Bộ 5 đề thi thử tuyển sinh vào lớp 10 môn Địa lí năm 2021 - Trường THCS Lưu Văn Lang

TRƯỜNG THCS LƯU VĂN LANG

KÌ THI THỬ VÀO LỚP 10 CHUYÊN

MÔN THI: ĐỊA LÝ

Thời gian làm bài: 150 phút

Các vùng

Diện tích (*) (Km²)

Dân số trung bình (Nghìn người)

Cả nước

330.966,9

91.713

Trung du và miền núi phía Bắc

95.266,8

11.804

Đồng bằng sông Hồng

21.060,0

20.925

Bắc Trung Bộ

51455,6

10473

Duyên hải miền Trung

44376,8

9185

Tây Nguyên

54.641,0

5.608

Đông Nam Bộ

23.590,7

16.128

Đồng bằng sông Cửu Long

40.576,0

17.590

CÂU

Ý

NỘI DUNG

I

1

Vào ngày 22 tháng 6, độ dài ngày, đêm diễn ra trênTrái Đất như sau:

- Mọi nơi ở BBC có ngày dài hơn đêm và ở NBC ngược lại.

• Tại Xích đạo: Ngày dài bằng đêm và bằng 12 giờ.Tại Chí tuyến Bắc có ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm.Tại Chí tuyến Nam ngược lại.
• Từ Vòng cực Bắc đến cực Bắc có hiện tượng ngày dài 24 giờ, không có đêm. Từ Vòng cực Nam đến cực Nam ngược lại, đêm dài 24 giờ, không có ngày.

*Nguyên nhân: Do vào ngày 22 tháng 6, tia sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc với tiếp tuyến bề mặt Trái Đất tại Chí tuyến Bắc lúc 12 giờ trưa. BBC ngả về phía Mặt Trời, NBC chếch xa Mặt Trời nhất. Vòng phân chia sáng tối đi qua sau cực Bắc và trước cực Nam dẫn tới thời

gian chiếu sáng và diện tích chiếu sáng chênh lệch giữa hai bán cầu.

2

Sự phân bố lục địa và đại dương đã ảnh hưởng đến khí hậu Trái Đất:

• Làm cho khí hậu có sự phân hóa theo quy luật địa ô: càng vào sâu trong lục địa, tính chất lục địa càng tăng… Sinh ra kiểu khí hậu hải dương và khí hậu lục địa (d/c: khu vực ven biển và sâu trong lục địa…)
• Sự phân bố lục địa và đại dương hình thành nên các trung tâm khí áp thay đổi theo mùa => sinh ra gió mùa. VD: vào mùa đông, trên lục địa Á – Âu hình thành nên trung tâm áp cao Xibia hay sự hình thành áp thấp Iran vào mùa hạ…
• Trong phạm vi hẹp ven biển và thời gian ngắn trong một ngày đêm làm sinh ra gió đất và gió biển (d/c: sự hình thành gió đất và gió biển)

II

1

Vị trí địa lí có ảnh hưởng như thế nào tới khí hậu nước ta?

- Vị trí địa lí => KH nước ta mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa:

+ Nằm trong vùng nội chí tuyến, lãnh thổ nước ta hàng năm nhận được lượng nhiệt lớn nên khí hậu nước ta có tính chất nhiệt đới.

+ Giáp biển Đông, biển tăng cường độ ẩm và lượng mưa tạo cho khí hậu nước ta có tính chất ẩm.

+ Nằm trong khu vực hoạt động của gió mùa châu Á, nên thời tiết thay đổi thất thường, khí hậu phân hóa theo mùa và có nhiều thiên tai…

- Lãnh thổ trải dài trên nhiều vĩ độ làm cho khí hậu nước ta có sự phân hóa theo chiều Bắc – Nam.

2

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy phântích mối quan hệ giữa địa hình và khí hậu ở khu Đông Bắc.

• Ảnh hưởng của địa hình đến khí hậu:
  • Hướng của các cánh cung mở rộng ra phía bắc và phía đông đã tạo thuận lợi cho sự xâm nhập gió mùa đông bắc vì thế đây là khu vực có mùa đông lạnh nhất nước ta.
  • Cánh cung Đông Triều chắn gió mùa đông nam, gây mưa lớn cho khu vực ven biển và làm cho vùng trũng Cao Bằng, Lạng Sơn có lượng mưa thấp.
  • Địa hình còn tạo ra các trung tâm mưa nhiều (Bắc Quang…), trung tâm mưa ít (Bắc Giang…); tạo nên sự phân hóa khí hậu theo độ cao.
• Ảnh hưởng của khí hậu đến địa hình: địa hình xâm thực mạnh ở vùng đồi núi và bồi tụ nhanh ở các đồng bằng, các thung lũng sông. Các hiện tượng như đất trượt, đá lở cũng thường xuyên xẩy ra; địa hình cacxtơ phát triển

{-- Nội dung đáp án câu 3 đề số 1 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}

IV

Dựa vào átlát Địa lý Việt Nam và kiến thức đã học, hãy so sánh và giải thích cơ cấu cây trồng của hai vùng Trung du miền núi Bắc Bộ và Tây Nguyên.

