CHUYÊN ĐỀ VIỆT NAM TỪ CUỐI 1946 ĐẾN NĂM 1954
A. NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
(1946 – 1950)
I. Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ (19 -12 -1946)
1. Kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ
* Thực dân Pháp bội ước:
- Sau Hiệp định Sơ bộ 6 - 3 -1946 và Tạm ước 14 - 9 - 1946, Pháp khiêu khích ta ở Hải Phòng, Lạng Sơn.
- Tại Hà Nội, thực dân Pháp liên tiếp gây xung đột vũ trang, ngày 18 - 12 - 1946, Pháp gửi tối hậu thư buộc Chính phủ ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu và giao quyền kiểm soát thủ đô cho quân đội Pháp.
* Cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ:
- Trước âm mưu và hành động của thực dân Pháp, nhân dân ta chỉ còn một con đường cầm vũ khí đứng lên chống thực dân Pháp để cứu Tổ quốc.
- Ban thường vụ Trung ương Đảng quyết định phát động cuộc chiến toàn quốc kháng chiến. Tối ngày 19 - 12 - 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ.
2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của ta
- Các văn kiện thể hiện đường lối kháng chiến:
+ Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Chỉ thị kháng chiến của Ban Thường vụ Trung ương Đảng.
+ Tác phẩm Kháng chiến nhất định thắng lợi của Trường Chinh.
- Nội dung cơ bản của đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược: kháng chiến toàn dân toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.
II. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16
- Cuộc chiến đấu quyết liệt đã diễn ra ở hầu hết các thị xã, thành phố từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc.
+ Miền Bắc: Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định, Ninh Bình, Hà Nội, Bắc Giang, Bắc Ninh.
+ Miền Trung: Huế, Đà Nẵng.
- Tiêu biểu cho cả nước là cuộc chiến đấu oanh liệt suốt 60 ngày đêm ở thủ đô Hà Nội để bảo vệ các cơ quan đầu não của Đảng và Nhà nước.
- Giữa tháng 2 - 1947, cuộc chiến đấu trong các khu đô thị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tiêu hao sinh lực địch, giam chân địch trong các thành phố, lực lượng ta rút lên chiến khu an toàn. Cuộc chiến đấu tạm thời kết thúc để chuyển sang một giai đoạn chiến đấu mới.
* Ý nghĩa:
- Loại khỏi vòng chiến đấu nhiều lực lượng của địch, thu và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh...
- Đảm bảo cho cơ quan đầu não của Đảng và Chính phủ rút về căn cứ địa cách mạng an toàn.
III. Tích cực chuẩn bị cho cuộc chiến tranh lâu dài
* Công cuộc chuẩn bị kháng chiến lâu dài:
- Vận chuyển máy móc, lương thực, thực phẩm, thuốc men từ những vùng địch có thể đánh chiếm về các khu an toàn.
- Thực hiện chủ trương "phá cho rộng, phá cho sâu, phá cho bọn Pháp không lợi dụng được" (Hồ Chí Minh).
- Di chuyển cơ quan Đảng và Nhà nước về chiến khu Việt Bắc, căn cứ địa thần thánh của cuộc kháng chiến.
- Về chính trị: Chính phủ quyết định chia nước ta thành 12 khu vực hành chính.
- Về quân sự: Tất cả mọi công dân từ 18 - 45 tuổi đều tham gia vào các lực lượng vũ trang của trung ương và địa phương.
- Về kinh tế: Phát triển sản xuất để bảo đảm cung cấp lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng cho nhân dân và quân đội.
- Về giáo dục: Phong trào Bình dân học vụ tiếp tục phát triển.
IV. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông năm 1947
1. Thực dân Pháp tấn công căn cứ địa kháng chiến Việt Bắc
- Âm mưu của địch:
+ Pháp lúng túng trong chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh.
+ Chính trị: Thành lập chính phủ bù nhìn trung ương.
+ Quân sự: Mở cuộc tấn công quy mô lớn lên Việt Bắc để tiêu diệt quân chủ lực của ta, phá tan cơ quan đầu não kháng chiến, khoá chặt biên giới Việt - Trung.
