Câu hỏi ôn thi kết thúc học phần môn Đường lối cách mạng của ĐCSVN có gợi ý giải

CÂU HỎI ÔN THI KẾT THÚC HỌC PHẦN MÔN ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM CÓ GỢI Ý GIẢI

 

Câu 1: Trình bày nội dung và nguyên nhân thất bại phong trào kháng Pháp của nhân dân ta cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX theo tư tưởng phong kiến và tư sản ? Hãy nêu 01 phong trào cụ thể của các sỹ phu yêu nước hưởng ứng chiếu cần Vương của vua Hàm Nghi?

Trả lời:

1. Nội dung;

a. Xu hướng tư tưởng phong kiến.

• Phong trào Cần Vương (1885-1896): ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương. Phong trào Cần Vương phát triển mạnh ra nhiều địa phương ở Bắc, Trung và Nam kỳ. Ngày 1-11-1888, vua Hàm Nghi bị Pháp bắt nhưng phong trào vẫn  tiếp tục phát triển đến cuối năm 1896
• Cuộc khởi nghĩa Yên Thế (Bắc Giang) diễn ra từ 1884 -1913 , do Hòang Hoa Thám lãnh đạo cũng thất bại.
• Trong chiến tranh thế giới lần thứ I (1914-1918), các cuộc khởi nghĩa vũ trang chống Pháp của nhân dân Việt Nam vẫn tiếp diễn, nhưng đều không thành công.
• Thất bại của các phong trào trên chứng tỏ hệ tư tưởng phong kiến không còn đủ điều kiện để lãnh đạo phong trào yêu nước giải quyết thành công nhiệm vụ dân tộc ở Việt Nam.

* Liên hệ thực tế: Yêu cầu sinh viên chỉ nêu các nội dung cơ bản như sau:

• Tên phong trào.
• Thời gian tồn tại của phong trào.
• Lãnh tụ của phong trào.
• Thành quả chủ yếu của phong trào và câu nói nổi tiếng của lãnh đạo phong trào( nếu có)

b. Xu hướng dân chủ tư sản.

• Bên cạnh các cuộc khởi nghĩa nêu trên, đầu thế kỷ XX, phong trào yêu nước dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu tiến bộ, chịu ảnh hưởng của tư tưởng dân chủ tư sản diễn ra sôi nổi.
• Đại diện cho xu hướng bạo động là Phan Bội Châu, với phong trào Đông Du( 1906-1908) dựa vào Nhật để đánh đuổi thực dân Pháp nhưng thất bại.
• Đại biểu cho xu hướng cải cách là Phan Châu Trinh, với chủ trương vận động cải cách văn hoá, xã hội, đã kích bọn vua quan phong kiến thối nát, đề xướng tư tưởng dân chủ tư sản; thực hiện khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh, mở mang dân quyền; phản đối đấu tranh vũ trang và cầu viện bên ngoài.
• Hoạt động cách mạng của Phan Châu Trinh đã góp phần thức tỉnh lòng yêu nước của nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, về phương pháp, “cụ Phan Châu Trinh chỉ yêu cầu người Pháp thực hiện tư tưởng cải lương…điều đó là sai lầm, chẳng khác gì đến xin giặc rủ lòng thương”
• Ngoài ra, trong thời kỳ này ở Việt Nam còn có nhiều phong trào đấu tranh khác như: phong trào Đông Kinh nghĩa thục (1907); phong trào “tẩy chay Khách trú” (1919); phong trào chống độc quyền xuất nhập khẩu ở Sài Gòn (1923); đấu tranh trong các Hội đồng quản hạt, Hội đồng thành phố…đòi cải cách tự do, dân chủ

* Trong phong trào đấu tranh, các tổ chức đảng phái ra đời:

• Đảng Lập hiến (năm 1923).
• Đảng Thanh niên (tháng 3-1926).
• Đảng Thanh niên cao vọng (năm 1926).
• Việt Nam nghĩa đoàn (năm 1925), sau nhiều lần đổi tên, tháng 7-1918 lấy tên là Tân Việt cách mạng Đảng.
• Việt Nam quốc dân Đảng (tháng 12-1927).