* Giống nhau:

• Cơ cấu cây trồng đa dạng, gồm cả cây lâu năm và cây ngắn ngày. Trong cơ cấu cây trồng đều có cây cận nhiệt(d/c)
• Đều là các vùng chuyên canh qui mô lớn đối với cây công nghiệp lâu năm và có trung tâm sản xuất giống rau và hoa nổi tiếng trong cả nước(d/c)
• Nguyên nhân:

+ Do đều có sự phân hoá khí hậu theo độ cao, trên 1000m có khí hậu cận nhiệt.

+ Đều có những điều kiện thuận lợi cho việc hình thành vùng chuyên canh cây công nghiệp: Diện tích đất feralit rộng lớn,khí hậu thích hợp.

+ Cả hai vùng đều có sự phân hoá đa dạng của các điều kiện tự nhiên nên có thể đa dạng hoá cây trồng.

* Khác nhau:

• Cây trồng chủ lực ở TDMNBB là các loại cây cận nhiệt và ôn đới như: Chè, dược liệu, rau quả ôn đới cận nhiệt trong đó cây chè là cây CN số một.
• Cây trồng chủ lực của Tây Nguyên là các loại cây nhiệt đới như cà phê , cao su, hồ tiêu, trong đó cây CN số một là cây cà phê,sau đó là cây cao su.
• Nguyên nhân:

+ Do TDMNBB có khí hậu nhiệt đới gió mùa có mùa đông lạnh, đất Feralit đỏ vàng, có thêm đai cao ôn đới trên núi nên có thể sx cả cây dược liệu tạo nên thế mạnh chủ yếu của vùng là các cây cận nhiệt và ôn đới.

+ Tây Nguyên có khí hậu cận xích đạo gió mùa nóng quanh năm

và đất đỏ bazan màu mỡ nên thích hợp cho các loại cây công nghiệp nhiệt đới.

V

1

Tính mật độ dân số các vùng:

Công thức tính mật độ dân số:

MDDS = Dân số vùng /Diện tích vùng tương ứng (người / km²⁾

Các vùng

Mật độ dân số (người/km²)

Cả nước

277

Trung du và miền núi phía Bắc

124

Đồng bằng sông Hồng

994

Bắc Trung Bộ

204

Duyên hải miền Trung

207

Tây Nguyên

103

Đông Nam Bộ

684

Đồng bằng sông Cửu Long

433

2

Vẽ biểu đồ

-Vẽ biểu đồ cột, mỗi vùng là một cột.

-Yêu cầu vẽ đẹp, chính xác, có chú giải đầy đủ.

3

Nhận xét về tình hình phân bố dân cư:

• Mật độ trung bình của nước ta cao: 277 ng /km², do nước ta dân số vào loại đông (thứ 13), diện tích vào loại trung bình trên thế giới.
• Mật độ dân số không đều giữa các vùng:

+ Các vùng có mật độ dân số cao hơn trung bình cả nước: ĐBSH, ĐNB và ĐBSCL. Đặc biệt, ĐBSH có mật độ dân số cao nhất cả nước, gấp 3,6 lần mật độ trung bình cả nước.

Do điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội thuận lợi cho sản xuất và cư trú (địa hình đồng bằng, đất phù sa,nguồn nước dồi dào,cơ sở hạ tầng tốt…)

+ Các vùng có mật độ dân số thấp hơn trung bình cả nước: Tây Nguyên,TDMN Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Trong đó, thấp nhất là Tây Nguyên với 103 người/km².

Do điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội không thuận lợi cho cư trú và sản xuất (Địa hình chủ yếu là đồi núi đất Feralit, đất cát pha,cơ sở hạ tầng nghèo nàn lạc hậu,hay xảy ra thiên tai …)

+ Chênh lệch giữa vùng có mật độ cao nhất và vùng có mật độ thấp nhất rất lớn: ĐBSH (994 người/km²) gấp 9,7 lần so với Tây Nguyên (103 người/km²).

