Nghị luận về ý nghĩa của sự tập trung trong cuộc sống

a. Mở bài:

- Giới thiệu được vấn đề cần bàn luận: Tính tập trung.

b. Thân bài:

- Tập trung là gì?

+ Tập trung có nghĩa là dành hết mọi sự chú ý, quan tâm và đam mê để đạt được một mục tiêu xác định nào đó. Tập trung thường hay đi cùng với chữ trước nó là chữ "sự", sự tập trung.

+ Sự tập trung là thói quen đề ra mục tiêu cụ thể và quán chiếu nó cho đến khi nào bạn tìm được hướng đi và cách đi đến đích. Sự tập trung đồng nghĩa với việc bạn sẽ nỗ lực hết mình trong công việc đang thực hiện mà không bị chi phối bởi bất kỳ hành động nào khác. Khi bạn tập trung làm một việc gì đó, sau khi hoàn thành bạn sẽ đạt được kết quả như mong muốn và cảm thấy có ý nghĩa trong cuộc sống. Tập trung cũng là bản chất của mỗi người, có người khi làm việc gì đó thì rất tập trung, ngược lại có người lại rất mất tập trung.

- Vì sao cần tập trung?

+ Giúp con người có ý thức rèn luyện để hoàn thiện bản thân.

+ Sự tập trung giúp con người giữ được kiên định trên con đường theo đuổi mục tiêu cuối cùng.

+ Giúp con người thích nghi với hoàn cảnh, vượt qua mọi thử thách. Mỗi lứa tuổi, mỗi hoàn cảnh việc thể hiện tính tập trung khác nhau.

+ Người tập trung sẽ năng động, có ý thức làm việc và không ỷ lại vào người khác.

+ Tập trung nhưng vẫn cần biết liên kết với người khác để tạo ra sức mạnh tập thể.Tập trung giúp ích chúng ta rất nhiều trong học tập cũng như trong công việc, giúp ta hiểu bài hay là hoàn thành việc tốt và sớm hơn dự kiến.

- Làm thế nào để tập trung? Cần có các yếu tố nhất định như tự tin, khả năng tập trung tinh thần vào một công việc nào đó, các kỹ năng sống phụ trợ khác… Đặc biệt bạn cần phải tự ý thức được bản thân cần tập trung trong hoàn cảnh, điều kiện nào (lấy dẫn chứng minh họa – dẫn chứng từ thực tế, dẫn chứng trong văn học).

c. Kết bài:

- Rút ra bài học nhận thức và hành động rèn luyện sự tập trung đúng đắn trong cuộc sống và đó chính là chìa khóa của thành công.

Đề bài: Em hãy viết bài văn nghị luận về ý nghĩa của sự tập trung trong cuộc sống.

Gợi ý làm bài:

Trước đây khi chưa biết đến thiền, Chap là một người luôn mất tập trung khi làm bất cứ việc gì, từ xem phim, đọc sách cho tới giặt quần áo… Ngay cả các công việc cần sự tỉ mẩn nhất, đôi khi, tay làm cứ làm, mắt nhìn cứ nhìn nhưng đầu óc lại ít nhiều nghĩ tới chuyện khác. Ấy vậy mà sau một thời gian hành thiền và tập yoga, Chap lại nhận ra mình có sự cải thiện tập trung tâm trí một cách rõ rệt và nó khiến cuộc sống của mình thay đổi khá nhiều. Đó chính là do sự màu nhiệm từ sức mạnh của sự tập trung.

Đầu tiên là mình cảm thấy mình làm tốt mọi việc hơn hẳn. Do chú tâm hơn vào công việc đang làm nên mọi chi tiết trong việc đó được mình nhận thấy rõ ràng hơn. Khi đó mình biết cách để hoàn thành công việc sao cho nhanh và hiệu quả nhất. Sự mất tập trung khi vừa làm vừa nghĩ sang một việc khác thì dĩ nhiên là thời gian cho việc đó bị san sẻ bớt cho hành động suy nghĩ thì làm sao mà ta chẳng thấy lãng phí thời gian rồi lại đổ lỗi cho nó cứ trôi vèo vèo.

Tiếp theo là sự cải thiện trí nhớ. Ngày trước, Chap là đứa rất hay quên. Khi đầu mình đã chất chứa một đống những hình ảnh, âm thanh của hàng ngàn hàng vạn vọng tưởng thì làm gì còn chỗ cho những thứ cần nhớ. Thậm chí có lúc mình mất tập trung đến nỗi mẹ Chap vừa dặn dò điều này và mình vừa bâng quơ “vâng” một cái thì chợt nhận ra ngay là chẳng biết mình vừa vâng điều gì. Cố công lục lại trí nhớ mãi may ra còn nhớ ra được. Có được sự tập trung rồi thì điều gì được cho là cần thiết thì sẽ tự động nạp vào trí nhớ của ta bởi trí não ta đã được dọn sạch đi những thứ không cần thiết phải nghĩ rồi còn gì.

