Hướng dẫn chi tiết
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
- Khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia: có quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước.
- Khắc bia tiến sĩ là việc làm khích lệ nhân tài không những có ý nghiã lớn với đương thời mà còn có ý nghĩa lâu dài với hậu thế.
1.2. Nghệ thuật
- Kết cấu chặt chẽ, lập luận khúc triết, giàu sức thuyết phục.
2. Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia chương trình chuẩn
2.1. Soạn bài tóm tắt
Câu 1: Hiền tài có vai trò quan trọng đối với đất nước như thế nào?
- Vai trò quan trọng của hiền tài đối với đất nước:
- Là người học rộng tài cao. Thông minh, sáng suốt, là hạt nhân, là khí chất ban đầu làm nên sự sống và phát triển của đất nước.
- Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của mỗi quốc gia.
Câu 2: Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương thời và các thế hệ sau?
- Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ:
- Lưu danh hiền tài muôn đời, thể hiện sự coi trọng người tài.
- Khuyến khích nhân tài tham gia giúp vua, hưng thịnh đất nước.
Câu 3: Theo anh (chị), bài học lịch sử rút ra từ việc khắc ghi tên tiến sĩ là gì?
- Bài học lịch sử rút ra từ việc khắc ghi tên tiến sĩ:
- Thời đại nào thì hiền tài cũng là nhân tố quan trọng để phát triển đất nước, vì vậy cần có nhiều biện pháp giữ chân người tài cống hiến cho đất nước.
- Cần có chính sách đầu tư cho giáo dục, tạo điều kiện hết sức có thể cho người tài bộc lộ năng lực.
Câu 4: Lập một sơ đồ về kết cấu của bài văn bia nói trên.
2.2. Soạn bài chi tiết
Câu 1: Hiền tài có vai trò quan trọng đối với đất nước như thế nào?
- Trong tác phẩm “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”, tác giả Thân Nhân Trung đã chỉ ra tầm quan trọng của hiền tài đối với sự tồn vong, suy thịnh của một đất nước.
- “Hiền tài” là cách gọi những con người có đức độ, tài cao, là những con người tài giỏi mang sức lực, tài năng của mình ra để cống hiến, phục vụ cho đất nước.
- “Nguyên khí” là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn cũng như quyết định trực tiếp đến sự phát triển của con người trong một quốc gia.
- Những người hiền tài chính là nguyên khí duy trì sự tồn tại cũng như phát triển của một đất nước, quyết định sự hưng thịnh, suy vong của đất nước ấy.
Câu 2: Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương thời và các thế hệ sau?
- Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương thời và các thế hệ sau:
- Khuyến khích nhân tài, khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn, hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua
- Noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác
- Làm cho đất nước hưng thịnh, bền vững dài lâu
- Ghi nhớ công lao của những người hiền tài đối với đất nước, để cho thế hệ đi sau thấy được những tấm gương tiêu biểu mà nỗ lực, cố gắng.
Câu 3: Theo anh (chị), bài học lịch sử rút ra từ việc khắc ghi tên tiến sĩ là gì?
- Bài học lịch sử rút ra từ việc khắc ghi tên tiến sĩ:
- Phải biết quý trọng nhân tài bởi thời nào thì hiền tài cũng là nguyên khí của quốc gia
- Hiền tài có mối quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước
- Thấm nhuần quan điểm của nhà nước ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài.
- Cần phải biết trọng dụng nhân tài, chú trọng giáo dục
Câu 4: Lập một sơ đồ về kết cấu của bài văn bia nói trên
Sơ đồ
3. Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia chương trình nâng cao
Câu 1: Giải thích câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. Hiền tài có quan hệ như thế nào đối với vận mệnh nước nhà?
- “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”: người tài cao, học rộng, có đạo đức là những người làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội.
- Vai trò quan trọng của hiền tài đối với đất nước:
- Là người học rộng tài cao. Thông minh, sáng suốt, là hạt nhân, là khí chất ban đầu làm nên sự sống và phát triển của đất nước.
- Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của mỗi quốc gia.
Câu 2: Dựa vào đoạn trích, hãy chứng minh rằng: “Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm đến mức cao nhất”.
- Câu này nói lên sự quan tâm, đãi ngộ hiền tài của những người đứng đầu đất nước:
- Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật.
- Ban ân lớn lớn mà vẫn chưa cho là đủ. Lại nêu tên ở tháp Nhạn, ban danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ.
- Dựng đá đề danh đặt ở cửa Hiền Quan.
Câu 3: Việc dựng bia “đề danh tiến sĩ” ở Văn Miếu nhằm mục đích gì?
- Nhằm mục đích: kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng, dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước.
Câu 4: Mở đầu đoạn trích, tác giả khẳng định vai trò “nguyên khí” của hiền tài đối với quốc gia và kết thúc lại khẳng định vai trò “cùng cố mệnh mạch cho nhà nước”. Lối kết cấu này có tác dụng gì?
- Kết cấu vòng tròn này nhằm nhấn mạnh, khẳng định luận điểm chính “hiền tài là nguyên khí của quốc gia”.
