Với bài học Cơ cấu ngành công nghiệp, các em học sinh sẽ được trang bị các kiến thức như sau: Cơ cấu công nghiệp theo ngành, cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ, cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Cơ cấu công nghiệp theo ngành
- Khái niệm: Là tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp. Nó được hình thành phù hợp với các điều kiện cụ thể ở trong và ngoài nước trong mỗi giai đoạn nhất định.
- Cơ cấu ngành công nghiệp nước ta tương đối đa dạng: chia thành 3 nhóm với 29 ngành công nghiệp:
- Nhóm công nghiệp khai thác (4 ngành)
- Nhóm công nghiệp chế biến (23 ngành)
- Nhóm công nghiệp sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước (2 ngành).
- Xuất hiện một số ngành CN trọng điểm như: CN năng lượng, CN Chế biến lương thực – thực phẩm, CN dệt – may, CN hoá chất – phân bón – cao su, CN vật liệu xây dựng, CN cơ khí – điện tử …
-> Để thích nghi với tình hình mới để có thể hội nhập vào thị trường khu vực và thế giới, cơ cấu ngành công nhiệp nước ta có sự chuyển dịch rõ rệt.
- Hướng hoàn thiện cơ cấu ngành
- Xây dựng cơ cấu ngành công nghiệp tương đối linh hoạt.
- Đẩy mạnh các ngành công nghiệp chế biến nông – lâm – thuỷ sản, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng
- Tập trung phát triển công nghiệp khai thác và chế biến dầu khí
- Đưa công nghiệp điện năng đi trước một bước
- Các ngành khác có thể điều chỉnh theo nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước.
- Đầu tư theo chiều sâu, đổi mới trang thiết bị và công nghệ nhằm nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.
1.2. Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ
- Hoạt động công nghiệp tập trung chủ yếu ở một số khu vực
- Ở Bắc Bộ: Đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận có mức độ tập trung công nghiệp cao nhất cả nước. Từ Hà Nội, hoạt động công nghiệp với chuyên môn hóa khác nhau lan tỏa đi nhiều hướng dọc theo các tuyến đường giao thông huyết mạch:
- Hải Phòng – Hạ Long – Cẩm Phả: cơ khí, khai thác than, vật liệu xây dựng.
- Đáp Cầu – Bắc Giang: vật liệu xây dựng, phân hóa học.
- Đông Anh – Thái Nguyên : cơ khí, luyện kim.
- Việt Trì – Lâm Thao: hoá chất, giấy.
- Sơn La – Hoà Bình: thuỷ điện.
- Nam Định – Ninh Bình – Thanh Hoá: dệt may, điện, vật liệu xây dựng.
- Ở Nam Bộ:
- Hình thành một dải phân bố công nghiệp, trong đó nổi lên các trung tâm công nghiệp hàng đầu cả nước như Tp. Hồ Chí Minh, Biên Hoà, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một.
- Ngành công nghiệp trẻ phát triển mạnh: khái thác dầu khí, sản xuất điện, phân đạm từ khí.
- Duyên hải miền Trung: Đà Nẵng (quan trọng nhất), Vinh, Quy Nhơn, Nha Trang…
- Ở các khu vực còn lại, nhất là vùng núi (Tây Nguyên, Tây Bắc), hoạt động công nghiệp phát triển chậm; phân bố rời rạc, phân tán.
- Ở Bắc Bộ: Đồng bằng sông Hồng và vùng phụ cận có mức độ tập trung công nghiệp cao nhất cả nước. Từ Hà Nội, hoạt động công nghiệp với chuyên môn hóa khác nhau lan tỏa đi nhiều hướng dọc theo các tuyến đường giao thông huyết mạch:
- Sự phân hoá lãnh thổ công nghiệp nước ta chịu tác động nhiều nhân tố:
- Tài nguyên thiên nhiên
- Nguồn lao động có tay nghề
- Thị trường, cơ sở hạ tầng, vị trí thuận lợi
- Hiện nay, Đông Nam Bộ trở thành vùng dẫn đầu với tỉ trọng chiếm hơn ½ tổng giá trị sản xuất công nghiệp cả nước; tiếp theo là đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.
1.3. Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế
- Công cuộc đổi mới làm cho cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế có những thay đổi sâu sắc:
- Số thành phần kinh tế được mở rộng.
- Giảm tỉ trọng của khu vực Nhà nước, tăng tỉ trọng khu vực ngoài Nhà nước, đặc biệt là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.
2. Luyện tập và củng cố
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lý 12 Bài 26 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Đáp Cầu - Bắc Giang
- B. Đông Anh – Thái Nguyên
- C. Hà Đông – Hòa Bình
- D. Nam Định – Ninh Bình – Thanh Hóa
-
- A. Nguồn nhiên liệu rất đa dạng
- B. Nguồn lao động đông đảo, giá rẻ
- C. Nguồn vốn đầu tư dồi dào
- D. Thị trường tiêu thị lớn từ Lào và Campuchia
-
- A. Đướng lối phát triển công nghiệp của nước ta
- B. Sự tác động của thị trường
- C. Theo xu hướng chung của toàn thế giới
- D. Tác động của các thiên tai trong thời giam gần đây
Câu 3 - Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lý 12 Bài 26 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 80 SBT Địa lí 12
Bài tập 2 trang 80 SBT Địa lí 12
Bài tập 3 trang 81 SBT Địa lí 12
Bài tập 4 trang 81 SBT Địa lí 12
Bài tập 5 trang 81 SBT Địa lí 12
Bài tập 1 trang 44 Tập bản đồ Địa Lí 12
Bài tập 6 trang 82 SBT Địa lí 12
Bài tập 2 trang 45 Tập bản đồ Địa Lí 12
Bài tập 7 trang 82 SBT Địa lí 12
Bài tập 3 trang 45 Tập bản đồ Địa Lí 12
Bài tập 8 trang 82 SBT Địa lí 12
Bài tập 9 trang 82 SBT Địa lí 12
3. Hỏi đáp Bài 26 Địa lí 12
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
