Câu hỏi ôn thi môn Lý thuyết tài chính tiền tệ - Chương 6

Câu hỏi Tự luận (9 câu):

• Câu 1:

  Mã câu hỏi: 206088

  Lãi suất là gì ? các loại lãi suất ?

  Xem đáp án

   

  Lãi suất là giá cả của quyền sử dụng một đơn vị vốn vay trong một đơn vị thời gian (1 tháng hoặc 1 năm). Đây là loại giá cả đặc biệt, được hình thành trên cơ sở giá trị sử dụng chứ không phải trên cơ sở giá trị

  Các loại lãi suất :

  Căn cứ vào tính chất của khoản vay, có các loại phổ biến sau:

  • Lãi suất tiền gửi ngân hàng
  • Lãi suất tín dụng ngân hàng
  • Lãi suất chiết khấu
  • Lãi suất tái chiết khấu
  • Lãi suất liên ngân hàng
  • Lãi suất cơ bản

  Căn cứ vào giá trị thực của tiền lãi thu được:

  • Lãi suất danh nghĩa (Nominal interest rate)
  • Lãi suất thực (Real interest rate)

  Căn cứ vào tính linh hoạt của lãi suất qui định :

  • Lãi suát cố định
  • Lãi suất thả nổi

  Căn cứ vào loại tiền cho vay:

  • Lãi suất nội tệ
  • Lãi suất ngoại tệ

• Câu 2:

  Mã câu hỏi: 206089

  Phương pháp tính lãi được biểu hiện dưới dạng nào ?

  Xem đáp án

  Trước khi xây dựng phép đo, cần phải xác định phương pháp tính lãi làm cơ sở cho phép đo mới. Hãy cùng xem xét ví dụ sau:

  Gửi tiết kiệm 100.000đ, kỳ hạn 3 tháng, lãi suất 0,5%/tháng. Hỏi số tiền thu về sau 3 tháng là bao nhiêu? Giả định lãi suất cố định trong suốt kỳ hạn vay.

  Có hai cách tính:

  Cách tính thứ nhất đơn giản và trực tiếp như sau: Lãi suất 0,5%/tháng có nghĩa là cứ mỗi 1đ gửi tiết kiệm sẽ được ngân hàng  trả cho người gửi 0,005đ mỗi tháng. Vậy 100.000đ gửi tiết kiệm sẽ đem lại cho người gửi tiền 500đ tiền lãi mỗi tháng. Gửi tiết kiệm 3 tháng, lãi suất không thay đổi, vị chi tổng tiền lãi là 1.500đ. Cộng với vốn gốc được ngân hàng hoàn trả khi hết hạn, người gửi tiền thu về số tiền là 101.500đ.

  Đây là cách mọi người thường dùng để tính lãi khi cho vay hoặc gửi tiền ngân hàng.  Cách tính này có ưu điểm là vừa đơn giản, vừa dễ hiểu theo tư duy lôgíc của mọi người khi cho vay hoặc đi vay tiền. Tuy nhiên nó lại không cho ta thấy được cách thức mà ngân hàng tính lãi trả cho mỗi đồng vốn gửi vào. Cách tính thứ hai sẽ giúp thấy được điều này.

  Cách tính thứ hai được tổng quát hoá như sau:

  Sau tháng thứ nhất số tiền FV₁ mà người gửi có trong tài khoản tiết kiệm của mình sẽ bao gồm vốn gốc cộng lãi phát sinh trong tháng đó:

  FV₁ = PV + PV ´ i = PV ´ (1 + i) = 100.000 ´ (1 + 0,005) = 100.500đ

  Hết tháng thứ hai, số tiền FV₂ trong tài khoản sẽ bằng số tiền có được sau tháng thứ nhất cộng với lãi phát sinh trong tháng thứ 2:

  FV₂ = FV₁ + PV ´ i = PV ´ (1 + i) + PV ´ i = PV ´ (1 + 2i) = 100.000 ´ (1 + 0,05 ´ 2)= 101.000đ

  Tương tự, số tiền FV₃ trong tài khoản sau tháng thứ 3 là:

  FV₃ = FV₂ + PV ´ i = PV ´ (1 + 2i) + PV ´ i = PV ´ (1 + 3i) = 100.000 ´ (1 + 0,05 ´ 3)= 101.500đ

  Một cách tổng quát, số tiền tiết kiệm FV_n mà người gửi tiền nhận được n tháng sau khi  gửi số tiền ban đầu PV tiết kiệm với lãi suất i%/tháng là: FVn = PV ´ (1 + n ´ i)

• Câu 3:

  Mã câu hỏi: 206090

  Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất ?

  Xem đáp án

  Có thể chia các nhân tố này thành hai nhóm lớn sau:

  • Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến cung và cầu vốn vay trên thị trường

  • Nhóm các nhân tố ảnh hưởng đến cung và cầu tiền tệ

• Câu 4:

  Mã câu hỏi: 206091

  Cầu vốn vay là gì ?  Cầu về vốn vay được cấu thành từ các bộ phận nào ?

  Xem đáp án

  Cầu vốn vay là nhu cầu vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh hoặc tiêu dùng của các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế

  Cầu về vốn vay được cấu thành từ các bộ phận sau:

  • Nhu cầu vay của các doanh nghiệp và hộ gia đình nhằm hình thành vốn đầu tư và trang trải các chi phí liên quan đến quá trình sản xuất và tiêu dùng. Trong điều kiện các yếu tố khác (lạm phát dự tính, khả năng sinh lợi dự tính của các cơ hội đầu tư) không đổi, nhu cầu vốn của doanh nghiệp và của hộ gia đình biến động ngược chiều với sự biến động của lãi suất.
  • Nhu cầu vay vốn của khu vực chính phủ nhằm bù đắp thiếu hụt ngân sách nhà nước. Nhu cầu này độc lập với sự biến động của lãi suất.
  • Nhu cầu vay vốn của chủ thể nước ngoài bao gồm các loại chủ thể như doanh nghiệp, chính phủ nước ngoài, các tổ chức tài chính trung gian nước ngoài. Nhóm nhu cầu này biến động ngược chiều với biến động của lãi suất.

• Câu 5:

  Mã câu hỏi: 206092

  Cung vốn vay là gì ? Cung vốn vay được tạo bởi các nguồn nào ?

  Xem đáp án

  Cung vốn vay là khối lượng vốn dùng để cho vay kiếm lời của các chủ thể khác nhau trong xã hội.

  Cung vốn vay được tạo bởi các nguồn sau:

  • Tiền gửi tiết kiệm của các hộ gia đình. Đây là bộ phận quan trọng nhất của quĩ  cho vay. Trong điều kiện bình thường, tiền gửi tiết kiệm phụ thuộc nhiều vào lãi suất: nếu lãi suất tăng sẽ làm tăng nhu cầu tiết kiệm và ngược lại. Tuy nhiên mức độ nhạy cảm này còn tuỳ thuộc vào tình trạng của nền kinh tế cũng như thói quen tiết kiệm và tiêu dùng của công chúng.
  • Nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi của các doanh nghiệp dưới hình thức: quĩ khấu hao cơ bản, lợi nhuận chưa chia, các quĩ khác chưa sử dụng... Nguồn vốn này biến động cùng chiều với lãi suất tuy không nhạy cảm nhiều như nguồn trên.
  • Các khoản thu chưa sử dụng đến của ngân sách nhà nước. Bộ phận này chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng quĩ cho vay của nền kinh tế và không phụ thuộc vào lãi suất.
  • Nguồn vốn của các chủ thể nước ngoài có thể là chính phủ, có thể là doanh  nghiệp, có thể là dân cư nước ngoài. Sự biến động của nguồn vốn này cùng chiều với sự biến động của lãi suất

• Câu 6:

  Mã câu hỏi: 206093

  Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển đường cung vốn vay?

