TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH CAO BẰNG ĐỀ THI HSG TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG
NĂM HỌC: 2018 – 2019
MÔN: NGỮ VĂN 10
Câu 1 ( 8,0 điểm)
Trong bài thơ số 27, tập Người làm vườn, R.Tagore đã viết:
“Thà làm một bông sen nở khi thấy mặt trời rồi mất hết tinh nhụy còn hơn giữ nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông”.
Suy nghĩ của anh (chị) về triết lí mà nhà thơ gửi gắm trong câu thơ trên.
Câu 2 (12,0 điểm)
Nhà văn Lâm Ngữ Đường (1895 – 1976), người Trung Quốc cho rằng:
“Văn chương bất hủ cổ kim đều viết bằng huyết lệ”.
Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ ý kiến đó qua một tác phẩm văn học trung đại trong chương trình Ngữ văn lớp 10 Trung học phổ thông.
........HẾT........
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
Câu 1:
Yêu cầu về kĩ năng: Thí sinh biết cách làm bài nghị luận xã hội (về một vấn đề tư tưởng đạo lí), biết sử dụng nhuần nhuyễn các thao tác lập luận, diễn đạt, dùng từ, viết câu… , lập luận chặt chẽ, sáng tạo, không sai chính tả vv.. Bài văn giàu chất nghị luận xã hội.
Yêu cầu về kiến thức: Bài làm cần đáp ứng các ý cơ bản sau:
Giới thiệu vấn đề nghị luận
Giải thích:
- Một bông sen nở khi thấy ánh mặt trời rồi mất hết tinh nhụy: biểu tượng cho cách sống hết mình, sống dâng hiến tất cả những gì tốt đẹp cho cuộc đời, cho con người; sống có ích, sống chói lọi cho dù sau đó có lụi tàn, hi sinh cũng chấp nhận không hối tiếc.
- Giữ nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông: ngược lại với cách sống trên, là cách sống ích kỉ, chỉ nghĩ đến bản thân mình, thụ động hèn nhát.
=> Qua cách nói mang tính đối sánh, khẳng định, Tagore đã bày tỏ một quan niệm nhân sinh tích cực về cách sống, tâm thế sống: Sống hết mình, sống cống hiến yêu thương còn hơn sống một cuộc đời mờ nhạt, cá nhân ích kỉ, sống thụ động, vô ích, vô nghĩa, sống cuộc đời thừa không đóng góp được gì cho xã hội, cho cuộc đời.
Bàn luận
Vì sao con người cần phải sống hết mình chứ không phải chỉ sống cho mình?
- Cuộc đời con người là hữu hạn, sống hết mình sẽ giúp con người toả sáng, tự khẳng định được sự tồn tại, năng lực, giá trị, bản sắc, cá tính riêng…của mình.
- Sống hết mình sẽ giúp con người có khát vọng vươn lên một cách mạnh mẽ, từ đó sẽ có đủ nghị lực và dũng khí để đối diện với những khó khăn, trở ngại, dám đấu tranh, dám hi sinh để từ đó những giá trị “người” được khẳng định và phát triển tận độ, đem lại thành công và hạnh phúc cho mình và cho người.
- Sống trên đời, con người biết yêu thương, sống cho nhau vì nhau, đem hết sức mình ra cống hiến cho xã hội thì mối quan hệ giữa người với người sẽ trở nên tốt đẹp, nhân ái hơn; sự tồn tại của con người trở nên có ý nghĩa hơn.
Vì sao không nên sống giống bông sen Giữ nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu của mùa đông:
- Bởi đây là cách sống ích kỉ, chỉ nghĩ đến bản thân mình, thụ động hèn nhát.
- Là lối sống không có khát vọng vươn lên, không dám đấu tranh, con người sẽ sống mờ nhạt, vô nghĩa, vô ích, sống thừa, sống hèn nhát, thất bại.
Đánh giá, mở rộng vấn đề:
- Câu thơ của Tagore là một bài học về lẽ sống: mỗi người cần phải sống hết mình, cống hiến hết mình chứ không phải chỉ sống cho mình. Sự lựa chọn cách sống khẳng định nhận thức sâu sắc của mỗi người về giá trị, ý nghĩa sự tồn tại của con người trong cuộc đời.
- Sống hết mình nghĩa là phải biết thể hiện năng lực, cá tính đúng nơi, đúng thời điểm; tự khẳng định để toả sáng nhưng không đồng nghĩa với tự kiêu, cao ngạo. Phải biết rõ bản thân để vừa có thể cống hiến nhưng cũng không “mất hết tinh nhuỵ” xác định sự cống hiến, toả sáng lâu dài, bền bỉ chứ không phải nhất thời, thoáng chốc.
- Phê phán những lối sống ích kỉ cá nhân, hèn nhát, sợ đối diện với khó khăn, nhụt chí trước thất bại…
Liên hệ bản thân, bài học nhận thức và hành động:
Kết thúc bài hợp lí
Câu 2:
Yêu cầu về kĩ năng: Thí sinh biết cách làm bài nghị luận ý kiến bàn về văn học, xác định đúng yêu cầu đề bài, luận điểm rõ ràng, chặt chẽ, lập luận thuyết phục, biết phân tích, cảm thụ tác phẩm để làm sáng tỏ vấn đề, hành văn trong sáng, xúc cảm, không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu.
Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Giới thiệu vấn đề nghị luận.
Giải thích:
Câu nói của Lâm Ngữ Đường nghĩa là gì?
- Văn chương: Là loại hình nghệ thuật lấy ngôn từ làm chất liệu. Văn học phản ánh đời sống, qua đó thể hiện tâm tư, tình cảm… của nhà văn.
- Văn chương bất hủ: Những áng văn chương đích thực.
- Huyết lệ: Máu và nước mắt, ý muốn nói tâm huyết, tấm lòng nhân đạo.
-------Nội dung đầy đủ chi tiết vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy---------
Trên đây là trích dẫn một phần Đề thi HSG trại hè Hùng Vương năm 2019 môn Ngữ Văn 10 - Trường THPT tỉnh Cao Bằng. Để xem được đầy đủ nội dung đề thi, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Chúc các em đạt kết quả tốt.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm
- Đề thi HSG môn Ngữ văn lớp 10 năm 2019, Trường THPT Lưu Hoàng
- Đề thi HSG môn Ngữ văn lớp 10 năm 2019, Trường THPT Ngô Gia Tự
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
