-
Phần 1: Đọc - hiểu (3.0 điểm)
Đọc văn bản dưới đây:
Celine Dion - một trong những nữ ca sĩ diva nổi tiếng nhất thế giới trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, khi được hỏi về nguồn gốc thành công trong việc cho ra đời liên tiếp những album có số phát hành hàng triệu bản - đã rất tự tin trả lời rằng cô không hề bất ngờ vì từ khi mới lên năm tuổi, cô đã đam mê với ca hát và đã tưởng tượng được sự thành công của mình. Cô đã nhìn thấy trước viễn cảnh, con đường đi đến vinh quang cùng sự thành đạt đó. Celine Dion không hề tỏ ra kiêu kì khi phát biếu như vậy vì tất cả chúng ta đều biết, để có được vinh quang đó, ngoài tài năng, cô đã phải nỗ lực không ngừng. Cô biết nắm bắt sức mạnh của trí tưởng tượng, của ước mơ và hình dung thật sự những gì mà mình mong ước và quyết tâm theo đuổi.
Một số vận động viên thể thao nổi tiếng trên thế giới cũng vận dụng sức mạnh của trí tưởng tượng để hình dung ra chính xác những gì mà họ sẽ thể hiện khi thi đấu hay biểu diễn. Sức mạnh của trí tưởng tượng không phải chỉ cần cho các ca sĩ, vận động viên hay diễn viên mà mọi chúng ta đều cần. Nhưng điều tạo nên sự khác biệt chính là khả năng nắm bắt và vận dụng sức mạnh ấy.
Trí tưởng tượng là khả năng tạo ra những hình ảnh trong tinh thần hay nội tâm. Tâm trí chúng ta lưu giữ hình ảnh về ước mơ, những khát vọng, các mối quan hệ xã hội, hay cụ thể hơn, một bóng hình, một ánh mắt đưa tâm hồn bạn về một tình yêu thật đẹp, một thành công trong công việc bạn từng ao ước, một công việc mà bạn ước ao được làm, khoản thu nhập mà bạn muốn có... Những hình ảnh này được hình thành và lưu giữ trong tâm trí ngay từ khi chúng ta vừa chớm nhận biết cuộc sống xung quanh. Tuổi niên thiếu cho đến lúc trưởng thành thường là giai đoạn quan trọng nhất để hình thành nên tính cách, ước mơ. Thuở thiếu thời, nếu chúng ta thường bị người lớn phê bình, chỉ trích hoặc nếu như ta tự ti, coi thường bản thân mình, tự xem mình luôn là bản sao của người khác, tư tưởng chúng ta sẽ ghi nhận một cách vô thức những hình ảnh cùng cảm nhận của ta về các sự kiện đó. Giai đoạn đó nếu ta luôn ước mơ và hướng theo những cảm xúc, hoài bão tốt đẹp thì chắc chắn sau này bạn sẽ có sự thôi thúc thực hiện điều đó. Vì vậy, mọi hành động của chúng ta trong tương lai được coi là đa phần ảnh hưởng bởi bản sao, dấu ấn của những tư tưởng ban đầu ấy.
(Thay thái độ đổi cuộc đời - Jeff Keller, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí minh, 2015, tr.55 - 56)
Thực hiện các yêu cầu sau:
-
Văn bản trên tập trung bàn về vấn đề gì?
Xem đáp án - Phương pháp: căn cứ nội dung đoạn trích
- Cách giải:
- Nội dung: sức mạnh của trí tưởng tượng, ước mơ đối với tương lai mỗi người
-
Dựa vào văn bản, anh/chị hãy chỉ ra các yếu tố tạo nên sự thành công của nữ ca sĩ Céline Dion.
Xem đáp án - Phương pháp:căn cứ nội dung đoạn trích.
- Cách giải:
- Các yếu tố tạo nên sự thành công của nữ ca sĩ:
- Cô đam mê ca hát và đã tưởng tượng đến sự thành công của mình.
- Cô đã nỗ lực không ngừng để đạt thành công.
- Cô biết nắm bắt sức mạnh của trí tưởng tượng; của ước mơ và hình dung thật sự những gì mà mình mong ước và quyết tâm theo đuổi.
-
Vì sao tác giả cho rằng: “Mọi hành động của chúng ta trong tương lai được coi là đa phần ảnh hương bởi bản sao, dấu ấn của những tư tưởng ban đầu” từ thuở thiếu thời? Điều đó có ý nghĩa như thế nào trong việc lựa chọn cách sống của anh/chị?
