Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo)

• Khái niệm hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
• Các quá trình trong giao tiếp bằng ngôn ngữ
  • Quá trình tạo lập
  • Quá trình tiếp nhận
  • Mối quan hệ giữa hai quá trình
• Các nhân tố trong giao tiếp bằng ngôn ngữ

Bài 1: Phân tích nhân tố giao tiếp được thể hiện trong câu ca dao

a. Nhân vật giao tiếp: Những người trẻ tuổi: Anh/ Em, giới tính: Nam/Nữ

b. Hoàn cảnh giao tiếp: Đêm trăng thanh, đây là thời gian thích hợp cho câu chuyện tâm tình

c. Mục đích giao tiếp: dẫn từ chuyện tre non đủ lá để nói đến chuyện con người: Đã đến tuổi trưởng thành, nên tính chuyện kết hôn

d. Cách nói phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp, mang màu sắc văn chương, gợi cảm, tế nhị, dễ đi vào lòng người

Bài 2: Phân tích cuộc giao tiếp mang tính chất đời thường diễn ra trong cuộc sống hằng ngày

a. Các nhân tố giao tiếp(A Cổ và người ông) đã thực hiện các hành động nói cụ thể: Chào, chào đáp, khen, hỏi, đáp lời.

b. Cả 3 câu có hình thức hỏi nhưng chỉ có câu thứ 3 là có mục đích hỏi còn câu đầu là chào, câu 2 để khen ai đó A Cổ không trả lời.

c. Lời của 2 ông cháu bộc lộ tình cảm, thái độ và quan hệ của 2 người đối với nhau qua các từ xưng hô; thể hiện rõ thái độ kính mến của A Cổ, thái độ yêu quý, trìu mến của người ông.

Bài 3: Phân tích cuộc giao tiếp giữa tác giả văn học và người đọc qua một tác phẩm văn học.

Thông qua hình tượng Bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương muốn bộc bạch với người đọc về cái đẹp, thân phận chìm nổi của người phụ nữ nói chung và của tác giả nói riêng đồng thời khẳng định trong sáng của người phụ nữ và thân phận của mình.

Người đọc căn cứ vào phương tiện ngôn ngữ như các từ trắng, tròn, bảy nổi ba chìm ... và liên hệ với cuộc đời tác giả để cảm nhân và hiểu bài thơ

Bài 4: Viết thông báo

Nhằm thiết thực kỉ niệm ngày môi trường thế giới, trường THPT... tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường:

• Thời gian làm việc: Từ 8 giờ đến 11 giờ 30 phút ngày.... tháng.... năm....
• Nội dung công việc: Thu dọn rác thải, phát quang cỏ dại, vun xới và chăm bón các gốc cây, bồn hoa trong phạm vi quản lí của nhà trường.
• Lực lượng tham gia: Toàn thể đoàn viên, thanh niên trong trường.
• Dụng cụ: Mỗi lớp mang 1/3 cuốc xẻng; 1/3 chổi; còn lại mang dao to, xảo...
• Phân công cụ thể: Các chi đoàn nhận tại văn phòng Đoàn trường.
• Các tác quản lí: BCH Đoàn trường cùng GVCN các lớp quan tâm nhắc nhở, đôn đốc học sinh.

Nhà trường kêu gọi toàn thể các chi đoàn hãy nhiệt liệt hưởng ứng và tích cực tham gia buổi tổng vệ sinh này.

Ngày... tháng...năm....

BCH nhà trường.....
 

Bài 5: Phân tích bức thư của bác Hồ gửi cho học sinh nhân ngày khai trường

a. Người nhận: Tất cả học sinh trong ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mối quan hệ giữa người viết và người nhận: Chủ tịch nước và học sinh.

b. Hoàn cảnh giao tiếp: ngày khai giảng đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

c. Nội dung: thư nói đến niểm vui sướng vì học sinh được hưởng nền độc lập của đất nước, nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh đối với đất nước và lời chúc của Bác đối với học sinh.

d. Mục đích: Chúc mừng học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, để xác định nhiệm vụ nặng nề nhưng vẻ vang của học sinh.

e. Thư của Bác viết với lời lẽ vừa chân tình, gần gủi, vừa nghiêm túc, trang trọng, khi xác định trách nhiệm của học sinh. 

Sau khi học xong bài này các em có thể tham khảo thêm bài giảng Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) để vững hơn kiến thức bài học.

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.