Các đảng phái chính trị tư sản và tiểu tư sản trên đây đã góp phần thúc đẩy phong trào yêu nước chống Pháp, đặc biệt là Tân Việt cách mạng Đảng và Việt Nam quốc dân Đảng.

* Tân Việt cách mạng Đảng ra đời và hoạt động trong bối cảnh Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên phát triển mạnh, đã tác động mạnh mẽ đến Đảng này. Trong nội bộ Đảng diễn ra cuộc đấu tranh giữa hai khuynh hướng: tư tưởng cách mạng vô sản và tư tưởng cải lương. Một số đảng viên tiên tiến của Tân Việt đã chuyển sang Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên để tiến tới thành lập một chính đảng theo chủ nghĩa Mác-Lênin.

* Việt Nam quốc dân Đảng là một đảng chính trị theo xu hướng dân chủ tư sản, mục tiêu hoạt động là: trước làm dân tộc cách mạng, sau làm thế giới cách mạng; đánh đổ giặc Pháp, đánh đỗ ngôi vua, Cuộc khởi nghĩa của Việt Nam quốc dân Đảng bắt đầu từ đêm 9-2-1930 ở Yên Bái trong tình thế  hoàn toàn bị động nên đã bị thực dân Pháp nhanh chóng dập tắt.

Tóm lại, các phong trào đấu tranh chống Pháp ở thời kỳ này đều hướng tới giành độc lập cho dân tộc theo các lập trường giai cấp khác nhau nhưng cuối cùng các cuộc đấu tranh đều thất bại.

2. Nguyên nhân:

• Sự thất bại của các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp đã chứng tỏ con đường yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản đã bế tắc. Cách mạng Việt Nam lâm vào khủng hoảng sâu sắc về đường lối,về giai cấp lãnh đạo.
• Nhiệm vụ lịch sử đặt ra là phải tìm một con đường cách mạng mới, với một giai cấp có đủ tư cách đại biểu cho quyền lợi của dân tộc, của nhân dân, có đủ uy tín và năng lực để lãnh đạo cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ đi đến thành công.

Câu 2: Trình bày nội dung sự chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức của Nguyễn Ái Quốc tiến đến việc thành lập Đảng CSVN ?

Trả lời:

• Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam như sau:
• Năm 1911, Nguyễn Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước.  Người đã tìm hiểu kỹ các cuộc cách mạng điển hình trên thế giới. Người đánh giá cao tư tưởng tự do, bình đắng, bác ái và quyền con người của các cuộc cách mạng tu sản Mỹ (1776), Pháp (1789)… nhưng Người cho rằng các cuộc cách mạng tư sản trên là thiếu triệt để.
• Nguyễn Ái Quốc đặc biệt quan tâm tìm hiểu cuộc cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, Người rút ra kết luận: “Trong thế giới bây giờ chỉ có Cách mệnh Nga là đã thành công, và thành công đến nơi, nghĩa là dân chúng được hưởng cái hạnh phúc tự do, bình đẳng nhất”
• Tháng 7-1920, Nguyễn Ái Quốc đọc bản “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của Lênin đăng trên báo Nhân đạo, Người tìm thấy trong Luận cương của Lênin chỉ ra con đường giải phóng dân tộc đó là “Cách nạng vô sản” từ đó Nguyễn Ái Quốc đã đến với chủ nghĩa Mác-Lênin.
• Tại Đại hội Đảng Xã hội Pháp (12-1920), Nguyễn Ái Quốc bỏ phiếu tán thành việc gia nhập quốc tế cộng sản III và tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặc trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người - từ người yêu nước trở thành người cộng sản và tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”.
• Từ đây, Nguyễn Ái Quốc xúc tiến truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin và chuẩn bị điều kiện để thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
• Xuất bản tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (năm 1925).
• Tháng 6-1925, Người thành lập “Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên”,
• Từ năm 1925 đến năm1927, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã mở các lớp huấn luyện chính trị cho 75 cán bộ CM.
• Năm 1928, Hội thực hiện chủ trương “vô sản hoá”, đưa hội viên vào nhà máy, hầm mỏ, đồn điền để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, ngòai ra Người còn lựa chọn những thanh niên Việt Nam ưu tú gửi đi học tại trường Đại học Phương Đông (Liên Xô) và trường Lục quân Hoàng Phố (Trung Quốc) nhằm đào tạo cán bộ cho CM Việt Nam. 
• Năm 1927, Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức xuất bản tác phẩm “Đường cách mệnh” với nội dung chủ yếu như sau:
  • Tính chất và nhiệm vụ của CM Việt Nam là cách mạng giải phóng dân tộc mở đường tiến lên CNXH.
  • Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng
  • Lực lượng cách mạng là giai cấp công - nông
  • Muốn thắng lợi thì cách mạng phải có một đảng cộng sản lãnh đạo.. Cách mệnh An Nam là một bộ phận của cách mệnh thế giới.
  • Về phương pháp cách mạng, Người nhấn mạnh đến việc phải giác ngộ và tổ chức quần chúng cách mạng.