Xem đáp án - Phương pháp: căn cứ nội dung đoạn trích; phân tích
- Cách giải:
- Tác giả cho vậy là bởi: Trí tưởng tượng lả khả năng tạo ra những hình ảnh trong tinh thần hay nội tâm. Tâm trí của chúng ta lưu giữ hình ảnh về mơ ước, những khát vọng; các mối quan hệ xã hội,... Những hình ảnh này được hình thành và lưu giữ trong tâm trí ngay từ khi chúng ta vừa chớm nhận biết cuộc sống xung quanh. Vì vậy, mọi hành động của chúng ta trong tương lai được coi là đa phần ảnh hưởng bởi bản sao; dấu ấn của những tư tưởng ban đầu.
- Chúng ta cần có thái độ sống tích cực, có mơ ước, hoài bão cao đẹp ngay từ thuở thiếu thời; đó sẽ là nền tảng, động cơ để ta vươn đến thành công trong tương lai.
-
Anh/chị có đồng tình với quan điểm mà tác giả đặt ra trong văn bản: Sức mạnh của trí tưởng tượng tuy cần thiết nhưng điều tạo nên sự khác biệt chính là khả nâng nắm bắt và vận dụng sức mạnh ấy?
Xem đáp án - Phương pháp: phân tích, tổng hợp
- Cách giải:
- Đồng ý với quan điểm của tác giả.
-
Phần 2: Làm văn (7,0 điểm)
(2.0 điểm)
Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) với chủ đề: Sức mạnh của trí tưởng tượng.
Xem đáp án - Phương pháp: phân tích, tổng hợp
- Cách giải:
- Giới thiệu vấn đề: sức mạnh của trí tưởng tượng
- Giải thích
- Trí tưởng tượng là những hình dung: liên tưởng về những điều chưa xảy ra ở tương lai.
- ⇒ Trí tưởng tượng có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự thành công của mọi người trong tương lai.
- Bàn luận vấn đề
- Vai trò của trí tưởng tượng:
- Chỉ con người mới có trí tưởng tượng và nhờ trí tưởng tượng con người đã phát minh ra vô vàn những sản phẩm có giá trị.
- Trí tưởng tượng là động lực thôi thúc con người hành động để vươn đến ước mơ.
- Trí tưởng tượng giúp con người tìm ra lối thoát trong hoàn cảnh có vấn đề: khi gặp khó khăn
- Cần phân biệt giữa trí tưởng tượng và sự ảo tưởng; bởi ảo tưởng khiến con người xa rời thực tế, không đem lại những lợi ích thiết thực.
- Trí tượng tượng bao giờ cũng phải song hành với tri thức và hành động thực tế mới có thể phát huy hết tác dụng và đạt được mơ ước của bản thân trong tương lai.
- Liên hệ bản thân.
-
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài đã miêu tả tâm lí của nhân vật Mị sau khi bị bắt về làm dâu nhà thống lí Pá Tra: “Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Bây giờ thì Mị tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa, là con ngựa phải đổi ở cái tàu ngựa nhà này đến ở cái tàu ngựa nhà khác, ngựa chỉ biết việc ăn cỏ, biết đi làm mà thôi. Mị cúi mặt, không nghĩ ngợi nữa, mà lúc nào cùng chỉ nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau, tiếp nhau vẽ ra trước mặt”. Và ở đêm tình mùa xuân: “Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cùng sắp đi chơi. Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách”.
(Vợ chồng A Phú - Tô Hoài, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018. tr.6 và tr.8)
Anh/chị hãy phân tích hình ảnh Mị trong hai lần miêu tả trên, từ đó làm nổi bật sự thay đổi của nhân vật này. (5,0 điểm)
Xem đáp án - Phương pháp: phân tích, tổng hợp
- Cách giải:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Tô Hoài là một trong những cây bút vãn xuôi hàng đầu của nền văn học hiện đại Việt Nam, là nhà văn có biệt tài nắm bắt rất nhanh nhạy những nét riêng trong phong tục, tập quán của những miền đất mà ông đã đi qua. Ông có giọng văn kể chuyện hóm hỉnh, rất có duyên và đầy sức hấp dẫn: có vốn ngôn ngữ bình dân phong phú và sử dụng nó rất linh hoạt, đắc địa.
- Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ được sáng tác năm 1952, in trong tập Truyện Tây Bắc - tập truyện được tặng giải Nhất - Giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam 1954 - 1955. Tập Truyện Tây Bắc gồm ba truyện: Mường Giơn, viết về dân tộc Thái; Cứu đất cứu mường, viêt về dân tộc Mường; Vợ chồng A Phủ, viết về dân tộc Mèo (Mỏng) - mỗi truyện có một dáng vẻ, sức hấp dẫn riêng, nhưng đọng lại lâu bên trong kí ức của nhiều người đọc là truyện Vợ chồng A Phủ.
