Bài 56: Bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản

• Đảm bảo cho vật nuôi thuỷ sản sinh trưởng và phát dục bình thường.
• Đảm bảo nguồn tôm, cá thực phẩm cho đời sống con người.
• Góp phần bảo vệ môi trường chung trên Trái Đất.

Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến môi trường sống của thủy sản

a. Các phương pháp xử lí nguồn nước

- Lắng (lọc): dùng hệ thống ao có thể tích 200 – 1000m³ chứa nước. Sau 2 – 3 ngày các chất tạp chất lắng đọng dưới đáy ao. Nước sạch ở phần trên được sử dụng nuôi tôm, cá.

- Dùng hoá chất: dễ kiếm, rẻ tiền như khí clo nồng độ 0,1 – 0,2 mg/l, vôi clorua CaOCl₂ nồng độ 2%.

- Nếu đang khi nuôi tôm, cá môi trường bị ô nhiễm thì:

• Ngừng cho ăn, tăng cường sục khí.
• Tháo bớt nước cũ, cho thêm nước sạch.
• Đánh bắt hết tôm, cá xử lí nguồn nước.

Bể lắng chất thải

b. Quản lí

• Ngăn cấm huỷ hoại các sinh cảnh đặc trưng, bãi để, nơi sinh sống động vật đáy.
• Quy định nồng độ tối đa của hoá chất, chất độc có trong môi trường nuôi thuỷ sản.
• Sử dụng phân hữu cơ đã ủ, phân vi sinh, thuốc trừ sâu hợp lý.

• Nguồn lợi thuỷ sản có tầm quan trọng đặc biệt trong nền kinh tế đã được Nhà nước xác định là ngành kinh tế mũi nhọn.
• Là mặt hàng xuất khẩu giá trị, cung cấp thực phẩm xã hội.

a. Hiện trạng nguồn thuỷ sản trong nước

• Các loài thuỷ sản kinh tế quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng như cá lãng, cá chiền, cá hô, cá tra đầu.
• Năng suất khai thác của nhiều loài cá bị giảm sút nghiêm trọng.
• Các bãi đẻ và số lượng cá bột giảm sút đáng kể trên hệ thống sông Hồng, sông Cửu Long và năng suất một số loài cá nước ngọt những năm gần đây giảm so với trước.

Cá Lăng

b. Nguyên nhân ảnh hưởng đến môi trường thuỷ sản

• Khai thác cường độ cao mang tính huỷ diệt.
• Đắp đập, ngăn sông làm thay đổi chất lượng nước, giảm thành phần giống loài, …
• Phá hoại rừng đầu nguồn làm lũ lụt, xói mòn, xạt lở.
• Ô nhiễm môi trường nước.

c. Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản

• Tận dụng tối đa diện tích mặt nước nuôi thủy sản.
• Cải tiến và nâng cao các biện pháp nuôi thủy sản.
• Chọn những loại cá có tốc độ lớn nhanh, hệ số thức ăn thấp.
• Có biện pháp bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Câu 1: Trong ba phương pháp xử lí nguồn nước, theo em nên chọn phương pháp nào? Vì sao?

Gợi ý trả lời

Nên sử dụng cách dùng hóa chất vì cách làm đơn giản, không tốn công như hai cách còn lại, ngoài ra những loại hóa chất sử dụng để diệt khuẩn lại dễ kiếm và rẻ tiền.

Câu 2: Tại sao khi khai thác nguồn lợi thủy sản không hợp lí đều có ảnh hưởng xấu đến môi trường thủy sản?

Gợi ý trả lời

• Nếu khai thác nguồn lợi thủy sản không hợp lí dẫn đến môi trường bị ô nhiễm các sinh vật thủy sản chết, ngoài ra còn có thể làm giảm sút nghiêm trọng đối với những phương pháp khai thác mang tính hủy diệt như dùng điện, chất nổ,…
• Tất cả các lý do trên đều ảnh hưởng xấu đến môi trường thủy sản.

Câu 3: Hãy trình bày tóm tắt một số nguyên nhân ảnh hưởng đến môi trường và nguồn lợi thủy sản.

Gợi ý trả lời

Một số nguyên nhân ảnh hưởng đến môi trường và nguồn lợi thủy sản là:

• Khai thác với cường độ cao, mang tính hủy diệt.
• Đắp đập, ngăn sông, xây dựng hồ chứa.
• Phá hoại rừng đầu nguồn.
• Ô nhiễm môi trường nước.

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được ý nghĩa của bào vệ môi trường thủy sản.
• Trình bày được một số biện pháp bảo vệ môi trường thủy sản.
• Nêu các cách bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
• Có được những kỹ năng trong việc bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản.