Bài 15: Công dân với một số vấn đề cấp thiết của nhân loại

  a. Ô nhiễm môi trường

• Môi trường là gì?
  • "Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên."
  • Có quan hệ hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người như: Đất, nước, khí quyển, tài nguyên các loại trong lòng đất, dưới biển, trên rừng....
  • Có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.

• Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

  • Do hoạt động của con người

  • Do hoạt động của tự nhiên (núi lửa phun, thiên tai …)

• Hậu quả

  • Mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp đên đời sống của con người.
• Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của tất cả các quốc gia, dân tộc là lương tâm trách nhiệm đạo đức của mỗi con người.  

  b. Trách nhiệm của công dân

• Bảo vệ môi trường thực chất là khắc phục mâu thuẫn nảy sinh trong quan hệ giữa con người với tự nhiên, làm thế nào để hoạt động của con người không phá vỡ các yếu tố cân bằng của tự nhiên.
• Đối với học sinh:

  • Giữ gìn trật tự vệ sinh lớp học, nơi ở, công cộng.

  • Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên: bảo vệ nguồn nước, các giống loài động thực vật...

  • Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường: trồng cây dọn vệ sinh

  • Phê phán các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến môi trường, tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường

  a. Sự bùng nổ dân số

• Bùng nổ dân số là sự gia tăng dân số một cách quá nhanh trong một thời gian ngắn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội.

→ Dân số Việt Nam ngày càng tăng nhanh, giai đoạn tăng vượt bậc là 1960 đến 1976 trong vòng 10 năm dân số nước ta từ 30 ngàn lên đến 49 ngàn người và những năm sau đó có dấu hiệu tăng đều qua các năm cho đến 2008 dân số nước ta hơn 88 ngàn người. 

• Hậu quả của bùng nổ dân số là gì?
  • Mất cân bằng tự nhiên và xã hội
  •  Cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường
  • Kinh tế nghèo nàn.
  • Nạn thất nghiệp.
  • Thất học, mù chữ.
  • Suy thoái nòi giống.
  • Tệ nạn xã hội gia tăng.
  • Dịch bệnh nguy hiểm.

  b. Trách nhiệm của công dân

• Nghiêm chỉnh thực hiện và tuyên truyền vận động mọi người thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000  và chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình của nhà nước.
• Không kết hôn sớm, không sinh con ở tuổi vị thành niên, thực hiên kế hoạch mỗi gia đình chỉ có từ 1 đến 2 con…
• Tích cực tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện.

  a. Dịch bệnh hiểm nghèo

• Nhân loại ngày nay đang phải đối mặt những căn bệnh nguy hiểm như: Lao,tim, phổi, dịch tả, sốt rét, dịch cúm gia cầm, SARS...đặc biệt là HIV &AIDS

Biểu đồ sự phát triển của ADIS trên toàn thế giới từ 1990, tính theo triệu người mắc bệnh

• Những năm 80 của thế kỷ XX phát hiện ra ca nhiễm đầu tiên.Tháng 12 năm 2006 trên phạm vi toàn cầu có gần 40 triệu người nhiễm HIV. Trong đó trên 90% tập trung ở các nước đang phát triển.
• Ở Việt Nam

  • Tính đến ngày 31/10/2008, toàn bộ 63 tỉnh, thành phố đã phát hiện có người nhiễm HIV: 97,52% quận huyện 69,93% phường xã phát hiện người có nhiễm HIV/AIDS.

  • Số trường hợp nhiễm HIV/AIDS hiện đang còn sống được báo cáo trên toàn quốc là 135.171, trong đó có 29.134 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS. 

  • Nhiễm HIV ở Việt Nam tập trung chủ yếu ở độ tuổi từ 20-39 tuổi (chiếm 83,44%) trong tổng số các trường hợp nhiễm HIV được phát hiện. 

• Nguyên nhân
  • Do môi trường sống ô nhiễm.
  • Người dân và nhà nước ít quan tâm và đề phòng dịch bệnh.
  • Trình độ khoa học chưa phát triển → dịch bệnh lan truyền nhanh và khó kiểm soát.
  • Kinh tế kém phát triển → khó đề phòng và ngăn chặn dịch bệnh.

  b. Trách nhiệm của công dân

• Rèn luyện sức khoẻ.
• Tránh xa các tệ nạn xã hội.
• Tuyên truyền các biện pháp
• Phòng tránh dịch bệnh.

⇒ Hiện nay, chúng ta đang đứng trước nhiều vấn đề khó khăn và phức tạp, nếu không được giải quyết thì cuộc sống của chúng ta sẽ bị ngay chính bản thân mình hủy hoại. Vì vậy mỗi cá nhân hãy chung tay cùng cộng đồng bảo vệ môi trường, hạn chế sự gia tăng dân số, đẩy lùi các dịch bệnh hiểm nghèo để làm cho cuộc sống con người trên trái đất này ngày càng tốt đẹp hơn. 

Qua bài học này các em cần nắm được tình hình, nguyên nhân, hậu quả của các vấn đề cấp bách trên thế giới. Trách nhiệm của mỗi công dân trong những vấn đề đó.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm GDCD 10 Bài 15 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Ngày thế giới phòng chống HIV/ADIS là ngày nào?

  • A. 1/12
  • B. 2/12
  • C. 3/12
  • D. 4/12

• Câu 2:

  Ngày môi trường thế giới là ngày nào?

  • A. Ngày 1/17
  • B. Ngày 5 / 6 
  • C. Ngày 1 /12
  • D. Ngày 9/12

• Câu 3:

  Bùng nổ dân số là :

  • A. Sự gia tăng dân số của một vùng trên phạm vi lãnh thổ
  • B. Sự gia tăng dân số trong mức độ cho phép
  • C. Sự gia tăng dân số trong một năm
  • D. Sự gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn

Câu 3-Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập GDCD 10 Bài 15 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 1 trang 111 SGK GDCD 10

Bài tập 2 trang 111 SGK GDCD 10

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng GDCD Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!