Soạn bài Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

• Có hai cách: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:
• Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu cầu và thêm các từ bị hay được vào sau từ (cụm từ) ấy. 
• Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động trên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến đổi từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. 
• Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động.

Câu 1. Chuyển đổi mỗi câu chủ động thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau.

a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. 

b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.

c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. 

d. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. 

•  a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. 
  • Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. 
  • Ngôi chùa ấy được (một nhà sư vô danh) xây ở thế kỉ XIII. 
• b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.
  • Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gồ lim.
  • Tất cả cánh cửa chùa được (người ta) làm bằng gỗ lim. 
• c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. 
  • Con ngựa bạch buộc bên gốc đào. 
  • Con ngựa bạch được (chàng kị sĩ) buộc bên gốc đào. 
• d. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân.
  • Một lá cờ đại dựng ở giữa sân. 
  • Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân.

Câu 2. Chuyển câu chủ động thành hai câu bị động, một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái nghĩa của chúng khác nhau như thế nào?

a Thầy giáo phê bình em.

b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.

c. Trào lưu đô thị hóa đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn.

• a. Thầy giáo phê bình em.
  • Em được thầy giáo phê bình.
  • Em bị thầy giáo phê bình. 
• b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.
  • Ngôi chùa ấy đã được người ta phá đi. 
  • Ngôi chùa ấy đã bị người ta phá đi. 
• c. Trào lưu đô thị hóa đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn.
  • Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hoá thu hẹp. 
  • Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hoá thu hẹp. Sự khác nhau về sắc thái nghĩa của hai loại câu bị động trên như sau: 
• Câu bị động có chứa từ “được” hàm ý đánh giá tích cực sự việc được nói đến trong câu. 
• Câu bị động có chứa từ “bị” hàm ý đánh giá tiêu cực sự việc được nói đến trong câu.

Câu 3. Viết một đoạn văn ngắn nói về lòng say mê văn học của em hoặc về ảnh hưởng của tác phẩm văn học đối với em, trong đó có dùng ít nhất một câu bị động.

• Các em có thể tham khảo đoạn văn sau.

Tâm hồn em được những tác phẩm văn học nuôi dưỡng giống như bầu sữa mát ngọt ngào, trong lành của mẹ từ thủa ấu thơ. Ngay từ khi còn nằm trong nôi, những lời ru dịu ngọt của mẹ đã đưa em vào những giấc ngủ nồng say, rồi khi lớn lên những câu chuyện cổ tích của bà lại đưa em vào thế giới thần tiên với bao ước mơ đẹp đẽ. Theo năm tháng, em lớn lên, những bài thơ, những tác phẩm văn chương đã không ngừng bồi đắp và thắp sáng lên trong em một tình cảm sâu sắc về tình yêu quê hương đất nước, về tình cảm gia đình, tình bạn, tình đồng chí... Xin cảm ơn tất cả những gì cuộc sống đã ban tặng cho em! Cám ơn những tác phẩm văn chương đã cho em một tâm hồn đẹp với những suy nghĩ đẹp để em luôn vị tha với cuộc đời.

Ngoài ra, để nắm vững kiến thức hơn, các em tham khảo thêm 

bài giảng Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và chuẩn bị bài tốt trước khi đến lớp.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.