Do ĐBSH hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi về vị trí địa lí,về tài nguyên thiên nhiên, cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội nên kinh tế phát triển mạnh, toàn diện. Có nhiều trung tâm kinh tế tài chính ,thương mại , đầu mối giao thông lớn. Lại có thủ đô Hà Nội, các đô thị lớn, có lịch sử khai thác phát triển lâu đời .Là vùng thâm canh lúa nước cao. Trong khi Tây Nguyên kinh tế còn chậm phát triển, chủ yếu dựa

vào nông lâm nghiệp.

Năm

2000

2003

2006

2007

2012

Khách nội địa (triệu lượt)

11,2

13,5

17,5

19,1

32,5

Khách quốc tế (triệu lượt)

2,1

2,4

3,6

4,2

6,8

Doanh thu (nghìn tỉ đồng)

17,4

22,0

51,0

56,0

160,0

Năm

2005

2007

2010

2012

Lao động đã qua đào tạo

12,5

13,6

14,6

16,6

Lao động chưa qua đào tạo

87,5

86,4

85,4

83,4

Năm

1996

2000

2005

2010

2012

Kinh tế Nhà nước

74161,0

114799,9

246344,0

567108,0

757374,5

Kinh tế ngoài Nhà nước

35682,0

82499,1

309087,6

1150867,3

1727416,5

Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài

39589,0

138801,3

433118,4

1245524,4

2142942,1

CÂU

NỘI DUNG

Câu 1

a. Dựa vào hình vẽ chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời, hãy trình bày hiện tượng địa lí đó

- Ngày 21/3: Mặt Trời ở Xích đạo và chiếu vuông góc với tiếp tuyến bề mặt Trái đất tại Xích đạo (lên thiên đỉnh tại Xích đạo).

- Sau ngày 21/3, Mặt Trời di chuyển dần lên Chí tuyến Bắc và lên thiên đỉnh ở Chí tuyến Bắc vào ngày 22/6.      

- Sau ngày 22/6, Mặt Trời chuyển động dần về Xích đạo và lên thiên đỉnh tại Xích đạo ngày 23/9.

- Sau ngày 23/9, Mặt Trời di chuyển dần xuống Chí tuyến Nam và lên thiên đỉnh ở Chí tuyến Nam vào ngày 22/12. Sau ngày 22/12, Mặt Trời lại chuyển động về Xích đạo, rồi lại lên Chí tuyến Bắc,...

b. Vì sao biên độ nhiệt tăng dần từ Xích đạo về hai cực?

Vì, càng lên vĩ độ cao:

- Chênh lệch góc chiếu sáng (góc nhập xạ) giữa ngày và đêm trong năm càng lớn.

- Chênh lệch thời gian chiếu sáng giữa ngày và đêm trong năm càng lớn.

Câu 2

Chứng minh vùng biển Việt Nam mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa thông qua các yếu tố khí hậu biển.

- Chế độ nhiệt: 

 + Ở biển, mùa hạ mát hơn và mùa đông ấm hơn đất liền.

 + Biên độ nhiệt trong năm nhỏ.

 + Nhiệt độ trung bình năm của nước biển tầng mặt là trên 23⁰C.

- Chế độ mưa:

 + Lượng mưa trên biển khá cao, đạt từ 1100mm đến 1300mm/năm.

 + Sương mù trên biển thường hay xuất hiện cuối mùa đông, đầu mùa hạ.

- Chế độ gió:

 + Trên biển Đông, gió hướng Đông Bắc chiếm ưu thế trong 7 tháng, từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, gió Tây Nam hoạt động từ tháng 5 đến tháng 9, riêng ở Vịnh Bắc Bộ chủ yếu là hướng Nam.

 + Tốc độ gió trung bình đạt 5- 6m/s và cực đại đạt 50m/s tạo nên các đợt sóng cao tới 10m hoặc hơn.

 + Dông trên biển thường phát triển về đêm và sáng.

Câu 3

a. Nhận xét về chất lượng của nguồn lao động nước ta.

- Tỉ lệ lao động đã qua đào tạo tăng lên (dẫn chứng), do việc đào tạo nghề được đẩy mạnh, năng suất và chất lượng lao động ngày càng tăng.

- Lao động chưa qua đào tạo chiếm tỉ lệ lớn nhưng có xu hướng giảm (dẫn chứng), năng suất và chất lượng lao động nhìn chung còn thấp.

b. Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn lao động.

- Tăng cường đầu tư cho giáo dục đào tạo, đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục.

- Đa dạng hóa các hình thức đào tạo nghề, liên kết với nước ngoài để đào tạo lao động có chuyên môn kỹ thuật cao.

