Qua bài học giúp các em nhận ra và biết cách khắc phục các lỗi đặt câu hiếu chủ ngữ, vị ngữ.
Tóm tắt bài
1.1. Câu thiếu chủ ngữ
a. Ví dụ: Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí" / cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
TN VN
b) Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", em / thấy Dế Mèn biết phục thiện.
TN CN VN
b. Nhận xét
- Câu a không thể trả lời câu hỏi: Ai cho thấy? → Câu thiếu chủ ngữ. Câu a chưa hoàn chỉnh.
- Câu b có đầy đủ CN - VN nên nó là câu hoàn chỉnh.
c. Chữa lại:
- Cách 1: Thêm chủ ngữ
- Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", tác giả (Tô Hoài) cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
- Cách 2: Biến trạng ngữ thành chủ ngữ
- Truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí" cho thấy Dế Mèn biết phục thiện.
- Cách 3: Biến vị ngữ thành một cụm C - V
- Qua truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí", em thấy Dế Mèn biết phục thiện.
1.2. Câu thiếu vị ngữ
a. Ví dụ: Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi câu sau:
a) Thánh Gióng / cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
CN VN
b) Hình ảnh / Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
DTTT PN
→ Cụm danh từ là CN.
→ Câu thiếu VN.
c) Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.
- Trong đó:
- Bạn Lan là cụm từ.
- người học giỏi nhất lớp 6A: giải thích về bạn Lan.
→ Câu thiếu VN.
d) Bạn Lan / là người học giỏi nhất lớp 6A.
CN VN
b. Nhận xét
- Câu a và câu d là câu hoàn chỉnh.
- Câu b chỉ là một cụm danh từ → Thiếu VN.
- Câu c chỉ là một cụm từ (bạn Lan) và phần giải thích cho cụm từ đó → Thiếu VN.
c. Chữa lại
- Câu b:
- Thêm vị ngữ:
- Hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù để lại trong em niềm kính phục.
- Biến cụm danh từ đã cho thành một bộ phận của cụm C - V:
- Em / rất thích hình ảnh Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt, vung roi sắt, xông thẳng vào quân thù.
- Thêm vị ngữ:
- Câu c:
- Thêm một cụm từ làm vị ngữ:
- Bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A/ là bạn thân của tôi.
- Biến cụm từ và phần giải thích thành một cụm C-V:
- Bạn Lan / là người học giỏi nhất lớp 6A.
- Biến cụm từ và phần giải thích đã cho thành một bộ phận của câu:
- Tôi / rất quý bạn Lan, người học giỏi nhất lớp 6A.
- Thêm một cụm từ làm vị ngữ:
Bài tập minh họa
Đề bài: Sửa lỗi sai cho các câu sau:
a) Qua truyện Thạch Sanh thấy Lí Thông là kẻ ác.
b) Kim Chi, người học giỏi nhất lớp 6B
Gợi ý:
a) Qua truyện Thạch Sanh / thấy Lí Thông là kẻ ác.
TN VN
→ Câu thiếu CN.
- Cách sửa: Thêm chủ ngữ
- Qua truyện Thạch Sanh, ta / thấy Lí Thông là kẻ ác.
TN CN VN
b) Kim Chi,/ người học giỏi nhất lớp 6B
CN
→ Câu thiếu VN.
- Cách sửa: Thêm vị ngữ
- Kim Chi, người học giỏi nhất lớp 6B / là con gái của cô Lan.
CN VN
3. Soạn bài Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ
Để nắm được bài, các em có thể tham khảo thêm bài soạn Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ.