A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
B. Dàn bài chi tiết
1. Mở đoạn
- Giới thiệu ngắn gọn vấn đề cần nghị luận: Sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống đối với dân tộc ta.
2. Thân đoạn
- Giải thích ý kiến: Tình thương là truyền thống đạo lí quý báu, tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, là tình cảm tốt đẹp của con người.
a. Phân tích, chứng minh
- Vì sao nói “Dân tộc ta sống chủ yếu bằng tình yêu thương”?
- Xuất phát từ truyền thống dân tộc, từ phẩm chất con người Việt Nam.
- Xuất phát từ đặc điểm của các vùng cư dân nông nghiệp lại đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt thường xuyên xảy ra.
- Dân tộc ta phải đối mặt với nhiều kẻ thù xâm lược.
- Truyền thống nhân nghĩa, yêu thương của con người Việt Nam.
- Vai trò của tình yêu thương dân tộc và làm thế nào để phát huy truyền thống ấy?
- Tình thương sẽ tạo nên sự đoàn kết, sức mạnh của con người.
- Để phát huy truyền thống ấy chúng ta cần: Nêu cao tinh thần lá lành đùm lá rách, thương người như thể thương thân, sống vì ý thức cộng đồng...
b. Mở rộng, phản đề
- Có bao người lại quên mất đi tình yêu thương, họ bị sự ồn ào của cuộc sống, bị lu mờ bởi vật chất nên để tình yêu thương nguội lạnh.
- Có nhiều người đã mắc căn bệnh “Vô Cảm”, bị dửng dưng trước những hoàn cảnh đáng thương, sợ giúp đỡ người khác, sợ bị mang vạ vào thân.
- Chính thái độ sống vô cảm ấy của họ đã làm mất đi phần nào nét đẹp của con người Việt Nam, gây ra sự chia rẽ, mất đoàn kết dân tộc.
⇒ Đây là hiện tượng cần phê phán.
c. Bài học nhận thức và hành động
- Bài học nhận thức
- Nhận thức được tình yêu thương là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.
- Bài học hành động
- Đối với học sinh, cần rèn luyện ý thức đạo đức, biết yêu thương, quan tâm, sẻ chia với mọi người.
3. Kết đoạn
- Khẳng định lại vấn đề: Tình yêu thương chính là một nét đẹp truyền thống đạo lí của dân tộc mà mỗi người Việt Nam ai cũng cần coi trọng.
Đoạn văn mẫu
Đề bài: “Dân tộc ta chủ yếu sống bằng tình thương” (Lê Duẩn). Anh/chị hãy viết một đoạn văn nêu suy nghĩ về lời nhận định trên?
Gợi ý làm bài
Cuộc sống có vô vàn những điều mới lạ, và trong đó có những thứ khiến con người cảm thấy vô cùng quý giá, trân trọng. Đó chính là tình yêu thương. Tình yêu thương giúp con người trở nên hạnh phúc, vui vẻ, giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp, yên vui. Đây cũng là nét đẹp của con người Việt Nam đã được Lê Duẩn tổng kết: “Dân tộc ta chủ yếu sống bằng tình yêu thương”. Tình thương là tình cảm tốt đẹp của con người. Đó chính là mối quan hệ tốt đẹp, bình đẳng, dân chủ, nhường nhịn, chia sẻ giúp đỡ lấn nhau giữa con người với con người một cách chân thành. Tình thương là truyền thống đạo lí quý báu, tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Câu nói này xuất phát từ truyền thống dân tộc, từ phẩm chất con người Việt Nam là biết yêu thương, đoàn kết đùm bọc lẫn nhau. Xuất phát từ đặc điểm của các vùng cư dân nông nghiệp lại đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt (mưa, bão, hạn hán, lụt lội) thường xuyên xảy ra. Ngoài ra, dân tộc ta phải đối mặt với nhiều kẻ thù xâm lược. Vì vậy con người phải trụ lại, đoàn kết yêu thương nhau để vượt qua, giữ vững cuộc sống bình yên cho mình. Tình thương sẽ tạo nên sự đoàn kết, sức mạnh của con người. Nhờ có tình yêu thương, chúng ta chống chọi lại với thiên nhiên khắc nghiệt, bảo vệ được lãnh thổ quốc gia, khẳng định nét đẹp phẩm chất con người Việt Nam trên trường quốc tế. Nêu cao tinh thần lá lành đùm lá rách, thương người như thể thương thân, sống vì ý thức cộng đồng... để tình yêu thương trở thành nền tảng trọng yếu trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Nhưng bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại những người quên mất đi tình yêu thương, họ bị sự ồn ào của cuộc sống, bị lu mờ bởi vật chất nên để tình yêu thương nguội lạnh. Vì cái tôi, vì cuộc sống đơn điệu của bản thân mà họ bỏ mặc những thứ xung quanh. Có nhiều người đã mắc căn bệnh “Vô Cảm”, bị dửng dưng trước những hoàn cảnh đáng thương, sợ giúp đỡ người khác, sợ bị mang vạ vào thân….Vì vậy, họ không biết nói tiếng sẻ chia, cứ khư khư trong vỏ bọc của riêng mình. Và từ đó, luôn sống trong ngờ vực, đố kị, ganh ghét… Chính thái độ sống vô cảm ấy của họ đã làm mất đi phần nào nét đẹp của con người Việt Nam, làm mất đi niềm, tình yêu thương con người với con người trong xã hội. Và như thế, họ đã gây ra sự chia rẽ, mất đoàn kết dân tộc. Đây là hiện tượng cần phê phán. Nhận thức được tình yêu thương là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Từ đó, biết sống yêu thương. Đối với học sinh, cần rèn luyện ý thức đạo đức, biết yêu thương, quan tâm, sẻ chia với mọi người. Thật tuyệt vời vì trên thế giới con người luôn xuất hiện tình yêu thương. Mỗi chúng ta hãy nuôi dưỡng trong trái tim mình những viên đá ngũ sắc yêu thương để tô vẻ cho đời màu sắc của hòa bình, của hạnh phúc. Tình yêu thương chính là một phẩm chất đạo đức nhân cách cao quý mà ai ai cũng nên có và phát huy. Tình yêu thương chính là một nét đẹp truyền thống đạo lí của dân tộc mà mỗi người Việt Nam ai cũng cần coi trọng.
Trên đây là sơ đồ tư duy, dàn bài chi tiết và đoạn văn mẫu bàn về câu nói: "Dân tộc ta sống chủ yếu bằng tình yêu thương". Tài liệu này sẽ giúp các em làm quen với cấu trúc đề thi THPT Quốc gia năm 2017 phần nghị luận xã hội. Bên cạnh đó, tài liệu còn giúp các em ôn lại kiến thức và kĩ năng giải quyết dạng đề này để có bước chuẩn bị thật tốt và đạt được kết quả thật cao trong kì thi quan trọng sắp tới.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý để củng cố kiến thức và kĩ năng một cách khái quát hơn đối với dạng đề này.
--MOD Ngữ văn Chúng tôi (tổng hợp và biên soạn)