{-- Nội dung đáp án từ câu 4 đề số 3  các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}

Câu 5

a. Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế của nước ta giai đoạn 1996 - 2012

- Xử lí số liệu:

Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế

của nước ta giai  đoạn 1996 -  2012                             (Đơn vị: %)

- Vẽ biểu đồ miền (vẽ biểu đồ dạng khác không cho điểm)

Yêu cầu: Đảm bảo chính xác về tỷ lệ, đơn vị, có chú giải và tên biểu đồ. (Nếu thiếu mỗi yêu cầu trừ 0,25 điểm.)

b. Nhận xét và giải thích.

- Nhận xét:

 + Tỉ trọng giá trị sản xuất công nghiệp trong thành phần kinh tế Nhà nước giảm mạnh (dẫn chứng).

+ Tỉ trọng giá trị sản xuất công nghiệp trong thành phần kinh tế ngoài Nhà nước và thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh (dẫn chứng).

- Giải thích:

 + Do thực hiện đẩy mạnh CNH - HĐH, phát triển kinh tế nhiều thành phần.

 + Nhà nước thực hiện chính sách Đổi mới, mở cửa, hội nhập, thu hút đầu tư nước ngoài,...

Năm

Diện tích (nghìn ha)

Năng suất (tạ/ha)

Sản lượng (nghìn tấn)

1990

6042,8

31,8

19225.1

1993

6559,4

34,8

22836.5

1997

7099,7

38,8

27523.9

2000

7666,3

42,4

32529.5

Câu

Nội dung kiến thức cần đạt

I

 1.Trình bày và giải thích sự phân bố nhiệt độ không khí theo vĩ độ địa lí.

- Càng lên vĩ độ cao, nhiệt độ trung bình năm càng giảm.

Nguyên nhân là do càng lên vĩ độ cao góc chiếu sáng của Mặt Trời (góc nhập xạ) càng nhỏ.

 - Càng lên vĩ độ cao, biên độ nhiệt năm càng tăng.

Nguyên nhân là càng lên vĩ độ cao chênh lệch góc chiếu sáng và chênh lệch thời gian chiếu sáng càng lớn.

2. Ở vùng cực ít mưa vì:

- Là khu vực khí áp cao, không có gió thổi đến

- Nhiệt độ không khí thấp, không khí không bốc lên được

II

1.Trình bày đặc điểm nguồn tài nguyên khoáng sản Việt Nam.

* Nước ta có nguồn khoáng sản phong phú, đa dạng:

- Cả nước có khoảng  5000 điểm quặng và tụ khoáng của gần 60 loại khoáng sản khác nhau

- Khoáng sản chia làm 3 nhóm chính:

+ Khoáng sản năng lượng như dầu mỏ, khí đốt, than....

+ Khoáng sản kim loại: sắt, đồng, chì, kẽm...

+ Khoáng sản phi kim: apatit, đá vôi, cát...

* Trữ lượng:

- Chủ yếu các mỏ có trữ lượng vừa và nhỏ, một số khoáng sản có trữ lượng lớn: than, dầu khí, apatit, đá vôi, sắt, …

* Phân bố: tập trung ở miền núi khó khai thác.

2. Việt Nam có tài nguyên khoáng sản khoáng sản đa dạng vì :

- Lịch sử địa chất kiến tạo lâu dài, phức tạp đã sản sinh ra nhiều khoáng sản khác nhau.

- Nước ta nằm ở vị trí tiếp giáp của 2 vành đai sinh khoáng lớnlà  Địa Trung Hải và Thái Bình Dương.

III

* Dân số nước ta đông tăng nhanh:

        - Hiện nay nước ta có khoảng hơn 90 triệu người đứng thứ 2 ở Đông Nam Á và đứng thứ 14 trên thế giới

         - Do dân số đông nên mỗi năm nước ta tăng thêm khoảng 1,1 triệu người.

* Khó khăn:

+ Giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế, chất lượng cuộc sống thấp, tình trạng thiếu việc làm, nhà ở,  thất nghiệp, tệ nạn xã hội… gia tăng.

+ Tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, môi trường bị phá hủy, ô nhiễm không đảm bảo sự phát triển bền vững.

IV

- Xử lí số liệu  (%)

 Bảng xử lí số liệu tốc độ tăng trưởng về diện tích, năng suất và sản lượng lúa cả năm trong thời kỳ 1990 - 2000 (năm 1990 = 100%).                                                                                                         

Vẽ biểu đồ đường ( các biểu đồ khác không cho điểm).

Yêu cầu: - Vẽ đúng (đúng khoảng cách năm, tỉ lệ chính xác), đẹp, khoa học. - Có tên biểu đồ và chú thích (nếu thiếu tên biểu đồ, chú thích trừ 0,25 điểm).