Sự tập trung đầu óc là thành phần quan trọng cấu thành trí tuệ của chúng ta, bởi nếu không có nó thì sự phát triển bản thân mỗi con người rất khó có thể được thực hiện. Có thể coi năng lực tập trung là năng lực cơ bản nhất của não bộ, là nền tảng để ta thực hiện các năng lực khác như ghi nhớ, quan sát, tư duy, giải quyết vấn đề, phán đoán nhanh nhạy… Nó hỗ trợ trong việc nghiên cứu và thấu hiểu nhanh hơn, cải thiện trí nhớ, và giúp cho việc chú tâm trên bất cứ nhiệm vụ, công việc, hành vi hay mục tiêu nào, và đạt đến những điều ấy một cách dễ dàng hơn và hiệu quả hơn.

Các công trình nghiên cứu đã chứng minh rằng cái làm cho mỗi trải nghiệm trở nên thoải mái, dễ chịu là trạng thái tập trung đầu óc thật sâu, đến mức bản thân con người hoàn toàn chìm đắm trong công việc đang làm. Trạng thái này cũng có tên gọi là “chìm đắm” – bởi một người, khi ở trong trạng thái này sẽ làm việc hết sức mình, bản thân anh ta chính là cái anh đang làm, anh ta mất hết cảm giác về tự thức.

Chúng ta hãy hình dung một nhà phẫu thuật tim mạch trong một ca mổ phức tạp hay một vận động viên leo núi đang trên đường chinh phục một ngọn núi cao – sự tập trung cao độ là điều kiện dẫn tới thành công trong những công việc họ đang thực hiện. Khi mọi hoạt động kết thúc, đó cũng là lúc ý thức trở lại trong đầu óc họ. Sau những lần như thế, con người ta trở nên mạnh mẽ hơn, giàu có hơn về những trải nghiệm và những năng lực mới.

Khi tâm thức chúng ta được tập trung, năng lượng của chúng ta không bị tiêu hao trên những hành vi hay tư tưởng không thích hợp. Đây là nguyên nhân tại sao phát triển sự tập trung là cốt yếu đến bất cứ người nào khao khát nhận lấy trách nhiệm đến cuộc đời của mình. Kỹ năng này là cơ bản cho mọi loại thành công. Không có tập trung, nỗ lực của chúng ta sẽ rơi rãi tản mát, nhưng với nó, chúng ta có thể hoàn thành ngay cả những điều to tát khi chỉ có một thời gian và nguồn lực hạn chế.

Tập trung là khả năng để hướng trực tiếp sự chú ý đến một tư tưởng duy nhất hay một đối tượng hoặc một việc đang làm như là đọc sách, nghe nhạc, rửa bát, chuyện trò hay giải quyết vấn đề chuyên môn, nghề nghiệp.

Song song với sự tập trung là sự loại bỏ hoàn toàn những đối tượng khác ra khỏi nhận thức. Có thể coi tập trung là một sự lựa chọn, ta chọn điều này đồng nghĩa với việc ta loại bỏ những thứ còn lại. Và việc hoàn toàn tập trung giống như là bạn hoàn toàn lựa chọn một thứ và không vấn vương đến lựa chọn khác nữa.

Chắc hẳn các bạn đều đã từng làm thí nghiệm này, đó là lấy một kính hội tụ (gương lồi) đốt cháy một mảnh giấy khi ánh sáng của mặt trời được tập trung trên nó. Lửa chỉ có thể bùng lên khi tia nắng được hội tụ trên một điểm nhỏ. Khi kính hội tụ bị dời đi xa quá hay gần quá mảnh giấy, tia sáng không thể tập trung đủ và không có điều gì xảy ra.

Sự tập trung còn tạo nên một sức mạnh kì diệu đó là khiến con người ta sáng tạo hơn. Khi ta tập trung chú ý nghĩ về một vấn đề thì sẽ nảy sinh ra nhiều ý tưởng mới giúp công việc hiệu quả hơn và từ đó tăng niềm yêu thích với công việc ta đang làm. Thực ra mọi thứ nó vốn có sẵn đấy hết rồi nhưng do ta không tập trung chú ý nhìn sâu vào nó để mà hiểu nó hơn. Bởi đầu ta còn bận rộn với vô số những điều khác mà. Vậy nên phát hiện ra điều gì mới và hay ho thì ta coi nó là sáng tạo. Cứ cho là vậy đi thì Chap cũng thấy mình nhiều thứ sáng tạo hơn trước và sau khi mình có sự tập trung cao độ cho mọi công việc. Ngày xưa đi học, trước các bài toán khó, các cô giáo chắc hẳn cũng bảo các bạn phải suy nghĩ thật kỹ, đọc đi đọc lại đề bài. Đó chính là cách để ta tập trung tâm trí của mình để tìm câu trả lời ngay trong chính câu hỏi. Trên đời này, điều gì cũng vậy, đều có cách giải quyết ngay trong nó hết, ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất. Chỉ là ta có đủ sự tỉnh táo và tập trung để tìm ra đáp án từ nó không. Và sự tập trung suy nghĩ cho một vấn đề sẽ giúp ta phát hiện những thứ mới mẻ và phải thốt lên rằng: Thế mà từ trước giờ không nghĩ ra nhỉ?