- Giới thiệu nhân vật
- Nhan sắc: “trai đến đứng nhẵn chân vách đầu buồng Mị” -> nhan sắc rực rỡ ở tuổi cập kê.
- Tài năng: thổi sáo, thổi lá hay đến mức có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
- Phẩm chất tốt đẹp: Khi bố mẹ Mị hết đời chưa trả được món nợ cho thống lí Pá Tra, thống lí Pá Tra định bắt Mị về làm con dâu gạt nợ:
- Hiếu thảo: “Con sẽ làm nương ngô giả nợ thay cho bố”
- Tự tin vào khả năng lao động: “Con nay đã biết cuốc nương làm ngô”
- Khao khát tự do: “Bố đừng bán con cho nhà giàu”
- ⇒ Xứng đáng được hưởng hạnh phúc nhưng lại bị xã hội của tiền quyền, cường quyền và thần quyền vùi dập, đẩy vào ngã rẽ tăm tối.
- Phân tích hình ảnh Mị trong hai lần trên
- Chi tiết 1:
- Vị trí chi tiết: Chi tiết nằm ở phần đầu tác phẩm, khi Mị đã quen dần với việc làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra. Vì món nợ truyền kiếp của gia đình và tục bắt vợ mà Mị đã trở thành con dâu gạt nợ nhà thống lí. Khi mới về làm dâu, Mị cũng đã phản kháng, muốn tự tử nhưng lâu dần ý thức đó bị mất đi.
- Phân tích chi tiết:
- Khi làm dâu đã quen, ý thức phản kháng trong Mị bị vùi lấp đi: “Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi ⇒ chấp nhận thân phận con dâu gạt nợ.
- Nỗi khổ thể xác:
- Mị tưởng mình cũng là con trâu, con ngựa; thậm chí còn không bằng con trâu con ngựa.
- Mị mất hoàn toàn ý niệm về thời gian. Thời gian của Mị chỉ được tính bằng công việc, các công việc nối tiếp nhau, việc này chồng lên việc kia. Mị trở thành cỗ máy, công cụ lao động, mất hết ý niệm về cuộc sống.
- Nỗi khổ tinh thần:
- Biện pháp so sánh: Mị - con trâu, con ngựa -> vật hóa nặng nè.
- Thể hiện qua những câu văn tả thực trầm buồn mở đầu tác phẩm: “Ai có việc ở xa về... ", “lúc nào cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”.
- Hình ảnh ẩn dụ: căn buồng Mị ở “kín mít, chỉ có một cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, lúc nào nhìn ra cũng chỉ thấy mờ mờ trăng trắng không biết là sương hay là nắng” -> giống như ngục thất giam cầm cuộc đời Mị, giống như nấm mồ chôn vùi tuổi thanh xuân, chôn vùi hạnh phúc của Mị.
- Chi tiết 2:
- Vị trí: Chi tiết nằm ở phần giữa tác phẩm
- Mị trong đêm tình mùa xuân. Trong đêm tình mùa xuân: với sự tác động của khung cảnh ngày xuân, tiếng sáo và hơi rượu: sức sống tiềm tàng trong Mị trỗi dậy.
- Phân tích chi tiết:
- Trong hơi rượu và tiếng sáo sức sống tiềm tàng lại trỗi dậy:
- Mị như ở trạng thái mộng du, vượt thoát hoàn cảnh để tìm lại chính mình.
- Lấy ống mỡ sắn một miếng để thắp đèn lên cho sáng. → thắp sáng căn buồng cũng là thắp sáng khát vọng giải thoát cuộc đời mình.
- "Mị muốn đi chơi”: thức dậy ý thức và khát vọng.
- Chuẩn bị đi chơi: quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo.
- ⇒ Khao khát được sống, được giao tiếp của Mị đã hồi sinh sau chuỗồi ngày bị vật hóa nặng nề.
- Giá trị của hai chi tiết
- Cho thấy đầy đủ chân dung nhân vật Mị - một cô gái miền núi với khao khát tự do mãnh liệt.
- Góp phần truyền tải đầy đủ tư tưởng, nội dung của tác phẩm mà tác giả muốn gửi gắm:
- Giá trị hiện thực : Phơi bày thực trạng xã hội phong kiến miền núi lúc bấy giờ.
- Giá trị nhân đạo:
- Bày tỏ sự đồng cảm, xót thương cho những số phận dưới ách thống trị của bọn phong kiến miền núi.
- Lên án, phê phán những thế lực tàn bạo đã chà đạp lên quyền sống của con người.
- Tin tưởng vào bản chất người luôn tiềm tàng trong mỗi con người: khát vọng sống mãnh liệt.
- Tổng kết
