Đề kiểm tra học kì 1 Ngữ Văn lớp 10 trường THPT Hàm Giang

Câu

Đáp án

Điểm

Câu 1

a. Thể thơ tự do.

b. Bài thơ nói về nhân vật Trần Bình Trọng. Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện khí phách hiên ngang của ông: Anh hùng, chống sơn hà, đền nợ nước, tài trai, thao lược, hùm thiêng, người tài, trung quân ái quốc, khí hùng nào tử, nêu giương…

c. Các phép đối trong bài thơ:

- Tác dụng: Học sinh có thể chọn một trong các phép đối trên, tác dụng chung của phép đối là nhấn mạnh vấn đề.

d. Chủ đề: Bài thơ ca ngợi tấm giương trung liệt bất khuất, đem thân đền nợ nước của người anh hùng Trần Bình Trọng.

e. Viết đoạn văn ngắn

- Yêu cầu: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo được các yêu cầu:

- Về hình thức: Biết cách dựng một đoạn văn nghị luận. (Chỉ trình bày trong vòng một đoạn văn).

- Về nội dung: Nói lên được sự trân trọng, lòng ngưỡng mộ, biết ơn đối với Trần Bình Trọng, đồng thời thể hiện sự căm phẫn đối với quân giặc phương Bắc.

0,25

0,5

0,5

0,5

0,5

0,75

Câu 2.a

A. Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Tâm trạng u hoài, cô đơn và tấm lòng trân trọng cái đẹp của đại thi hào Nguyễn Du qua tác phẩm Đọc Tiểu Thanh ký.

- Dẫn bài thơ vào.

B. Thân bài:

1. Hai câu đề.

- Nghệ thuật đối lập:

ð Sự biến thiên của tạo hóa; sự đổi thay của cuộc đời theo chiều hướng tiêu cực. Qua đó là tâm sự nuối tiếc, hoài niệm quá khứ của tác giả.

- Nghệ thuật điệp ý:

Nhằm nhấn mạnh sự gặp gỡ, đồng cảm của 2 tâm hồn cô đơn: Một lòng đau tìm đến một hồn đau.ð Nỗi niềm hoài cổ giàu tính nhân bản: nuối tiếc, xót xa trước cái đẹp bị quên lãng.

2. Hai câu thực:

- Nghệ thuật ẩn dụ:

Son phấn: Sắc đẹp

Văn chương: Tài năng, trí tuệ

Khẳng định Tiểu Thanh là người con gái tài sắc vẹn toàn

- Động từ: chôn, đốt gợi: số phận oan nghiệt, bị vùi dập.

ð Tác giả xót thương cho nàng Tiểu Thanh, đồng thời lên án xã hội bất công đọa đầy người tài sắc. Đây cũng chính là cảm hứng chủ đạo trong nhiều sáng tác của Nguyễn Du.

3. Hai câu luận:

- Nỗi hờn kim cổ: Là nối hận hờn của những người tài sắc, bạc mệnh, bị vùi dập ð Khái quát thành nỗi đau của những kiếp người trong xã hội còn nhiều bất công.

- Hỏi trời: Trời cũng ko thể trả lời ð Tâm trạng đau đớn, bất lực, bế tắc.Đó cũng chính là bi kịch thời đại

- Ta tự coi là kẻ cùng một hội… : Nguyễn Du ý thức được tài năng của bản thân và đồng cảm sâu sắc với nàng Tiểu Thanh – một người tài hoa bạc mệnh. Đó là tiếng thở dài đau xót của tác giả. Câu thơ vì thế bộc lộ tư tưởng nhân văn sâu sắc.

4. Hai câu kết:

- Câu hỏi tu từ đầy trăn trở, day dứt: Không biết hơn 300 năm sau, giữa thiên hạ rộng lớn này có ai khóc cho ta không?

- Từ sự đồng cảm với Tiểu Thanh, tác giả khát khao hậu thế sẽ có ai đó đồng cảm với mình. Câu thơ đã chuyển từ thương người sang ngậm ngùi thương mình. Từ đó, giúp cho người đọc thấy được tâm trạng cô đơn, thiết tha khát khao được đồng cảm của tác giả.

C. Kết bài

- Chốt lại vấn đề: Bài thơ là tiếng khóc nghẹn nghào, tiếng thở dài não nuột của Nguyễn Du trước cuộc đời. Với ngôn ngữ nghệ thuật điêu luyện và sự cách tân độc đáo, đầy sáng tạo, Độc Tiểu Thanh ký xứng đáng là một trân phẩm tuyệt vời trong nền văn học dân tộc.

- Nêu suy nghĩ, cảm xúc của bản thân về số phận của người phụ trong xã hội phong kiến.

0,5

0,75

0,75

0,5

0,75

0,5

0,75

0,5

0,75

0,75

0,5

0,25

0,25

Câu 2.b

A. Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Nhân vật Trọng Thủy và bối cảnh của tác phẩm Truyền thuyết An Dương Vương và Mỵ Châu, Trọng Thủy.

B:Thân bài:

1. Yêu cầu nội dung: Mỗi học sinh sẽ có những giải pháp khác nhau cho vấn đề, nhưng các em phải suy nghĩ, hành động dựa vào lẽ phải và chính nghĩa. Hành vi xâm lược một đất nước khác, dùng âm mưu, thủ đoạn để thôn tính thiên hạ của Triệu Đà (cha Trọng Thủy) là không thề chấp nhận. Vì lẽ đó, những ý kiến như dàn hòa hai bên, hoặc từ bỏ tất cả cùng Mỵ Châu ở ẩn, cảnh báo An Dương Vương… là hợp lý.

2. Yêu cầu về hình thức: Học sinh phải đảm bảo những yêu cầu về bố cục 3 phần của một bài nghị luận; giữa các đoạn văn phải có sự liên kết; trong từng đoạn văn phải có sự thống nhất, đoạn phải có luận điểm rõ ràng; luận điểm phải có luận cứ, luận chứng hợp lý…

C. Kết bài:

- Khẳng định quan điểm ngợi ca chính nghĩa, lẽ phải.

- Lên án giặc xâm lược phương Bắc.

0,5

4,0

2,0

0,25

0,25