Tác phẩm Đường cách mệnh đã đề cập những vấn đề cơ bản của một cương lĩnh chính trị, chuẩn bị về tư tưởng chính trị cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy, Đường cách mệnh có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn đối với cách mạng Việt Nam.

Như vậy đến cuối năm 1929 Nguyến Ái Quốc đã chuẩn bị xong nội dung về chính trị, tư tưởng và tổ chức để tiến tới thành lập Đảng sau này.

Câu 3- Trình bày nội dung Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng? Ý nghĩa thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam ?

Trả lời:

1- Nội dung Cương lĩnh Chính trị đầu tiên của Đảng

Nội dung cương lĩnh chính trị xác định các vấn đề cơ bản của Cách mạng Việt Nam như sau:

a- Phương hướng chiến lược và nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam.

Cách mạng Việt Nam là cuộc cách mạng: “tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng  để đi tới xã hội cộng sản”.

Nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam

Về Chính trị: Đánh đỗ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến; làm cho nước Việt Nam được hoàn toàn độc lập; lập chính phủ công nông binh, tổ chức quân đội công nông.

Về kinh tế: Thủ tiêu hết các thứ quốc trái; tịch thu toàn bộ sản nghiệp lớn (như: công nghiệp, vận tải, ngân hàng…) của tư bản đế quốc chủ nghĩa Pháp để giao cho chính phủ công nông binh quản lý; tịch thu toàn bộ ruộng đất của bọn đế quốc chủ nghĩa làm của công chia cho dân cày nghèo; bỏ sưu thuế cho dân cày nghèo; mở mang công nghiệp và nông nghiệp; thi hành luật ngày làm tám giờ.

Về văn hoá - xã hội: Dân chúng được tự do tổ chức; nam nữ bình quyền; phổ thông giáo dục theo công nông hoá.

b- Về lực lượng cách mạng:

Đảng phải thu phục cho được đại bộ phận công nhân, nông dân, tầng lớp trí; đối với phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản CM thì phải lợi dụng, ít lâu mới làm cho họ đứng trung lập. Bộ phận nào đã ra mặt phản cách mạng (như Đảng Lập hiến …) thì phải đánh đổ.

c- Về lãnh đạo cách mạng.

Giai cấp vô sản là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam;

d- Về quan hệ của cách mạng Việt Nam với phong trào cách mạng thế giới.

Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới.

2- Ý nghĩa lịch sử sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam

• Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, chính trị và hành động của phong tràocách mạng VN.
• Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp, là sự khẳng định vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân Việt Nam và hệ tư tưởng Mác-Lênin đối với cách mạng Việt Nam, là “một bước ngoặt vô cùng quan trong lịch sử CM Việt Nam.
• Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm kết hợp của chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở nước ta.
• Sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đã giải quyết được tình trạng khủng hoảng về đường lối cách mạng, về giai cấp lãnh đạo cách mạng VN.
• Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là một bộ phận của phong trào CM thế giới, đã tranh thủ được sự ủng hộ to lớn của cách mạng thế giới, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại làm nên những thắng lợi vẻ vang. Đồng thời cách mạng Việt Nam cũng góp phần tích cực vào sự nghiệp đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

Câu 4: Trình bày hoàn cảnh lịch sử, nội dung và ‎ý nghĩa chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng giai đoạn 1939-1945?