2. Quân dân ta chiến đấu bảo vệ căn cứ địa Việt Bắc
- Pháp tấn công lên Việt Bắc: Ngày 7 - 10 - 1947, Pháp cho quân nhảy dù xuống Bắc Cạn, Chợ Mới, Chợ Đồn, đồng thời cho hai cánh quân theo đường số 4 và sông Lô bao vây Việt Bắc.
- Khi vừa tiến công Việt Bắc, Đảng ta đã có chỉ thị "Phải phá tan cuộc tiến công mùa đông của giặc Pháp”.
- Trên khắp các mặt trận, quân dân ta đã anh dũng chiến đấu, từng bước đẩy lùi cuộc tiến công của địch.
- Bẻ gãy hai gọng kìm của địch: Đường thủy ở Đoan Hùng (25 - 10 - 1947) và đường bộ ở đèo Bông Lau (30 - 10 - 1947). Ngày 19 - 12 - 1947, đại bộ phận Pháp rút khỏi Việt Bắc.
Kết quả:
- Sau hơn hai tháng, cuộc chiến đấu giữa ta và địch đã kết thúc bằng cuộc rút chạy của đại bộ phận quân Pháp khỏi Việt Bắc ngày 19 - 12 - 1947.
- Quân dân ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hơn 6000 địch, bắn rơi 16 máy bay, bắn chìm 11 tàu chiến, ca nô, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh.
- Pháp tuy vẫn còn chiếm đóng một số vị trí trên đường số 3, số 4; nhưng không thực hiện được ý đồ "đánh nhanh, thắng nhanh”
Ý nghĩa:
- Với chiến thắng Việt Bắc, cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược chuyển sang giai đoạn mới.
- Buộc Pháp phải thay đổi chiến lược chiến tranh ở Đông Dương, từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh lâu dài".
V. Đẩy mạnh kháng chiến toàn dân, toàn diện
Âm mưu mới của địch:
- Sau thất bại ở Việt Bắc, chiến lược đánh nhanh thắng nhanh của địch bị phá sản, buộc chúng phải chuyển sang đánh lâu dài.
- Chúng thực hiện chính sách "dùng người Việt đánh người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh" với nội dung chủ yếu: tăng cường hoạt động mị dân lôi kéo Bảo Đại để xúc tiến việc thành lập chính phủ bù nhìn trung ương. Phá hoại khối đoàn kết toàn dân (lập các xứ tự trị ở Đông Bắc, Tây Bắc, Hoà Bình, Tây Nguyên): tăng cường bình định nhằm giữ vững, củng cố vùng tạm chiến, tăng cường bắt binh lính xây dựng ngụy quân
- Về phía ta: Thực hiện phương châm "đánh lâu dài"
- Đẩy mạnh cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện.
+ Về quân sự: Ta chủ trương động viên nhân dân thực hiện vũ trang toàn dân, phát triển chiến tranh du kích.
+ Về chính trị, ngoại giao: Năm 1948, tại Nam Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp.
Tháng 6 - 1949, Việt Minh và Hội Liên Việt quyết định thống nhất hai tổ chức từ cơ sở đến trung ương.
Ngày 14 - 1 - 1950, Chính phủ nhiều nước chính thức đặt quan hệ ngoại giao với ta.
+ Về kinh tế: Ta chủ trương phá hoại kinh tế địch. Đẩy mạnh xây dựng và bảo vệ kinh tế dân chủ nhân dân.
+ Văn hoá giáo dục: Tháng 7 - 1950, Chính phủ đề ra chủ trương cải cách giáo dục phổ thông. Hướng
dẫn giáo dục phục vụ nhiệm vụ kháng chiến và kiến quốc.
---Để xem tiếp nội dung của tài liệu các em vui lòng xem online hoặc tải về máy---
Trên đây là trích dẫn một phần nội dung tài liệu Chuyên đề Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1946- 1954 môn Lịch sử 9. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang Chúng tôi để tải tài liệu về máy tính.
Ngoài ra các em học sinh có thể tham khảo các tài liệu cùng chuyên mục:
- Chuyên đề Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1945- 1946 môn Lịch sử 9
- Chuyên đề Cuộc vận động tiến tới Cách mạng tháng 8 Lịch sử 9
Chúc các em học tốt!
