Đề thi HK1 môn Ngữ văn lớp 12 năm 2018 Sở GD&ĐT Nam Định
Câu hỏi Tự luận (8 câu):
-
Phần 1: Đọc - hiểu (3 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
Tỉ phú Hồng Kông Yu Pang-Lin vừa qua đời ở tuổi 93, để lại di chúc hiến toàn hộ tài sản trị giá khoảng 2 tỉ USD cho hoạt động từ thiện. Ông giải thích hành động của mình:”Nếu các con tôi giỏi hơn tôi thì chẳng cần phải để nhiều tiền cho chúng. Nếu chúng kém cỏi thì có nhiều tiền cũng chỉ có hại cho chúng mà thôi”. Yu Pang-Lin không phải là người đầu tiên trên thế giới “keo kiệt ” với con nhưng lại hào phóng với xã hội. Ngườị giàu nhất thế giới - Bill Gates - từng tuyên bố sẽ chỉ để lại cho con 0,05% tổng tài sản kếch xù của mình. Báo chí hỏi tại sao lại như vậy, ông trả lời đại ý: Con tôi là con người, mà đã là con người thì phải tự kiếm sống, không chỉ kiếm sống để phục vụ chính bản thân mình mà còn phải góp phần thúc đẩy xã hội. Đã là con người thì phải lao động. Tại sao tôi phải cho con tiền?
[…]. Có người nói rằng, có hai thứ mà cha mẹ cần trang bị cho con cái và chỉ hai thứ đó là đủ, còn không, nếu có để lại cho con thứ gì đi nữa mà thiếu hai thứ đó thì coi như chưa cho con gì cả. Hai thứ đó là: ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình và năng lực để tự chịu trách nhiệm.
(Theo Nhật Huy, Không để lại tiền cho con, Dẫn theo http:// tuoitre.vn, ngày 10/5/2015)
-
Chỉ ra các phương thức biểu đạt của đoạn trích.
Xem đáp án - Phương thức biểu đạt của đoạn trích: Nghị luận, tự sự.
-
Vì sao những người cha tỉ phú như Ya Pang-Lin, Bill Gates… không muốn để lại nhiều của cải cho con cái?
Xem đáp án - Những người cha tỉ phú như Pang-Lin, Bill Gates… không muốn để lại nhiều của cải cho con cái vì họ quan niệm rằng:
- Nếu con cháu họ tài giỏi, chúng sẽ tự kiếm được tiền. Nếu chúng kém cỏi thì của cải có sẵn chỉ làm hại thêm (lười biếng, ỷ lại, sa vào các tệ nạn xã hội…).
- Lao động là trách nhiệm của mỗi con người, không chỉ để nuôi sống bản thân mà còn để góp phần thúc đẩy xã hội.
-
Anh/chị hiểu “ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình” và “năng lực để tự chịu trách nhiệm” nghĩa là gì?
Xem đáp án - Cần nêu rõ:
- Ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình: chịu trách nhiệm về mọi suy nghĩ, hành động, sự trưởng thành về trí tuệ và nhân cách… của chính mình.
- Năng lực để tự chịu trách nhiệm bao gồm: tri thức (hiểu biết về thế giới, kiến thức chuyên môn,…), khả năng lao động, sáng tạo và đạo đức (lòng trung thực, nghị lực sống, quan niệm sống đúng đắn,…).
- Học sinh tự lựa chọn câu trả lời, có phân tích, lí giải cụ thể, đúng hướng.
-
Anh/chị có đồng ý với ý kiến: Đã là con người thì phải lao động. Vì sao?
Xem đáp án - Khẳng định ý kiến là hoàn toàn đúng đắn: Bởi vì lao động là trách nhiệm của mỗi người, không chỉ để nuôi sống bản thân mà là để phát triển tiềm năng của mỗi con người để góp phần phát triển xã hội.
-
Phần 2: Làm văn (7 điểm)
-
Từ nội dung đoạn trích phần Đọc hiểu, anh chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về vai trò, ý nghĩa của ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình và năng lực để tự chịu trách nhiệm của con người trong cuộc sống. (2 điểm)
Xem đáp án - Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận (0,25 điểm):
- Điểm 0,25 điểm: Trình bày đầy đủ các phần Mở đoạn, Thân đoạn, Kết đoạn. Phần Mở đoạn biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân đoạn biết tổ chức thành nhiều câu văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết đoạn khái quát được vấn đề và thể hiện được nhận thức của cá nhân.
- Điểm 0: Thiếu Mở đoạn hoặc Thân đoạn chỉ có 1 câu văn hoặc cả đoạn văn bị chia nhỏ thành nhiều đoạn.
- Xác định đúng vấn đề cần nghị luận (0,25 điểm): Vai trò, ý nghĩa của ý thức và năng lực tự chịu trách nhiệm đối với cuộc sống và sự nghiệp của mỗi người.
- Chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp; các luận điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm (trong đó phải có thao tác giải thích, chứng minh, bình luận); biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng; dẫn chứng phải lấy từ thực tiễn đời sống, cụ thể và sinh động (1,25 điểm):
- Giới thiệu vấn đề (0,25 điểm): Vai trò, ý nghĩa của ý thức và năng lực tự chịu trách nhiệm đối với cuộc sống và sự nghiệp của mỗi người
- Giải thích (0,25 điểm):
- Ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình : chịu trách nhiệm về mọi suy nghĩ, hành động, sự trưởng thành về trí tuệ và nhân cách của chính mình.
- Năng lực để tự chịu trách nhiệm bao gồm:
- Tri thức ( Hiểu biết về cuộc sống và thế giới xung quanh, kiến thức chuyên môn…)
- Khả năng lao động, sáng tạo.
- Đạo đức, nhân cách: lòng trung thực, nghị lực sống, quan niệm sống đúng đắn…
- Bàn luận (0,5 điểm):
- Ý thức và năng lực tự chịu trách nhiệm về bản thân mình giúp con người có nhận thức và hành động đúng đắn trong cuộc sống, biết tự trọng cá nhân và tôn trọng người khác, luôn đòi hỏi chính mình nỗ lực vươn lên để sáng tạo và cống hiến.
- Có ý thức và năng lực tự chịu trách nhiệm về bản thân, con người có tài sản gốc quý báu để sinh lời , không phải "vay mượn”, không phải sống nhờ người khác.
- Lấy dẫn chứng bàn luận, chứng minh.
- Bài học nhận thức và hành động (0,25 điểm)
- Mỗi người cần rèn luyện - tích lũy cho mình kiến thức, năng lực, phẩm chất để có ý thức tự chịu trách nhiệm về bản thân mình và năng lực để tự chịu trách nhiệm.
-
Cảm nhận của anh chị về vẻ đẹp hào hoa của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng (SGK Ngữ văn 12, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016)? (5 điểm)
Xem đáp án - Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận văn học
- Mở bài giới thiệu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.
- Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
- Cảm nhận về vẻ đẹp hào hoa của hình tượng người lính Tây Tiến.
- Triển khai vấn đề nghị luận vận dụng tốt các thao tác nghị luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận.
- Cảm nhận vẻ đẹp hào hoa của hình tượng người lính Tây Tiếng.
- Vẻ đẹp hào hoa là vẻ đẹp thuộc về đời sống tâm hồn nhạy cảm, giàu mộng mơ, lãng mạn và đậm chất nghệ sĩ của những người lính Tây Tiến.
- Biểu hiện:
- Tâm hồn lãng mạn, say đắm với thiên nhiên miền Tây thơ mộng, mĩ lệ (hoa về đêm hơi, Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi, hoa đong đưa…); với cuộc sống con người trong tình quân dân ấm áp (cơm lên khói, Mai Châu mùa em thơm nếp xôi, Kìa em xiêm áo tự bao giờ…)
- Tâm hồn trẻ trung, giàu chất lính (súng ngửi trời); trái tim rạo rực, khao khát yêu đương (Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm)
- Tâm hồn tràn đầy lý tưởng thấm đẫm chất men say thời đại hào hùng (Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh).
- Sự hi sinh của người lính cũng hào hoa, lãng mạn (Áo bào thay chiếu anh về đất…)
- Nghệ thuật: Cảm hứng và bút pháp lãng mạn; nghệ thuật tương phản, đối lập; ngôn ngữ tinh tế, hình ảnh sáng tạo, thơ giàu chất nhạc, chất họa…
- Đánh giá - mở rộng
- Vẻ đẹp hào hoa của những người lính Tây Tiến luôn hài hòa với vẻ đẹp hào hùng và được khắc họa bằng tất cả tấm lòng và tài năng của Quang Dũng. Người lính với vẻ đẹp hào hoa, lãng mạn là đóng góp riêng, tiếng nói riêng của Quang Dũng vào đề tài người lính của thơ ca giai đoạn này (có liên hệ, so sánh); tạo nên sức sống lâu bền, sức hấp dẫn đặc biệt của bài thơ trong lòng độc giả nhiều thế hệ.
- Có được vẻ đẹp đó do Quang Dũng xuất thân từ xứ Đoài mây trắng, gắn bó với mảnh đất Hà Thành thanh lịch hào hoa, mang vào cuộc chiến chất mộng mơ, lãng mạn của những thanh niên trí thức vừa rời ghế nhà trường, lại được tinh thần thời đại chắp cánh.
- Chính tả, dùng từ, đặt câu
- Đặt câu chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp, tiếng Việt.
- Sáng tạo
- Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
"Việc làm nhỏ, ý nghĩa lớn." → Không nghừng cố gắng, thành công sẽ đến.
