Hướng dẫn chi tiết
1. Tóm tắt nội dung bài học
2. Hướng dẫn luyện tập
Câu 1: Hãy phân tích những ngữ liệu dưới đây về mặt từ ngữ (chú ý những từ ngữ in đậm) để chứng minh tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập.
- Nụ tầm xuân (1): Bổ ngữ cho động từ “hái”. Nụ tầm xuân (2): Chủ ngữ
- Bến (1): Bổ ngữ cho động từ “nhớ”. Bến (2): Chủ ngữ
- Trẻ (1): Bổ ngữ cho động từ “yêu”. Trẻ (2): Chủ ngữ
- Già (1): Bổ ngữ cho động từ “kính”. Già (2): Chủ ngữ
- Bống (1): Định ngữ cho danh từ “cá”. Bống (2): Bổ ngữ cho động từ “thả”. Bống (3): Bổ ngữ cho động từ “thả”. Bống (4): Bỗ ngữ cho động từ “đưa”. Bống (5): Chủ ngữ. Bống (6): Chủ ngữ
Câu 2: Tìm một câu tiếng Anh (hoặc tiếng Pháp, tiếng Nga,…) đã học, đối chiếu với câu tự dịch tiếng Việt, so sánh, phân tích để đi đến kết luận: tiếng Anh (hoặc tiếng Pháp, tiếng Nga,…) thuộc loại hình ngôn ngữ hòa kết, tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập.
| Ví dụ | Tiếng Việt | Tiếng Anh | Tiếng Pháp |
| Câu 1 | Anh ấy vừa đi rồi | He has gone already | |
| Câu 2 | Anh ấy đi sáng nay | He went on the morning | |
| Câu 3 | Cô ấy là người Tây Ban Nha (7 âm tiết, 3 từ) | She is Spanish (4 âm tiết, 3 từ) | Elle est Espagnole (6 âm tiết, 3 từ) |
- Ở câu 1 và câu 2: từ “đi” trong tiếng Việt biểu thị ý nghĩa ngữ pháp khác nhau nhưng không thay đổi về hình thái; còn trong tiếng Anh từ “go” khi biểu thị ý nghĩa ngữ pháp khác nhau đã biến đổi hình thái thành “gone” và “went”
- Ở câu 3: trong tiếng Việt có 3 từ và 7 âm tiết tách biệt được phân định bởi khoảng trắng; còn trong tiếng Anh có 3 từ và 4 âm tiết, trong đó ranh giới giữa các âm tiết không được phân định bằng khoảng trắng (Spanish); và trong tiếng Pháp có 3 từ và 6 âm tiết, và giữa các âm tiết cũng không nhất định có ranh giới rõ rang như tiếng Việt (Elle, Espagnole)
- Từ 3 câu ví dụ trên, ta thấy rõ tiếng Việt khác với tiếng Anh và Pháp ở đặc điểm từ không biến đổi hình thái và tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp, tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ. Như vậy dựa vào bài học và ví dụ ta biết được tiếng Việt là ngôn ngữ đơn lập, tiếng Anh, Pháp, Nga… thuộc loại hình ngôn ngữ hòa kết.
Câu 3: Xác định hư từ và phân tích tác dụng thể hiện ý nghĩa của chúng trong đoạn văn sau:
Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòa.
(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)
- Đã: chỉ hành động xảy ra trước một thời điểm nào đó.
- Các: chỉ số nhiều toàn thể của sự vật.
- Để: chỉ mục đích.
- Lại: chỉ sự lặp lại một hành động diễn ra trước.
- Đó: chỉ sự tiếp diễn.
- Mà: chỉ mục đích.
Các em có thể tham khảo thêm bài giảng Đặc điểm loại hình của tiếng Việt để nắm vững hơn những kiến thức cần nhớ.
3. Hỏi đáp về bài Đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn Chúng tôi sẽ sớm trả lời cho các em.
