ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN CẦU GIẤY KIỂM TRA HỌC KỲ II
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Năm học 2018-2019
ĐỀ CHÍNH THỨC Môn: Ngữ văn – Lớp 9
Ngày: 17/4/2019
(Đề kiểm tra gồm 01 trang)
Phần I. (6.0 điểm)
Cho khổ thơ:
“Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hát quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”
(Trích Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam 2017)
1. Khổ thơ trên được trích trong bài thơ nào? Tác giả là ai?
2. Mạch cảm xúc của bài thơ vận động theo trình tự nào? Trong mạch vận động ấy, hình ảnh tre còn được nhắc tới ở những câu thơ nào khác và mang ý nghĩa gì?
3. Viết đoạn văn khoảng 12 câu theo cách lập luận diễn dịch làm rõ cảm xúc của nhà thơ khi sắp phải trở về quê hương miền Nam trong khổ thơ trên. Đoạn văn sử dụng phép nối để liên kết câu và câu có thành phần biệt lập phụ chú (gạch dưới từ ngữ dùng làm phép nối và thành phần phụ chú).
4. Kể tên một văn bản khác trong chương trình Ngữ văn THCS cũng viết về tình cảm của nhân dân dành cho Bác Hồ và ghi rõ tên tác giả.
Phần II. (4,0 điểm)
Dưới dây là phần mở đầu văn bản Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (trích tiểu thuyết Rô-bin-xơn Cru-xô của Đe-ni-ơn Đi-phô):
"Nếu có ai đó ở nước Anh gặp một kẻ như tôi lúc bấy giờ, chắc tôi sẽ làm cho họ hoảng sợ hoặc phá lên cười sằng sặc; và lắm khi tôi đứng lặng ngắm nghía bản thân mình, tôi cứ mỉm cười tưởng tượng tôi lang thang khắp miền Y-oóc-sai với trang bị và áo quần như vậy."
(Trích Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam 2017)
1. Văn bản được kể theo ngôi kể nào? Việc sử dụng ngôi kể như vậy có tác dụng gì?
2. Em có nhận xét gì về giọng kể của nhân vật trong đoạn trích trên? Giọng kể ấy giúp em cảm nhận được điều gì về nhân vật?
3. Từ văn bản trên kết hợp với hiểu biết thực tế, em hãy viết đoạn văn nghị luận khoảng 2/3 trang giấy trình bày suy nghĩ về tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
Lưu ý: Cán bộ coi kiểm tra không giải thích gì thêm.
GỢI Ý HƯỚNG DẪN GIẢI
Phần I:
Câu 1:
- Khổ thơ được trích trong bài thơ: Viếng lăng Bác.
- Tác giả: Viễn Phương.
Câu 2:
- Mạch cảm xúc vận động theo hành trình vào lăng viếng Bác.
- Học sinh ghi đúng những câu thơ có hình ảnh tre trong khổ thơ thứ nhất.
- Nêu được nghĩa thực và nghĩa biểu tượng của hình ảnh tre.
Câu 3:
- Yêu cầu:
- Hình thức: đoạn văn nghị luận có dẫn chứng, lí luận thuyết phục, vận dụng các phương thức biểu đạt để lập luận về nội dung liên quan, viết đúng kiểu đoạn văn diễn dịch, đảm bảo số câu, diễn đạt trong sáng, giàu hình ảnh, cảm xúc, kiên kết chặt chẽ.
- Nội dung: học sinh biết khai thác hiệu quả các tín hiệu nghệ thuật trong khổ thơ làm rõ cảm cúc của nhà thơ khi sắp trở về quê hương miền Nam:
- Tam trạng lưu luyến muốn được ở mãi bên Bác;
- Ước nguyện muốn được hóa thân, hòa nhập vào những cảnh vật ở bên lăng Bác.
- Tiếng Việt: chỉ rõ, đúng một phép nối để liên kết câu; một thành phần biệt lập phụ chú.
Câu 4: Nêu đúng tên văn bản, tác giả.
Phần II
Câu 1:
- Ngôi kể: ngôi thứ nhất.
- Tác dụng của ngôi kể:
- Đảm bảo tính chân thực cho sự việc được kể, tạo độ tin cậy;
- Dễ dàng bộc lộ được cảm xúc khi kể;
- …
Câu 2:
- Giọng kể: hài hước.
- Giúp cảm nhận được tinh thần lạc quan của nhân vật.
Câu 3:
- Bài làm đảm bảo những yêu cầu về:
- Hình thức: đúng kiểu văn nghị luận, lập luận chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục, dẫn chứng tiêu biểu, diễn đạt sinh động, độ dài theo quy định.
- Nội dung: học sinh hiểu được tinh thần lạc quan rất cần trong cuộc sống, thấy được ý nghĩa lớn la mà tinh thần lạc quan đem lại, đồng thời nhận thức được mặt tiêu cực nếu luôn có cái nhìn bi quan hoặc lạc quan thái quá. Từ đó, biết mình phải làm gì để có cách nhìn, thái độ tin tưởng vào tương lai tốt đẹp…
Lưu ý:
- Khuyến khích học sinh có suy nghĩ riêng, tuy nhiên phải lập luận có cơ sở, hợp lí, chặt chẽ, thuyết phục.
- Không cho điểm bài làm có suy nghĩ lệch lạc, tiêu cực.