Trả lời:

1. Hoàn cảnh:

a- Tình hình thế giới.

• Ngày 1-9-1939, phát xít Đức tấn công Ba Lan, hai ngày sau Anh và Pháp tuyên chiến với Đức, chiến tranh thế giới lần thứ II bùng nổ. Phát xít Đức lần lượt chiếm các nước châu Âu. Đế quốc Pháp lao vào vòng chiến. Chính phủ Pháp đã thi hành biện pháp đàn áp lực lượng dân chủ ở trong nước và phong trào cách mạng ở thuộc địa. Mặt trận nhân dân Pháp tan vỡ. Đảng Cộng sản Pháp bị đặt ra ngoài vòng pháp luật.
• Tháng 6-1940, Đức tấn công Pháp, ngày 22-6-1941 phát xít Đức tấn công Liên Xô. Từ khi phát xít Đức xâm lược Liên Xô, tính chất chiến tranh đế quốc chuyển thành chiến tranh giữa các lực lượng dân chủ do Liên Xô làm trụ cột với các lực lượng phát xít do Đức cầm đầu.

b. Tình hình trong nước

• Ngày 28-9-1939, Toàn quyền Đông Dương đặt Đảng Cộng sản Đông Dương ra ngoài vòng pháp luật
• Lợi dụng lúc Pháp thua Đức, ngày 22-9-1940 phát xít Nhật đã tiến vào Lạng Sơn, Hải Phòng. Ngày 23-9-1940, tại Hà Nội, Pháp ký hiệp định đầu hàng Nhật. Từ đó nhân dân ta chịu cảnh một cổ bị hai tròng áp bức.

2- Nội dung chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược.

• Một là, đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.
  • BCH Trung ương nêu rõ mâu thuẫn chủ yếu ở nước ta đòi hỏi phải được giải quyết cấp bách là mâu thuẫn giữa dân tộc ta với bọn đế quốc phát xít Pháp Nhật. Bởi “Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”.
  • Để tập trung cho nhiệm vụ của cách mạng lúc này, BCH Trung ương quyết định tạm gác lại khẩu hiệu “đánh đổ địa chủ, chia ruộng đất cho dân cày" thay bằng khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của bọn đế quốc và Việt gian chia cho dân cày nghèo, chia lại ruộng đất cho công bằng, và giảm tô, giảm tức
• Hai là, quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh để đoàn kết, tập họp lực lượng cách mạng  nhằm mục tiêu GPDT.
  • Để tập hợp lực lượng cách mạng đông đảo trong cả nước, BCH Trung ương quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh, (gọi tắt là Việt Minh) thay cho Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương; đổi tên các Hội phản đế thành Hội Cứu quốc (Công nhân cứu quốc, Nông dân cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc, Phụ lão cứu quốc, Thiếu niên cứu quốc…) để vận động, thu hút mọi người dân yêu nước không phân biệt thành phần, lứa tuổi, đoàn kết bên nhau cứu Tổ quốc, cứu giống nòi.
• Ba là, quyết định xúc tiến chuẩn bị tổng khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của Đảng và nhân dân ta trong giai đoạn hiện tại.
  • Để đưa cuộc khởi nghĩa vũ trang đến thắng lợi, cần phải ra sức phát triển lực lượng cách mạng, bao gồm lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, xúc tiến xây dựng căn cứ địa cách mạng. BCH Trung ương chỉ rõ việc “chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của Đảng và dân ta trong giai đoạn hiện tại”.

3- Ý nghĩa của sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược.

• Với tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, BCH Trung ương Đảng đã hoàn chỉnh sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược nhằm giải quyết mục tiêu số một của cách mạng là độc lập dân tộc, đề ra nhiều chủ trương đúng đắn để thực hiện mục tiêu ấy.
• Đường lối giương cao ngọn cờ GPDT, đặt nhiệm vụ GPDT lên hàng đầu, tập hợp rộng rãi mọi người Việt Nam yêu nước trong Mặt trận Việt Minh, xây dựng lực lượng chính trị quần chúng ở cả nông thôn và thành thị, xây dựng căn cứ địa cách mạng và lực lượng vũ trang, là ngọn cờ dẫn đường cho nhân dân ta tiến lên giành thắng lợi trong sự nghiệp đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân
• Thực hiện nghị quyết của Đảng và lời kêu gọi của Nguyễn Ái Quốc, các cấp bộ Đảng và Mặt trận Việt Minh đã tích cực xây dựng các tổ chức cứu quốc của quần chúng, đẩy mạnh phát triển lực lượng chính trị và phong trào đấu tranh của quần chúng. Ngày 25-10-1941, Mặt trận Việt Minh tuyên bố ra đời và đã công bố 10 chính sách vừa ích nước vừa lợi dân, nên được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng.Trên cơ sở lực lượng chính trị của quần chúng, Đảng đã chỉ đạo việc vũ trang cho quần chúng cách mạng, từng bước tổ chức, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Từ các đội du kích bí mật, các đội Cứu quốc quân, Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã tiến lên lập Việt Nam giải phóng quân.

Câu 5- Phân tích kết quả ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm lịch sử của cuộc cách mạng Tháng 8-1945 ?

Trả lời:

1. Kết quả và ý nghĩa.

• Thắng lợi của cách mạng Tháng Tám đã đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp trong gần một thế kỷ, lật nhào chế độ quân chủ hàng mấy nghìn năm và ách thống trị của phát xít Nhật, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân của nước độc lập tự do, làm chủ vận mệnh của mình.
• Thắng lợi của CM Tháng Tám đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của lịch sử dân tộc Việt Nam, đưa dân tộc ta bước vào một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập dân tộc và CNXH.
• Với thắng lợi của cách mạng Tháng Tám, Đảng và nhân dân ta đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, cung cấp thêm nhiều kinh nghiệm quý báu cho phong trào đấu tranh GPDT và giành chính quyền dân chủ.
• Cách mạng Tháng Tám thắng lợi đã cổ vũ mạnh mẽ nhân dân các nước thuộc địa và nửa thuộc địa đấu tranh chốngchủ nghĩa đế quốc, thực dân giành độc lập dân tộc.
• Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá ý nghĩa của CM Tháng Tám: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo CM thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.

2. Nguyên nhân thắng lợi.

• CM Tháng Tám nổ ra trong bối cảnh quốc tế thuận lợi: Kẻ thù trực tiếp của nhân dân ta là phát xít Nhật đã bị Liên Xô và các lực lượng dân chủ thế giới đánh bại. Bọn Nhật ở Đông Dương và tay sai tan rã. Đảng ta đã chớp thời cơ đó phát động toàn dân nổi dậy tổng khởi nghĩa giành thắng lợi nhanh chóng.
• CM Tháng Tám là kết quả tổng hợp của 15 năm đấu tranh gian khổ của toàn dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã được rèn luyện qua ba cao trào cách mạng rộng lớn: Cao trào 1930-1931, Cao trào 1936-1939 và Cao trào giải phóng dân tộc 1939-1945. Quần chúng cách mạng được Đảng tổ chức, lãnh đạo và rèn luyện bằng thực tiễn đấu tranh đã trở thành lực lượng chính trị hùng hậu, có lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt.
• CM Tháng Tám thành công là do Đảng ta đã chuẩn bị được lực lượng vĩ đại của toàn dân đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh, dựa trên cơ sở liên minh công nông, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
• Đảng ta là người tổ chức và lãnh đạo cuộc cTháng Tám. Đảng có đường lối CM đúng đắn, dày dạn kinh nghiệm đấu tranh, đoàn kết thống nhất, nắm đúng thời cơ, chỉ đạo kiên quyết, khôn khéo, biết tạo nên sức mạnhách mạng tổng hợp để áp đảo kẻ thù và quyết tâm lãnh đạo quần chúng khởi nghĩa giành chính quyền. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố chủ yếu nhất, quyết định thắng lợi của cách mạng Tháng Tám.