{-- Nội dung đáp án từ câu 5 đề số 4 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}

Năm

Tổng số

Chia ra

Cây lương thực

có hạt

Cây công nghiệp

Cây ăn quả

Cây khác

1990

100,0

71,6

13,3

3,1

12,0

1995

100,0

69,8

15,4

3,3

11,5

2000

100,0

66,4

17,6

4,5

11,5

2005

100,0

63,1

18,8

5,8

12,3

Câu

Nội dung kiến thức cần đạt

I

1.  Vẽ hình thể hiện sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

Vẽ đúng, đẹp, khoa học, có ghi rõ các ngày ở từng vị trí 

2. Giải thích:

- Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng trong khi chuyển động trên quỹ đạo nên có lúc nửa cầu Bắc hoặc nửa cầu Nam ngả nhiều hơn về phía Mặt Trời -> sinh ra các mùa:

+ Nửa cầu nào ngả nhiều về phía Mặt Trời sẽ có góc chiếu sáng lớn, nhận được nhiều nhiệt và ánh sáng -> đó là mùa nóng (mùa hạ).

+ Nửa cầu nào chếch xa ánh sáng Mặt Trời sẽ có góc chiếu sáng nhỏ, nhận ít nhiệt và ánh sáng -> đó là mùa lạnh (mùa đông).

+ Vào các ngày 21 tháng 3 và 23 tháng 9 ở hai nửa cầu Bắc và Nam có góc chiếu sáng của Mặt Trời như nhau, nhận được lượng nhiệt và ánh sáng bằng nhau -> đó là lúc chuyển tiếp giữa mùa nóng và mùa lạnh ở hai nửa cầu trên Trái Đất.

+ Các mùa đối lập nhau trên hai nửa cầu, càng xa xích đạo sự phân hóa mùa càng rõ nét.

II

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam kết hợp với kiến thức đã học, hãy trình bày, giải thích những nét tương đồng và khác biệt về khí hậu giữa hai tiểu vùng Đông Bắc và Tây Bắc.

* Sự tương đồng:

- Đều có mùa đông lạnh, nhiệt độ thấp (nhiệt độ trung bình tháng 1 phổ biến dưới 15⁰C, nhiều tháng nhiệt độ dưới 20⁰C); mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều.

* Vì: có cùng vĩ độ, chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhiều đợt gió mùa từ áp cao Xibia tràn xuống.

*  Sự khác biệt:

+ Tiểu vùng Đông Bắc:

- Mùa đông dài và lạnh nhất cả nước, mùa đông đến sớm và kết thúc muộn.

Vì: chịu ảnh hưởng sâu sắc của gió mùa đông bắc: địa hình đồi núi thấp, các cánh cung có dạng nan quạt đón gió tạo điều kiện cho các đợt không khí lạnh dễ dàng tràn sâu vào vùng.

- Mùa hạ nóng (nhiệt độ phổ biến tháng 7 từ 24⁰C  đến 28⁰C), mưa nhiều.

Vì: chịu ảnh hưởng của gió đông nam từ biển Đông thổi vào mang theo nhiều hơi nước gây mưa lớn.

+ Tiểu vùng Tây Bắc:

- Mùa đông đến muộn và kết thúc khá sớm (ngay ở miền núi cũng thường chỉ có ba tháng lạnh với nhiệt độ trung bình dưới 18⁰C).

Vì: dãy Hoàng Liên Sơn chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam chắn gió mùa đông bắc, chỉ có những đợt gió mùa đông bắc với cường độ mạnh vào giữa đông mới đủ sức vượt qua dãy núi cao này để tràn vào vùng.

   - Mùa hạ đến sớm, chịu ảnh hưởng của gió tây khô nóng vì gió tây nam từ vịnh Ben- gan tới vượt qua các dải núi phía tây trên biên giới Việt - Lào bị biến tính.

III

Phân tích tác động của đặc điểm dân số nước ta đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường.

* Đặc điểm dân số nước ta: đông dân, nhiều thành phần dân tộc, dân số nước ta tăng nhanh, kết cấu dân số trẻ.

* Tác động của đặc điểm dân số nước ta đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường:

- Tích cực: tạo nên nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Tiêu cực:

+ Giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế, chất lượng cuộc sống thấp, tình trạng thiếu việc làm, nhà ở,  thất nghiệp, tệ nạn xã hội… gia tăng.

+ Tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, môi trường bị phá hủy, ô nhiễm không đảm bảo sự phát triển bền vững.

{-- Nội dung đáp án từ câu 4, 5 đề số 5 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc Tải về--}