SỞ GD&ĐT BÌNH DƯƠNG ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2
NĂM HỌC: 2018- 2019
MÔN: Ngữ Văn
( Đề gồm 02 trang )
I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: (3,0 điểm)
Học sinh đọc kỹ 2 đoạn văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới
Văn bản 1:
“…Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm như thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này …..Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết…”
(Trích “Bài học đường đời đầu tiên” - Tô Hoài)
Văn bản 2:
“…Rồi cả nhà - trừ tôi - vui như tết khi bé Phương, qua giới thiệu của chú Tiến Lê, được mời tham gia trại thi vẽ quốc tế. Luật của cuộc thi là thí sinh phải vẽ một bức tranh theo đề tài tự chọn ngay trước mắt ban giám khảo. Trước khi đi thi, nó có vẻ cứ hay xét nét tôi, khiến tôi rất khó chịu. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê: “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu”. Một tuần sau em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi: Bức tranh của nó được trao giải Nhất. Nó lao vào ôm cổ tôi, nhưng tôi viện cớ đang dở việc đẩy nhẹ nó ra. Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: “Em muốn cả anh cùng đi nhận giải”….
(Trích: “Bức tranh của em gái tôi” - Tạ Duy Anh)
a) Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong hai văn bản trên? (0,5 điểm)
b) Nêu điểm giống nhau về nội dung giữa văn bản 1 và văn bản 2? (0,5 điểm)
c) Chỉ ra biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong văn bản 1? Nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ ấy? (0,5 điểm)
d) Qua chi tiết “Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết…” và chi tiết “…Rồi cả nhà - trừ tôi - vui như tết khi bé Phương, qua giới thiệu của chú Tiến Lê, được mời tham gia trại thi vẽ quốc tế.” Em có cảm nhận như thế nào về ý nghĩa được rút ra từ 2 chi tiết ấy (Trình bày cảm nhận khoảng 6-7 dòng) (1,5 điểm)
II. PHẦN LÀM VĂN: (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Xác định và nói rõ ý nghĩa của phép tu từ so sánh, nhân hoá trong các câu thơ sau:
“Lúc vui biển hát, lúc buồn biển lặng, lúc suy nghĩ biển mơ mộng và dịu hiền.
Biển như người khổng lồ, nóng nảy, quái dị, gọi sấm, gọi chớp.
Biển như trẻ con, nũng nịu, dỗ dành, khi đùa, khi khóc.”
(Khánh Chi, Biển)
Câu 2. (5,0 điểm)
Nhận xét về cách làm văn miêu tả, Phạm Hổ từng nói rằng:
“Đừng tả dài dòng mà tìm hiểu và quan sát thật kĩ, nắm cho được cái thần, cái hồn, cái dáng vẻ đặc biệt của con người, con vật, hoa trái,…mà ta tả, rồi bằng ngôn ngữ vẽ nó hiện lên trước mắt người đọc, gợi cho người đọc cùng cảm nhận, cùng suy nghĩ với mình.”
Đồng thời, trong cuốn sách Một số kinh nghiệm viết văn miêu tả, nhà văn Tô Hoài có dẫn lời của một nhà văn Pháp như sau:
“Một trăm thân cây bạch dương giống nhau cả trăm, một trăm ánh lửa giống nhau cả trăm. Mới nhìn tưởng thế, nhưng nhìn kĩ thì thân cây bạch dương nào cũng khác nhau, ngọn lửa nào cũng khác nhau. Trong đó ta gặp bao nhiêu người, phải thấy ra mỗi người mỗi khác nhau không một ai giống ai”. Như vậy, với một số kinh nghiệm được đúc kết từ các nhà văn trên.
Em hãy làm rõ các ý kiến ấy qua đề tài sau: Trong mơ, em được gặp gỡ rất nhiều nhân vật trong những câu chuyện cổ tích đã học. Hãy kể và tả lại một nhân vật ông Tiên (ông Bụt) trong truyện “Tấm Cám” - một nhân vật ấn tượng nhất trong thế giới huyền diệu ấy.
..............HẾT..........
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
I. PHẦN ĐỌC - HIỂU: (3,0 điểm)
a) Phương thức biểu đạt chính: Tự sự
b) Điểm giống nhau về nội dung giữa văn bản 1 và văn bản 2 là: cả 2 đều nói về tính ích kỉ, đố kị
c) - Biện pháp tu từ là: Nhân hóa “hếch răng lên, xì một hơi”, “ Hức!”