3. Bài học kinh nghiệm

• Một là, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, kết hợp đúng đắn hai nhiệm vụ chống dế quốc và chống phong kiến.
  • Trong cách mạng dân tộc dân chủ, Đảng ta đã xác định nhiệm vụ chống đế quốc và nhiệm vụ chống Phong kiến không thể tách rời nhau. Trải qua ba cao trào các mạng, Đảng ta nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ đó và xác định: Tuy hai nhiệm vụ không tách rời nhau nhưng nhiệm vụ chống đế quốc là chủ yếu nhất, nhiệm vụ chống phong kiến phải phục tùng nhiệm vụ chống đế quốc và phải thực hiện từng bước với những khẩu hiệu thích
• Hai là, toàn dân nổi dậy trên nền tảng khối liên minh công - nông.
  • Các mạng Tháng Tám thắng lợi là nhờ cuộc đấu tranh yêu nước anh hùng của hơn 20 triệu người Việt Nam. Nhưng cuộc nổi dậy của toàn dân chỉ có thể thực hiện được khi có đạo quân chủ lực là giai cấp công nhân và giai cấp nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đảng xây dựng được khối đại đoàn kết dân tộc, động viên toàn dân tổng khởi nghĩa thắng lợi.
• Ba là, lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù.
  • Đảng ta đã lợi dụng được mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa phát xít, mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và một bộ phận thế lực địa chủ phong kiến, mâu thuẫn trong hàng ngũ nguỵ quyền tay sai của Pháp và của Nhật, cô lập cao độ kẻ thù chính là bọn đế quốc phát xít và bọn tay sai phản động; tranh thủ hoặc trung lập những phần tử lừng chừng. Như vậy, cách mạng Tháng Tám nhanh gọn, ít đổ máu.
• Bốn là, kiên quyết dùng bạo lực cách mạng và biết sử dụng bạo lực cách mạng một cách thích hợp để đạp tan bộ máy nhà nước cũ, lập ra bộ máy nhà nước của nhân dân.
  • Trong cách mạng Tháng Tám, bạo lực clà sự kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng chính trị với lực lượng mạng vũ trang; kết hợp nổi dậy của quần chúng với tiến công của lực lượng vũ trang cách mạng ở cả nông thôn và thành thị, trong đó vai trò quyết định là các cuộc tổng khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn. Cách mạng Tháng Tám là kết quả của sự kết hợp tất cả các hình thức đấu tranh kinh tế và chính trị, hợp pháp và không hợp pháp của quần chúng, từ thấp đến cao, từ ở vài địa phương lan ra cả nước, từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa, đập tan bộ máy nhà nước nước của giai cấp thống trị, lập ra bộ máy nhà nước của nhân dân.
• Năm là, nắm vững nghệ thuật khởi nghĩa, nghệ thuật chọn đúng thời cơ
  • Đảng ta coi khởi nghĩa là một nghệ thuật, vừa vận dụng nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin và kinh nghiệm của cách mạng thế giới, vừa tổng kết những kinh nghiệm các cuộc khởi nghĩa ở nước ta. Cách mạng Tháng Tám thắng lợi chứng tỏ Đảng đã chọn đúng thời cơ. Đó là lúc bọn cầm quyền phát xít ở Đông Dương hoang man đến cực độ sau khi Nhật đầu hàng;
• Sáu là, xây dựng Đảng Mác-Lênin đủ sức lãnh đạo tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
  • Đảng ta ngay từ đầu đã xác định đường lối chiến lược và sách lược cách mạng, không ngừng bổ sung và phát triển đường lối chiến lược và sách lược.
  • Đảng ta rất coi trọng việc quán triệt đường lối, chủ trương trong đảng viên và quần chúngcách mạng, không ngừng đấu tranh khắc phục những khuynh hướng lệch lạc. Đảng chăm lo công tác tổ chức, cán bộ, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên về ý chí bất khuất, phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng.

Câu 6 – Trình bày hoàn cảnh nước ta sau cách mạng tháng Tám 1945 và nội dung chỉ thị “Kháng chiến kiến quốc” ngày 25-11-1945 của Đảng.

