TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN TRÃI ĐỀ THI HSG DUYÊN HẢI BẮC BỘ
NĂM HỌC: 2018 – 2019
MÔN: NGỮ VĂN 10
Câu 1 (8,0 điểm)
“Hãy thử cách sống cuộc đời hiện tại để cho dù phải lặp lại cuộc đời hệt như vậy lần nữa cũng chấp nhận”.
Suy nghĩ của anh/chị về lời khuyên cách sống để không hối tiếc của triết gia người Đức Nietzsche với người trẻ.
(Shiratori Haruhiko – Lời của Nietzsche cho người trẻ, tập 1, NXB Thế giới, 2018, trang 57)
Câu 2 (12,0 điểm)
“Điều rất quý mà văn chương có thể làm được là giúp con người có tâm thế sống an nhiên, tự chủ, thấy kiếp nhân sinh cũng “nhẹ bồng”, sau khi nó đã phơi trải dưới mắt ta toàn bộ cái mà ta thường vẫn gọi là sự phức tạp của con người, của cuộc đời”.
(Phan Huy Dũng –Văn chương giúp con người thấy kiếp nhân sinh cũng “nhẹ bồng”, Văn nghệ quân đội số 911, tháng 2/2019)
Qua các sáng tác của Nguyễn Du, anh/ chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
....................HẾT.................
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
Câu 1 (8,0 điểm)
Về kĩ năng:
- Biết cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí, bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, vận dụng tốt các thao tác lập luận, dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.
- Bài viết trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
- Học sinh có thể trình bày bài viết dưới nhiều hình thức khác nhau
Về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Câu nói là lời khuyên tích cực của triết gia Nietzsche với người trẻ làm thế nào để có cách sống không hối tiếc, chỉ có cách sống hết mình, trọn vẹn, trân trọng hiện tại thì dẫu có được lặp lại cuộc đời như vậy thì cũng chấp nhận. Thánh Teresa lúc hấp hối cũng đã nói “ Tôi chỉ thấy giây phút hiện tại, quên hết quá khứ và cảnh giác tương lai”.
Giải thích ý kiến
Quá khứ là những gì đã qua, hiện tại là những gì đang có và tương lai là những gì đang tới. Ba khoảng thời gian ấy luôn tồn tại trong cuộc đời mỗi con người, điều quan trọng là sống nhiệt tình với giây phút hiện tại để dâng hiến cho cuộc đời những điều tốt đẹp nhất để cuộc sống thật sự có ý nghĩa.
Bàn luận – Lí giải
Khẳng định tính đúng đắn, sâu sắc của cách sống này.
Lý giải tại sao con người cần sống trọn vẹn với hiện tại?
- Cuộc đời con người là hữu hạn nên mỗi phút giây trôi qua rất quý giá. Chỉ có hiện tại nằm trong tầm tay của chúng ta, sẵn sàng giúp ta dàn trải tư tưởng và hành động trong cuộc sống.
- Mỗi con người chỉ được sống một lần duy nhất trên đời “không ai tắm hai lần trên một dòng sông” vì vậy cần phải biết trân trọng mỗi phút giây trong hiện tại.
- Khi sống trọn vẹn với hiện tại thì mới cảm nhận được mình đang sống chứ không phải tồn tại như Grace Cotddington đã phát biểu “Đừng sống cùng một năm đến 75 lần và gọi đó là cuộc đời”. Nếu cứ mãi trói buộc tâm hồn bởi những luyến thương quá mức dành cho quá khứ, chúng ta sẽ hoàn toàn không hiểu ý nghĩa và giá trị mới mẻ của nhiều sự vật liên tục được nảy sinh trong cuộc đời con người. Còn nếu cứ mãi mơ mộng viễn vông ngẫm về tương lai mà không hành động thì con người rơi vào trạng thái ảo tưởng.
- Khi sống trọn vẹn với hiện tại thì con người sẽ tập trung trí tuệ và cảm xúc để biết đâu là giá trị cần trân trọng giữa cuộc đời bộn bề, hối hả: biết quý trọng thời gian, sức khỏe, sống yêu thương và gieo mầm yêu thương cho mình và cho người khác…
- Khi sống trọn vẹn với hiện tại sẽ là động lực để con người tạo ra giá trị cho cuộc đời.
Sống trọn vẹn với hiện tại như thế nào?
- Sống cuộc đời tập trung toàn tâm toàn ý mà hiện tại mang đến. “Hãy có một tâm hồn rộng mở trước tất cả những gì mà giây phút hiện tại đưa tới” ( A.Gide). Biết chấp nhận những gì đang có hôm nay và vui sống, để khi có cơ hội được nhìn lại hay được sống một cuộc đời y hệt như vậy thì cũng không có gì phải hối tiếc.
- Đong đầy yêu thương, hạnh phúc với những giây phút hiện tại đi qua trong đời.
- Sống nhiệt tâm, tích cực, có ý nghĩa với giây phút hiện tại như thể ngày hôm nay mình sẽ chết như lời Đức Phật đã dạy “Không truy tìm quá khứ/ không ước vọng tương lai/ Qúa đã qua rồi/ Tương lai thì chưa đến/ Chỉ quán pháp hiện tại/ Hôm nay nhiệt tâm làm/ Ai biết chết ngày mai…”
- Trân trọng từng giây phút sống, tăng cường độ sống, sống mạnh mẽ, sống nỗ lực hết mình để đạt được những mục đích, hoàn thành được lí tưởng của cuộc đời mình.
- Sống bình thản, vững vàng để đón nhận cả thử thách lẫn thành công…
Mở rộng vấn đề
- Lời khuyên của Nietszche là một bài học về cách sống: sống hết mình cho hiện tại, sống cống hiến, sống để tỏa sáng, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho mọi người. Quan niệm này đã khẳng định giá trị đích thực của con người trong cuộc đời.
- Phê phán những người bi quan, yếu đuối, ích kỉ, sống mờ nhạt, vô nghĩa, đắm chìm trong quá khứ “ vang bóng” hay ảo tưởng về tương lai, bỏ qua những giá trị trân quý của cuộc đời hiện tại.
-------Nội dung đầy đủ chi tiết vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy---------
Trên đây là trích dẫn một phần Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 10 - Trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi . Để xem được đầy đủ nội dung đề thi, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Chúc các em đạt kết quả tốt.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm
- Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 10 - Trường THPT Chuyên Bắc Ninh
- Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 10 - Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