  Xem đáp án

  • Tài sản và thu nhập: Trong giai đoạn đang tăng trưởng kinh tế, thu nhập và do đó một mức lãi suất cho trước, khi lạm phát dự tính là tăng lên thì chi phí thực của việc vay tiền giảm xuống, điều này làm tăng nhu cầu vay vốn và đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải.
  • Tình hình ngân sách chính phủ: Vì chính phủ các nước hiện nay có xu hướng tài trợ cho thâm hụt ngân sách bằng đi vay nên tình trạng thâm hụt ngân sách của chính phủ sẽ tác động tới nhu cầu vay vốn của chính phủ và do đó tác động đến nhu cầu vay vốn của nền kinh tế. Thiếu hụt ngân sách chính phủ lớn hơn làm tăng nhu cầu vay vốn và làm cho đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải.

  • Lợi tức dự tính: Lợi tức dự tính của các công cụ nợ không chỉ phụ thuộc vào lãi suất của công cụ nợ mà còn phụ thuộc vào sự biến động giá thị trường của công  cụ đó. Lợi tức dự tính của các công cụ nợ tăng lên143 sẽ làm nhu cầu  mua các  công cụ đó tăng lên, do đó làm tăng cung vốn vay (đường cung vốn vay dịch chuyển sang phải) và ngược lại. Ví dụ: lãi suất được dự tính là cao hơn trong tương lai sẽ làm giảm nhu cầu mua các công cụ nợ dài hạn của các chủ thể kinh tế144, vì thế mà nguồn cung vốn dài hạn giảm xuống. Lợi tức dự tính của các dạng tài sản khác thay đổi cũng có thể dẫn đến sự thay đổi trong cung vốn vay. Chẳng hạn, một sự tăng lên của lạm phát dự tính sẽ làm tăng giá của các tài sản hữu hình và do vậy sẽ làm giảm lợi tức dự tính của việc cho vay so với mua các tài sản hữu hình. Kết quả là cung vốn vay giảm xuống.

  • Rủi ro: Nếu như rủi ro mất vốn khi cho vay tăng lên thì việc cho vay trở nên kém hấp dẫn, cung vốn vay sẽ giảm xuống làm cho đường cung vốn vay dịch chuyển sang trái. Điều này thường xảy ra khi giá cả các công cụ nợ lên xuống thất thường hay nguy cơ vỡ nợ của các tổ chức tín dụng tăng lên.

  • Tính lỏng: Tính lỏng của các công cụ đầu tư là khả năng chuyển đổi thành tiền mặt của công cụ đó một cách nhanh chóng và ít tốn kém. Nếu như các công cụ nợ như trái phiếu có thể mua bán dễ dàng thì sẽ làm tăng nhu cầu đầu tư vào chúng  và vì vậy cung vốn vay sẽ tăng lên, đường cung vốn dịch chuyển sang phải. Ví dụ giảm phí môi giới trên thị trường trái phiếu sẽ làm tăng tính lỏng của chúng lên vì người ta có thể mua bán chúng với chi phí giao dịch thấp hơn trước.

• Câu 7:

  Mã câu hỏi: 206094

  Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển đường cầu vốn vay ?