Trả lời:

1. Hoàn cảnh lịch sử nước ta sau cách mạng Tháng 8-2945.

a. Thuận lợi cơ bản.

• Trên thế giới, hệ thống XHCN do Liên Xô đứng đầu được hình thành. Phong trào giải phóng dân tộc có điều kiện phát triển, trở thành một dòng tháccách mạng. Phong trào dân chủ và hoà bình cũng đang vươn lên mạnh mẽ.
• Ở trong nước, chính quyền dân chủ nhân dân được thành lập, có hệ thống từ Trung ương đến cơ sở. Nhân dân lao động đã làm chủ vận mệnh của đất nước. Toàn dân tin tưởng và ủng hộ Việt Minh, ủng hộ Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

b. Khó khăn nghiêm trọng.

• Hậu quả do chế độ cũ để lại như: nạn đói, nạn dốt rất nặng nề, ngân quỹ quốc gia trống rổng.
• Kinh nghiệm quản lý đất nước của cán bộ các cấp non yếu.
• Nền độc lập của nước ta chưa được quốc gia nào trên thế giới công nhận và đặt quan hệ ngoại giao.
• Quân đội các nước đế quốc ồ ạt kéo vào chiếm đóng Việt Nam và khuyến khích bọn Việt gian chống phá chính quyền cách mạng nhằm xoá bỏ nền độc lập và chia cắt nước ta. Nghiêm trọng nhất là quân Anh, Pháp đã đồng loã với nhau nổ súng đánh chiếm Sài Gòn, hòng tách Nam bộ ra khỏi Việt Nam.
• “Giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm” là những hiểm hoạ đối với chế độ mới, vận mệnh dân tộc như “ngàn cân treo sợi tóc”. Tổ quốc lâm nguy.

2- Chủ trương “Kháng chiến kiến quốc” của Đảng.

Trước tình hình mới, Ngày 25-11-1945, BCH Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Kháng chiến kiến quốc”, nội dung là:

• Về chỉ đạo chiến lược, Đảng xác định mục tiêu phải nêu cao của cách mạng Việt Nam lúc này vẫn là dân tộc giải phóng, nhưng không phải là giành độc lập mà là giữ vững độc lập.
• Về xác định kẻ thù, “kẻ thù chính của dân tộc ta lúc này là thực dân Pháp xâm lược, phải tập trung ngọn lửa đấu tranh vào chúng”. Vì vậy, phải thống nhất Mặt trận Việt - Miên – Lào.
• Về phương hướng nhiệm vụ, Đảng nêu lên 4 nhiệm vụ chủ yếu và cấp bách cần khẩn trương thực hiện là: “củng cố chính quyền, chống thực dân Pháp xâm lược, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống cho nhân dân”. Đảng chủ trương kiên trì nguyên tắc thêm bạn bớt thù, thực hiện khẩu hiệu “Hoa Việt thân thiện” đối với quân đội Tưởng Giới Thạch và “độc lập về chính trị, nhân nhường về kinh tế” đối với Pháp.
• Chỉ thị Kháng chiến kiến quốc có ý nghĩa hết sức quan trọng. Chỉ thi đã xác định đúng kẻ thù chính của dân tộc Việt Nam là thực dân Pháp xâm lược. Đã chỉ ra kịp thời những vấn đề cơ bản về chiến lược và sách lược Cách mạng, nhất là nêu rõ hai nhiệm vụ chiến lược mới của Cách mạng Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám là: Xây dựng đi đôi với bảo vệ đất nước. Đề ra những nhiệm vụ, biện pháp cụ thể về đối nội, đối ngoại để khắc phục nạn đói, nạn dốt, chống thù trong giặc ngoài để bảo vê chính quyền Cách mạng.

{-- Xem đầy đủ nội dung tại Xem online hoặc Tải về--}

Trên đây là trích dẫn một phần Câu hỏi ôn thi kết thúc học phần môn Đường lối cách mạng của ĐCSVN có gợi ý giải, để xem đầy đủ nội dung đề thi và đáp án chi tiết các em vui lòng đăng nhập website Chúng tôi chọn Xem online hoặc Tải về máy tính. Chúc các em học tốt và thực hành hiệu quả!