Đề kiểm tra HK2 môn Ngữ văn lớp 12 năm 2017-2018, Trường THPT Nguyễn Trân, Tỉnh Bình Định

Câu hỏi Tự luận (7 câu):

• Câu 1:

  Mã câu hỏi: 115150

  Phần 1: Đọc - hiểu (4.0 điểm)

  Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi từ Câu 1 đến Câu 4:

  (1) Xin đừng vội nghĩ cứ có học vấn, bằng cấp cao là nghiễm nhiên trở thành người có văn hóa. Trình độ tri thức văn hóa cũng mới chỉ là tiền đề. Nếu sự rèn luyện nhân cách kém thì tiềm năng hiểu biết đó sẽ tạo nên thói hợm hĩnh, khinh đời; phong cách sống càng xấu đi, càng giảm tính chất văn hoá. Trong thực tế, ta thấy không hiếm những người có học mà phong cách sống lại rất trái ngược. Họ mở miệng là văng tục, nói câu nào cũng đều có kèm từ không đẹp. Mặt vênh vênh váo váo, coi khinh hết thảy mọi người. Trò chuyện với ai thì bao giờ cũng hiếu thắng, nói lấy được, nhưng khi gặp khó khăn thì chùn bước, thoái thác trách nhiệm. Trong lúc đó, có người học hành chưa nhiều, chưa có học hàm, học vị gì nhưng khiêm tốn, lịch sự, biết điều trong giao tiếp, khéo léo và khôn ngoan trong cách ứng xử trước mọi tình huống của cuộc sống. Rõ ràng là chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả của giáo dục gia đình.

  (2) Tất nhiên, tác động của trình độ học vấn đến sự nâng cao phong cách văn hoá của một người rất lớn. Cách suy nghĩ, cách giải quyết mâu thuẫn, sự ước mơ, kì vọng và sự trau dồi lí tưởng có liên quan mật thiết đến tiềm năng hiểu biết. Đa số những người có học vấn cao thường có phong cách sống đẹp. Không thể phủ nhận thực tế đó, chỉ có điều cần nhớ là trình độ học vấn và phong cách sống văn hóa không phải lúc nào cũng đi đôi với nhau.

  (Trích “Học vấn và văn hóa” - Trường Giang) 

• Câu 2:

  Mã câu hỏi: 115151

  Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt chính nào? (0,5điểm)

  Xem đáp án

  Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.

• Câu 3:

  Mã câu hỏi: 115152

  Theo tác giả, có trường hợp người có học nhưng phong cách sống của họ như thế nào? (1.0 điểm)

  Xem đáp án

  Có trường hợp người có học nhưng phong cách sống của họ lại rất trái ngược: Họ mở miệng là văng tục, nói câu nào cũng đều có kèm từ không đẹp. Mặt vênh vênh váo váo, coi khinh hết thảy mọi người. Trò chuyện với ai thì bao giờ cũng hiếu thắng, nói lấy được, nhưng khi gặp khó khăn thì chùn bước, thoái thác trách nhiệm.

• Câu 4:

  Mã câu hỏi: 115153

  Trong văn bản, tác giả cho biết trình độ học vấn có tác động như thế nào đến phong cách văn hóa của một con người? (0.5 điểm)

  Xem đáp án

  • Trình độ học vấn tác động đến phong cách văn hóa của một con người rất lớn:
    • Cách suy nghĩ, cách giải quyết mâu thuẫn, sự ước mơ, kì vọng và sự trau dồi lí tưởng có liên quan mật thiết đến tiềm năng hiểu biết.
    • Đa số những người có học vấn cao thường có phong cách sống đẹp.

• Câu 5:

  Mã câu hỏi: 115154

  Trong đoạn văn (1), người viết sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó. (1.0 điểm) 

  Xem đáp án

  • Trong đoạn (1), người viết sử dụng các biện pháp nghệ thuật:
    • Liệt kê
    • Tương phản, đối lập
  • Tác dụng:
    • Liệt kê: Có tác dụng trình bày rõ những biểu hiện thiếu văn hóa trong phong cách sống của một số người có học; đồng thời trình bày rõ những biểu hiện có văn hóa của một số người học hành chưa nhiều.
    • Tương phản, đối lập: Có tác dụng nhấn mạnh sự trái ngược giữa hai đối tượng (những người có học và những người học hành chưa nhiều).

• Câu 6:

  Mã câu hỏi: 115155

  Phần 2: Làm văn (6.0 điểm)

  Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về câu văn được gợi ra từ phần Đọc – hiểu “Rõ ràng là chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả của giáo dục gia đình.” (2.0 điểm)

