Bài 12: Ôn tập lịch sử thế giới người nguyên thủy, cổ đại và trung đại

Nội dung bài

   Người tối cổ

Người tinh khôn

Người hiện đại

Thời kỳ công xã nguyên thuỷ được chia làm mấy giai đoạn?

Thời gian

4 triệu năm

Đá cũ sơ kỳ

 Người tối cổ

40.000 năm

Đá cũ hậu kỳ

Người tinh khôn

10.000 - 6000 năm

Đá mới - Kim khí 

Người hiện đại

Dựa vào đâu để phân chia như vậy?

Công cụ

Rìu tay thô sơ

Dao, nạo, lao, cung tên

 Rìu, dao, liềm, hái (nhiều loại)

Phương thức sinh sống?

Đời sống vật chất, tinh thần?

Sinh hoạt văn hóa?

Đời sống vật chất - tinh thần

Lượm hái, săn bắt

Ở trong hang

Đời sống bấp bênh.

Lượm hái, săn bắn

Ở nhà lều

Tạm đủ ăn.

Có quần áo, trang sức

Chăn nuôi, trồng trọt, làm gốm và dệt. Cư trú ổn định

Có dư thường xuyên hơn

Có nhiều loại nhạc cụ đơn giản

Tổ chức xã hội

Tổ chức xã hội

Bầy đàn

 Thị tộc, bộ lạc

Gia đình phụ hệ

Phân tích quá trình hình thành xã hội có giai cấp?

Quan hệ xã hội

Bầy người

nguyên thủy

Cộng đồng, bình đẳng, cùng làm – cùng hưởng,

Tư hữu

Xã hội

        Cổ đại Phương Đông

 Cổ đại Phương Tây

Quá trình hình thành

Thời gian: sớm: Thiên niên kỉ IV TCN: đá đồng

Điều kiện tự nhiên: thuận lợi cho nông nghiệp: lưu vực sông lớn

Muộn: đầu thiên niên kỉ I TCN: sắt

Khó khăn cho nông nghiệp (địa thế, thổ nhưỡng, khí hậu); thuận lợi cho Tthủ công nghiệp, hằng hải, thương nghiệp

Kinh tế

Nông nghiệp là chủ yếu: biết thâm canh, làm thuỷ lợi

Thủ công nghiệp xuất hiện: gốm, dệt, đúc đồng, giấy…

Trao đổi sản phẩm giữa các vùng → kinh tế tự nhiên

Thủ công nghiệp phát triển: nghề cá, đóng thuyền,…

Thương nghiệp đường biển phát triển → lưu thông tiền tệ sớm, thành thị xuất hiện

Nông nghiệp khó khăn → thiếu lương thực

Chính trị - xã hội

Chế độ quân chủ chuyên chế

Xã hội có giai cấp đầu tiên: quí tộc, nông dân công xã, nô lệ

Nông dân công xã là lực lượng sản xuất chủ yếu

Mâu thuẫn chính trong xã hội:  Qúi tôc >< nông dân công xã

Chế độ dân chủ chủ nô (Chiếm hữu nô lệ) 

Xã hội có 3 tầng lớp: chủ nô, công dân tự do, nô lệ

Nô lệ là lực lượng sản xuất chủ yếu

Mâu thuẫn chính trong xã hội: chủ nô >< nô lệ

Văn hoá

Lịch và thiên văn học, chữ viết, toán học, kiến trúc..

Ra đời do nhu cầu sản xuất nông nghiệp và sự ptriển của đời sống. Tuy còn sơ khai, đơn giản, độ chính xác chưa cao nhưng nó phản ánh và phục vụ cuộc sống, tạo điều kiện phát triển văn hóa ở giai đoạn sau

Lịch, chữ viết, khoa học, văn học, nghệ thuật…

Độ chính xác, khái quát cao; có giấ trị hiện thực, nhân đạo; đặt nền móng cho sự phát triển của các thành tựu văn hóa nhân loại.

           Xã hội phong kiến Phương Đông

            Xã hội phong kiến Phương Tây

Thời gian

Ra đời sớm (khoảng thế kỷ V TCN)

Ra đời muộn (476, đế quốc Roma sụp đổ )

Kinh tế

Nông nghiệp: ngành sản xuất chính

Thủ công nghiệp truyền thống và thương nghiệp

Lực lượng sản xuất chính: nông dân lĩnh canh

Kinh tế lãnh địa

Lực lượng sản xuất chính: nông nô

Thể chế chính trị

Tập quyền chuyên chế

Phân quyền → Tập quyền

Xã hội

Nông dân lĩnh canh >< Địa chủ

Nông nô >< Lãnh chúa phong kiến

Kết thúc

Muộn (thế kỷ XVII – XIX)

Sớm (thế kỷ XV – XVII)