  Xem đáp án

  • Khả năng sinh lợi dự tính của các cơ hội đầu tư: Càng có nhiều cơ hội đầu tư sinh lợi thì càng làm tăng nhu cầu đi vay, từ đó làm đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải. Điều này thường thấy trong điều kiện nền kinh tế tăng trưởng.
  • Lạm phát dự tính: Chi phí thực của việc vay tiền được xác định chính xác hơn bằng lãi suất thực, nó bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát dự tính. Với một mức lãi suất cho trước, khi lạm phát dự tính là tăng lên thì chi phí thực của việc vay tiền giảm xuống, điều này làm tăng nhu cầu vay vốn và đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải.
  • Tình hình ngân sách chính phủ: Vì chính phủ các nước hiện nay có xu hướng tài trợ cho thâm hụt ngân sách bằng đi vay nên tình trạng thâm hụt ngân sách của chính phủ sẽ tác động tới nhu cầu vay vốn của chính phủ và do đó tác động đến nhu cầu vay vốn của nền kinh tế. Thiếu hụt ngân sách chính phủ lớn hơn làm tăng nhu cầu vay vốn và làm cho đường cầu vốn vay dịch chuyển sang phải.

• Câu 8:

  Mã câu hỏi: 206095

  Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển đường cầu tiền?

  Xem đáp án

  • Thu nhập: Thu nhập tăng lên sẽ làm tăng nhu cầu nắm giữ tiền để giao dịch và  làm nơi cất trữ giá trị, do đó làm cho lượng cầu tiền tăng lên và đường cầu tiền dịch chuyển sang phải. Lập luận tương tự với trường hợp thu nhập giảm sẽ có sự dịch chuyển của đường cầu tiền sang trái.
  • Mức giá: Những thay đổi của mức giá sẽ làm cầu về tiền thực tế thay đổi nếu cầu tiền danh nghĩa chưa thay đổi. Do nền kinh tế có xu hướng cầu một lượng tiền thực tế không đổi ứng với một mức lãi suất và thu nhập nhất định nên cầu tiền danh nghĩa sẽ phải thay đổi theo mức giá để đảm bảo ổn định cầu tiền thực tế. 

• Câu 9:

  Mã câu hỏi: 206096

  Nhóm các nhân tố làm dịch chuyển đường cung tiền?

  Xem đáp án
  • Tác dụng tính lỏng: CSTT mở rộng làm cung tiền tăng, đường cung tiền dịch chuyển sang phải làm lãi suất cân bằng giảm xuống như đồ thị bên. Tác dụng này của CSTT mở rộng tới lãi suất được gọi là “tác dụng tính lỏng”.
  • Tác dụng thu nhập: Lượng tiền cung ứng tăng lên còn làm cho nền kinh tế tăng trưởng, và do đó sẽ làm tăng thu nhập quốc dân và của cải. Điều này sẽ làm đường cầu tiền tệ dịch chuyển sang phải, và theo mô hình “Khuôn mẫu ưa thích tiền mặt” lãi suất  cân bằng sẽ phải tăng lên. Tác dụng này của CSTT mở rộng tới lãi suất được gọi là “tác dụng thu nhập”.
  • Tác dụng mức giá: Một sự tăng lượng tiền cung ứng cũng có thể làm cho mức giá chung tăng. Mô hình “Khuôn mẫu ưa thích tiền mặt” báo trước rằng điều này sẽ dẫn đến một sự tăng lãi suất. Tác dụng này được gọi là “tác dụng mức giá”

  • Tác dụng lạm phát dự tính: Một sự tăng lên của lượng tiền cung ứng có thể khiến cho các chủ thể kinh tế dự tính một mức giá cao hơn trong tương lai, do đó mức lạm phát dự tính sẽ cao hơn. Những phân tích về mô hình “Khuôn mẫu tiền vay” ở trên đã cho ta biết rằng việc tăng lạm phát dự tính này sẽ đưa đến một mức lãi suất cao hơn

    Thoạt nhìn, có vẻ như là tác dụng mức giá và tác dụng lạm phát dự tính là như nhau. Cả hai chỉ ra rằng những sự tăng mức giá do một sự tăng lượng tiền cung ứng gây ra sẽ làm tăng lãi suất. Tuy nhiên, có một sự khác nhau khó nhận thấy giữa hai thứ, và đây là lý do vì sao chúng được thảo luận như hai tác dụng riêng biệt.