Điều quan trọng hơn cả là sự tập trung cho một công việc giúp ta cảm thấy mình sống gần hiện tại hơn, không dễ bị cảm xúc chi phối. Bởi lẽ, khi đã dồn hết mọi tâm trí cho một việc thì ta làm gì còn thời gian liên tưởng đến việc khác. Khi đã không bị một ý nghĩ, vọng tưởng nào lôi đi thì chính là lúc ta được sống trọn trong hiện tại. Suy nghĩ linh tinh quá nhiều trong khi tay đang làm việc khác thì sao có thể gọi là đang sống ở hiện tại. Tâm trí chi phối các cảm giác, cảm xúc trong ta cơ mà. Nó đang ở chỗ nào thì ta cũng bị cuốn theo đó. Chỉ có thân thể này là ở thực tại. Vậy nên, cứ để nó lôi đi, ta chỉ cảm thấy mệt mỏi, xa rời thực tế. Không những thế, nếu tâm trí ta đi đến một miền không gian mà ở đó ta gặp bất hạnh, đau khổ hay phải tức giận, sợ hãi về điều gì thì chắc chắn cảm xúc của ta cũng trở nên như vậy luôn. Chỉ khi ta tập trung hoàn toàn cho việc mình đang làm với một cảm xúc bình thản nhất, thậm chí là làm bằng tất cả tình yêu của mình thì chẳng điều gì có thể kéo ta ra xa hơn thế và khiến tâm trạng ta trở nên… lồi lõm.

Thế giới này đang cố gắng tìm cách thu hút sự tập trung của bạn bằng cách làm cho bạn bị xao nhãng. Vậy thì cách tốt nhất để không bị xao nhãng đó là ngăn ngừa trước khi điều đó xảy ra. Hãy mạnh dạn khóa những trang làm bạn tiêu tốn thời gian là một cách rất hiệu quả. Tìm ra những trang khiến bạn mất nhiều thời gian nhất như Facebook, youtube, instagram. Một khi không thể vào được các website thân thuộc này, bạn gần như sẽ tập trung ngay lập tức. Tắt tất cả mọi thứ gây mất tập trung TV, máy tính, radio…những thứ làm bạn sao nhãng sự tập trung, thì hãy tắt tất cả những thứ khi bạn đang làm việc, học tập. Riêng với điện thoại, bạn có thể để chuông và cất vào tủ, tránh xa bàn làm việc nhưng vẫn trong vòng bạn có thể nghe chuông được, phòng khi có những cuộc gọi gấp. Kiểm tra email theo đợt. Nghĩa là bạn quy định số lần và thời gian mà bạn kiểm tra email trong ngày. Và bạn xử lý chúng theo từng đợt như vậy. Bạn sẽ không thể biết được năng lực thật sự của mình cao đến mức nào cho đến khi bạn thật sự tập trung.

Vậy đó, chúng ta đôi lúc vẫn than phiền rằng “thời gian trôi như chó chạy ngoài đồng” và không ngừng tiếc rẻ nó trôi quá nhanh mà chưa làm được gì mấy. Thực ra, không phải do thời gian trôi nhanh mà do ta không biết tận dụng, tiết kiệm tối đa thời gian của mình. Mà sự lãng phí thời gian lớn nhất của chúng ta không phải là việc ta tiêu tốn nó vào những cuộc vui chơi, giải trí vô bổ mà do ta chẳng bao giờ có đủ sự tập trung vào việc ta đang làm.

Sức mạnh của sự tập trung mang tới cho ta rất nhiều điều kỳ diệu mà kỳ diệu nhất là ta được ung dung, tự tại sống trên cõi đời này với biết bao ý tưởng mới trong đầu và khiến mọi việc ta làm đều thật ý nghĩa. Thậm chí, ta còn có thể biến đổi nó với bàn tay ma thuật của mình. Để đạt được sự tập trung cao độ đó, không gì khác là ta phải thực tập thiền hàng ngày. Thiền định sẽ giúp ta trụ lại trong hiện tại, xóa bỏ bớt vọng tưởng hay các suy nghĩ linh tinh, không cần thiết để nhường chỗ cho những suy nghĩ sâu sắc cho vấn đề hay công việc ta đang làm. Mong rằng, các bạn sẽ hành thiền thường xuyên để luôn trụ vững trong thực tại và cảm nhận sự màu nhiệm với sức mạnh của sự tập trung.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----