- Tác dụng: Tăng sức gọi hình gợi cảm, thấy rõ điệu bộ hóng hách, ích kỉ của Dế Mèn
d) Ý nghĩa rút ra: Thể hiện tính ích kỉ, đố kị
*Lưu ý: HS nêu cảm nhận của riêng mình về đức tính ấy. Đảm bảo đầy đủ các mặt:
- Phê phán
- Tác hại
- Khắc phục
II. PHẦN LÀM VĂN: (7,0 điểm)
Câu 1:
- Xác định được các phép so sánh, nhân hoá:
+ So sánh: Biển như người khổng lồ; Biển như trẻ con
+ Nhân hoá: Vui, buồn, suy nghĩ, hát, mơ mộng, dịu hiền
- Nêu được tác dụng:
+ Biển được miêu tả như một con người với nhiều tâm trạng khác nhau.
+ Biển được nhà thơ cảm nhận như những con người cụ thể: khi thì to lớn, hung dữ như người khổng lồ; khi thì nhỏ bé hiền lành, dễ thương, đáng yêu như trẻ con.
+Nhờ các biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá đã gợi rõ, cụ thể màu sắc, ánh sáng theo thời tiết, thời gian mà tạo nên những bức tranh khác nhau về biển.
Câu 2:
Mở bài: Một số điều cần quan tâm trước khi làm đề văn tả ông tiên chính là những sự xuất hiện của ông tiên, ngoại hình, tính cách, suy nghĩ về các hành động của ông sau khi giúp đỡ người khác…
- Giới thiệu nhân vật cần miêu tả (Nhân vật ông Tiên)
+ Trong truyện cổ dân gian luôn có hai hình ảnh đó là kẻ độc ác, tham lam và người nghèo khổ nhưng hiền lành tốt bụng.
+ Người nghèo khổ, bất hạnh luôn có thế lực thần thánh hỗ trợ giúp đỡ vượt qua nguy nan.
+ Trong đó, em thích nhất là hình ảnh ông bụt hiền từ, tốt bụng trong truyện Tấm Cám.
Thân bài:
a) Tả ngoại hình
– Trong truyện ông Bụt xuất hiện bất ngờ và đột ngột.
– Ông mặc quần áo màu trắng, râu dài tới ngực, tóc bạc phơ.
– Đôi mắt ông hiện lên vẻ nhân từ, phúc hậu.
– Bộ quần áo màu trắng, hai ống tay rất rộng.
– Tay ông lúc nào cũng cầm một cây gậy dùng để chống, sáng lấp lánh.
b) Tả hành động
– Ông xuất hiện sau làn khói trắng, nhẹ nhàng và chậm rãi.
– Bước chân của ông nhẹ nhàng và không hề có tiếng động mạnh.
– Tay lúc nào cũng vuốt bộ râu dài, trắng bạc phơ.
– Cử chỉ từ tốn, khuyên bảo.
– Khi ông biến mất đầy bất ngờ, trong sự ngỡ ngàng của Tấm.
c) Một số lần giúp đỡ của ông
– Khi đi bắt tôm tép, Tấm bị Cám lấy hết tôm tép. Tấm khóc ông Bụt xuất hiện giúp đỡ.
– Tấm ngày ngày chăm sóc nuôi cá bống lớn nhưng bị mẹ con Cám bắt ăn thịt. Tấm khóc ông bụt lại xuất hiện.
– Mẹ con Cám dự lễ hội. Mụ dì ghẻ nghĩ ra cách ngăn không cho Tấm dự tiệc bằng cách trộn thóc lẫn gạo bắt Tấm nhặt riêng ra.
Tấm khóc Ông Bụt xuất hiện giúp đỡ.
– Đi dự tiệc nhưng không có quần áo đẹp, ông Bụt vẫn giúp đỡ Tấm có quần áo đẹp.
– Năm lần bảy lượt ông Bụt xuất hiện giúp đỡ những con người lương thiện, hiền lành nhân vật tiêu biểu đó là Tấm.
Kết bài:
Nêu tình cảm của em về nhân vật ông Tiên
– Ông Bụt luôn giúp đỡ Tấm – người tốt bụng, hiền lành. Ông đại diện cho lí lẽ, sự công bằng trong xã hội.
– Thể hiện mong ước của người xưa: Ở hiền phải được gặp lành.
Trên đây là trích dẫn một phần đề thi và thang điểm đề kiểm tra HK2 môn Ngữ Văn lớp 6 của Sở GD&ĐT Bình Dương. Để xem được đầy đủ nội dung đề thi, mời quý thầy cô và các em vui lòng đăng nhập vào Chúng tôi. Hy vọng rằng đây sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích cho các thầy cô làm tài liệu ôn tập. Đồng thời, tài liệu này giúp các em học sinh có bước ôn thi và luyện đề thật tốt để có một kết quả cao trong bài kiểm tra của mình.
Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm đề kiểm tra HK2 năm 2019 môn Ngữ văn 6 - Phòng GD&ĐT Tân Châu
---Mod Ngữ Văn tổng hợp và biên soạn---
