Soạn bài Danh từ (tiếp theo)

Phân biệt	Danh từ chung	Danh từ riêng
Giống nhau	Đều là danh từ chỉ sự vật
Khác nhau	Tên gọi một loại sự vật	Tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương,.. Được viết hoa

• Khi viết danh từ riêng, ta phải viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó. Cụ thể:
  • Đối với tên người, tên địa lí Việt Nam, tên địa lí nước ngoài phiên âm qua Hán Việt: Viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
  • Đối với tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp, không qua âm Hán Việt: Viết hoa chữ cái dầu tiên của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó; nếu bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng cần có gạch nối.
  • Tên riêng của các cơ quan, tổ chức, giải thưởng lớn, danh hiệu, huân chương...thường là một cụm từ. Chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ này đều được viết hoa.

Câu 1. Điền danh từ trong câu sau vào bảng phân loại

Vua nhớ công ơn tráng sĩ, phong là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở Làng Gióng, nay thuộc xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.

(Thánh Gióng)

• Danh từ chỉ sự vật gồm danh từ chung và danh từ riêng.
  • Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật.
  • Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương, ...
• Bảng phân loại

Danh từ chung	Công ơn, vua, tráng sĩ, đền thờ, làng, xã, huyện
Danh từ riêng	Phù Đổng Thiên Vương, Gióng, Gia Lâm, Hà Nội

Câu 2. 

• Danh từ riêng viết hoa
• Danh từ chung nếu đứng đầu câu thì viết hoa (Vua).

Câu 3. 

• Với mỗi quy tắc viết hoa sau đây, hãy cho 3 ví dụ minh hoạ:
  • Quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí Việt Nam
    • Ví dụ minh hoạ: Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Nguyễn Tất Thành, ... (Trần Hưng Đạo là một trong những là quân sự kiệt xuất nhất trong lịch sử); Hà Nội, Hải Phòng, Tản Viên,... (Hà Nội là thủ đô của nước Việt Nam)
  • Quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí nước ngoài
    • Ví dụ minh hoạ: Mao Trạch Đông, Ken-nơ-đi, Bắc Kinh, Mát-xcơ-va,... (Bắc Kinh là thủ đô của Trung Quốc)
  • Quy tắc viết hoa tên các cơ quan, tổ chức, các danh hiệu, giải thưởng, huân chương, ...
    • Ví dụ minh hoạ: Trường Trung học cơ sở Hai Bà Trưng, Báo Hoa học trò, Bà mẹ Việt Nam anh hùng,...

Các em có thể tham khảo thêm bài giảng Danh từ (tiếp theo) để củng cố hơn nội dung bài học.     

Câu 1: Tìm danh từ chung và danh từ riêng trong câu sau:

Ngày xưa/ở/miền/đất/Lạc Việt/cứ/như/bây giờ/là/Bắc Bộ/nước/ta/có/một/vị/thần/thuộc/nòi/rồng/con trai/thần/Long/Nữ/tên/là/Lạc Long Quân / 

(Con Rồng, cháu Tiên)

 

Danh từ chung	Ngày xưa, miền, đất, bây giờ, vị thần, nòi, rồng, nước,
Danh từ riêng	Lạc Việt, Long Nữ, Bắc Bộ,

Câu 2: 

Các từ in đậm dưới đây có phải là danh từ riêng không? Vì sao?

(a) Chim, Mây, Nước, và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Hoạ Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.

(b) Nàng Út bẽn lẽn dâng lên nhà vua mâm bánh nhỏ. (Nàng út làm bánh ót)

(c) [...] Khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.

(Thánh Gióng)

Câu (a)

• Các danh từ Chim, Mây, Nước, Hoa, Hoạ Mi viết hoa là đúng, vì đây là các danh từ riêng.
• Thông thường, các từ này là danh từ chung. Ở đây Chim, Mây, Nước, Hoa, Hoạ Mi là tên của các nhân vật cụ thể nên được xem như danh từ riêng.

Câu (b)

• Út là tên riêng nên viết hoa; vua là danh từ chung, viết hoa là sai.

Câu (c)

• Ngựa là danh từ chung, không viết hoa; Cháy là tên làng - danh từ riêng, viết hoa là đúng.

Câu 3. Các từ in nghiêng là các từ đã được chỉnh lại cách viết hoa hoặc viết thường

• Chép lại đoạn thơ sau đây và điều chỉnh cách viết hoa các danh từ cho đúng:

Ai đi Nam bộ

Tiền giang, hậu giang

Ai vô thành phố

Hồ chí Minh

rực rỡ tên vàng.

Ai về thăm bưng biền đồng tháp

Việt bắc miền Nam, mồ mả giặc pháp

Nơi chôn rau cắt rốn của ta!

Ai đi Nam - Ngãi, Bình - Phú, Khánh hoà

Ai vô phan rang, phan thiết

Ai lên tây nguyên, công tum, đắc lắc

Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền trung

Ai về với quê hương ta tha thiết

Sông hương, bến hải, cửa Tùng...

Ai vô đó với đồng bào, đồng chí

Nói với Nửa - Việt nam yêu quý

Rằng nước ta là của chúng ta

Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà!

(Tố Hữu)

• Các từ chỉ tên người, tên địa danh phải viết hoa tất cả chữ cái đầu của mỗi tiếng: Nam Bộ, Tiền Giang, Hậu Giang, Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Việt Bắc, Pháp, Khánh Hoà, Phan Rang, Phan Thiết, Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc, (miền) Trung, (sông) Hương, Bến Hải, Cửa Tùng, Việt Nam
• Viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành cụm từ:Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.