A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
B. Dàn ý chi tiết
a. Mở bài
- Giới thiệu đoạn trích Trong lòng mẹ và tác giả Nguyên Hồng
- Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích: tâm trạng bé Hồng khi gặp lại mẹ
- Khái quát chung
- Hoàn cảnh sáng tác
- Nội dung đoạn trích
- Giới thiệu hoàn cảnh của bé Hồng: cha mất sớm vì nghiện ngập, mẹ vì cùng túng phải tha hương cầu thực, chú bé ở lại một mình bên cạnh những người thân cay nghiệt.
- Tâm trạng của bé Hồng trong đoạn cuối đối thoại với người cô:
- Nhớ lại những hình ảnh về người mẹ yêu thương: vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của mẹ.
- Đau đớn, xót xa trước những lời lẽ cay độc của người cô nói về mẹ mình.
- Yêu thương và bảo vệ người mẹ của mình trong ý nghĩ (Giá những cổ tục dã đầy đọa mẹ tôi...cho kì nát vụn mới thôi)
- Phân tích
- Cảm giác sung sướng đến òa lên khóc rồi cứ thế nức nở khi được ngồi lên xe cùng mẹ (chú ý giọt nước mắt lần này thể hiện sự vui sướng - khác với giọt nước mắt khi đối thoại với người cô).
- Cảm giác hạnh phúc tột cùng khi được ngồi trong lòng mẹ (chú ý phân tích những câu văn miêu tả cảm giác bé Hồng: cảm giác ấm áp...mơn man khắp da thịt, hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu... Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ..).
- Cảm giác vui sướng lâng lâng, bé Hồng không mảy may nghĩ ngợi gì nữa (câu nói của người cô bị chìm đi).
- Nghệ thuật diễn tả tâm trạng: lời văn giàu cảm xúc, thấm đẫm chất trữ tình, miêu tả cụ thể và tinh tế...
c. Kết bài
- Nêu cảm nhận, nhận xét, đánh giá chung về vấn đề
- Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ và cảm nhận của mỗi cá nhân
Bài văn mẫu
Đề bài: Phân tích tâm trạng bé Hồng khi gặp lại mẹ trong đoạn trích Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng
Gợi ý làm bài
Chúng ta ai mà chẳng có một người mẹ hiền với gương mặt phúc hậu và đôi mắt sáng trong. Học chương IV Trong lòng mẹ (trích Những ngày thơ ấu) của Nguyên Hồng, ta càng thấm thìa tình mẫu tử sâu nặng và đặc biệt là tấm lòng của đứa con yêu của mẹ qua hình ảnh của bé Hồng.
Bé Hồng là nhân vật chính trong tác phẩm. Bé không được sống yên ổn trong mái ấm gia đình. Người cha sống u uất, trầm lặng rồi chết trong nghèo túng, nghiện ngập. Người mẹ vì cùng quẫn đã phải bỏ con đi tha phương cầu thực.
Hồng rất thương mẹ. Hồng hiểu nỗi lòng của mẹ. Do đó em tin thế nào cũng có lúc em cũng sẽ được gặp lại mẹ trở về. Và niềm tin cùa em đã không phải là vô vọng: Chiều hôm đó, tan buổi học ở trường ra, tôi chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối: Mẹ ơi! Mẹ ơi!... Chưa biết chắc là mẹ mình nhưng sự mong mỏi, nỗi nhớ da diết về mẹ đã khiến chú bé Hồng không thể nào cưỡng lại được tiếng gọi đó nữa.
---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---
Không còn cha nhưng giờ đây Hồng đã có mẹ. Mẹ sẽ là niềm an ủi, là chỗ dựa vững chắc cho em trong cuộc đời. Chính niềm tin và tình yêu mãnh liệt đã giúp em chiến thắng tất cả mọi cái ác, giữ được mình, để hôm nay em được thỏa thích trong vòng tay ấm áp cùng tấm lòng nồng nàn tình yêu thương của mẹ.
Qua cuộc hội ngộ đầy cảm động của bé Hồng với mẹ, nhà văn muốn nói với chúng ta một điều: Không một thế lực nào có thể ngăn cản, phá vỡ được tình mẫu tử. Ý nghĩa nhân văn, nhân đạo sâu sắc trong những trang hồi kí của Nguyên Hồng là ở đó. Với thành công ấy, tác phẩm Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng sẽ sống mãi trong tâm hồn dân tộc.
Mong rằng, tài liệu trên đã giúp các em cảm nhận sâu sắc hơn về tính cách, tâm hồn của bé Hồng trog đoạn trích Trong lòng mẹ. Chúc các em có thêm tài liệu văn mẫu hay để tham khảo.
--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)