  Xem đáp án

  • Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về câu văn được gợi ra từ phần Đọc – hiểu “Rõ ràng là chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả của giáo dục gia đình.”
    • Đảm bảo thể thức của đoạn văn:
      • Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ
      • Có đủ các phần: mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề.
    • Xác định đúng vấn đề nghị luận: chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả của giáo dục gia đình.
    • Nội dung đoạn văn:
      • Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra biện pháp khắc phục hiện tượng.
      • Câu mở đoạn: Dẫn ý liên quan để nêu vấn đề cần nghị luận: Chất văn hoá trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả của giáo dục gia đình.
      • Các câu phát triển đoạn:
        • Giải thích:
          • Văn hoá là toàn bộ giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra.
          • Phong cách sống là những nét điển hình, được lặp đi lặp lại và định hình thành phong cách, thói quen trong đời sống cá nhân, nhóm xã hội, dân tộc hay là cả một nền văn hóa.
          • ⇒ Ý cả câu: Con người có văn hóa là nhờ sự kết hợp của ba yếu tố: tự thân rèn luyện, từng trải trong đời và sự giáo dục của gia đình.
        • - Bàn luận:
          • “Ý thức tu dưỡng tính nết” là yếu tố quan trọng nhất để hình thành phong cách sống văn hóa.
          • Trường đời là môi trường thực tế tôi luyện con người.
          • Gia đình là cái nôi hình thành văn hoá trong phong cách sống mỗi người. Nhờ có gia đình, mỗi người không những được nuôi dưỡng mà còn được dạy dỗ về tình thương, cách ứng xử trong quan hệ…
          • ⇒ Ba yếu tố trên có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, hình thành nên chất văn hoá trong phong cách sống của mỗi người. (dẫn chứng thực tế)
        • Phê phán những người tuy có trình độ học vấn nhưng văn hoá sống thấp, nhất là trong ứng xử giao tiếp, trong nhận thức và hành động.
      • Câu kết đoạn: Rút ra bài học nhận thức và hành động cho bản thân: Ý thức được văn hóa của con người rất quan trọng. Bản thân không ngừng học tập và tu dưỡng để có lối sống đẹp.
    • Sáng tạo: có quan điểm riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với những chuẩn mực về đạo đức
    • Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.

• Câu 7:

  Mã câu hỏi: 115156

  Về nhân vật người vợ nhặt trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân, có ý kiến cho rằng: Đó là một người phụ nữ liều lĩnh, thiếu lòng tự trọng.

  Nhưng ý kiến khác thì khẳng định: Đó là một người phụ nữ tự trọng, có ý thức về phẩm giá của mình.

  Từ cảm nhận về hình tượng nhân vật người vợ nhặt, anh/ chị hãy bình luận các ý kiến trên. (5.0 điểm)

  Xem đáp án

  • Về nhân vật người vợ nhặt trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân, có ý kiến cho rằng: Đó là một người phụ nữ liều lĩnh, thiếu lòng tự trọng. Nhưng ý kiến khác thì khẳng định: Đó là một người phụ nữ tự trọng, có ý thức về phẩm giá của mình. Từ cảm nhận về hình tượng nhân vật “người vợ nhặt”, anh/ chị hãy bình luận các ý kiến trên.
    • Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài kết luận được vấn đề.
    • Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
      • Hai ý kiến đánh giá về nhân vật người vợ nhặt: Đó là một người phụ nữ liều lĩnh, thiếu lòng tự trọng; đó là một người phụ nữ tự trọng, có ý thức về phẩm giá của mình.
    • Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
      • Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả Kim Lân, về tác phẩm “Vợ nhặt” và về nhân vật người vợ nhặt.
      • Thân bài:
        • Giải thích các ý kiến:
          • Ý kiến thứ nhất cho rằng: nhân vật người vợ nhặt là một người phụ nữ liều lĩnh, thiếu lòng tự trọng.
          • ⇒ Ý kiến trên có lẽ đã căn cứ vào một thực tế của truyện là người phụ nữ này đã theo không nhân vật Tràng chỉ sau hai lần gặp, nghe vài ba câu nói đùa, ăn bốn bát bánh đúc...
          • Ý kiến thứ hai khẳng định: nhân vật người vợ nhặt là một người phụ nữ tự trọng, có ý thức về phẩm giá.
          • ⇒ Người nêu lên ý kiến này đã nghiêng về góc độ nhìn nhân vật như là một nạn nhân của nạn đói, cảm thông với tình thế đặc biệt của nhân vật và có cái nhìn yêu thương, trân trọng đối với những biểu hiện đáng quý của người vợ nhặt như: khi theo Tràng về nhà “đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che khuất đi nửa mặt; thị có vẻ rón rén, e thẹn; thị có vẻ khó chịu, thị nhíu đôi lông mày lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo; thị ngượng nghịu, chân nọ bước díu cả vào chân kia; ngồi mớm ở mép giường khi vào nhà, hai tay ôm khư khư cái thúng, mặt bần thần”…
        • Cảm nhận về hình tượng người vợ nhặt:
          •    Học sinh có thể có những cảm nhận khác nhau nhưng vẫn cần nhận ra những đặc điểm cơ bản gắn với cảnh ngộ và phẩm chất của nhân vật - được Kim Lân khắc họa đầy chân thực và cảm động:
            • Bị nạn đói dồn vào cảnh ngộ bi thảm nên thị trở nên liều lĩnh, trơ trẽn, chấp nhận theo không Tràng.
            • Trong bi thảm, người vợ nhặt vẫn có biểu hiện ý tứ, mực thước, có ý thức giữ gìn phẩm giá.
            • Trong bi thảm, nhân vật người vợ nhặt vẫn âm thầm nuôi dưỡng niềm khát khao cuộc sống gia đình, niềm mong mỏi chính đáng về cuộc sống ngày mai.
        • Bình luận về các ý kiến
          • Cả hai ý kiến đều có cơ sở dù cách đánh giá về nhân vật có sự trái ngược nhau.
          • Ý kiến thứ nhất thiên về hiện tượng, về biểu hiện của nhân vật.
          • Ý kiến thứ hai vẫn có cơ sở từ biểu hiện và hành động nhân vật nhưng đã có sự lưu ý về bản chất nhân vật.
          • Có thể đề xuất thêm ý kiến thứ ba: con người là một thực thể đa đoan, trong nhân vật người vợ nhặt có cả hai điều được nêu trên nhưng điều thứ hai mới là bản chất.
      • Kết bài:
        • Khẳng định phẩm chất của nhân vật
        • Thấy được giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm thông qua nhân vật.
    • Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.
    • Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.