1. Sơ đồ tóm tắt gợi ý
2. Dàn bài chi tiết
a. Mở bài
- Giới thiệu tác phẩm và đoạn trích
- “Truyện Kiều” kiệt tác của ngòi bút thiên tài Nguyễn Du - tác phẩm hay về nhiều mặt.
- Nghệ thuật tả người trong truyện Kiều bộc lộ nhiều nét tinh hoa của thơ Nguyễn Du.
- Đoạn thơ “Chị em Thúy Kiều” - miêu tả 2 chị em Thúy Kiều xưa nay đều coi là mẫu mực của bút pháp cổ điển.
b. Thân bài
- 4 câu đầu: Giới thiệu chị em Thúy Kiều
- Tác giả ca ngợi chị em Thúy Kiều đều mang vẻ đẹp cả ngoại hình lẫn tính nết.
- Cả hai đều được tác giả miêu tả là “mười phân vẹn mười”
- 4 câu tiếp: Tả vẻ đẹp của Thúy Vân
- Với những từ ngữ trau truốt, gợi những hình ảnh ước lệ, tượng trưng rất đẹp và giàu sức gợi tả, được chọn lọc qua tâm hồn mẫn cảm, tinh tế Nguyễn Du đã khắc họa rất sống động vẻ đẹp đài các, đoan trang viên mãn mơn mởn sức sống của Thúy Vân, biểu hiện tâm hồn vô tư, dự báo trước một cuộc đời yên ổn, vinh hoa phú quý sẽ mỉm cười, vui vẻ rước đón nàng.
- 12 câu tiếp: Chân dung Thúy Kiều
- Cùng những từ ngữ, hình ảnh ước lệ tượng trưng được lọc qua tâm hồn mẫn cảm tinh tế, qua ngòi bút miêu tả tài hoa của đại thi hào hình ảnh nàng Kiều hiện lên lộng lẫy “sắc nước hương trời” đến hoa phải ghen, liễu phải hờn. Thiên nhiên đố kị, ghen ghét với nàng. “Hồng nhan bạc mệnh”, cái sắc sảo mặn mà khiến thiên nhiên cũng phải đố kị, ghen ghét ấy đã dự báo một cuộc đời đầy sóng gió, bể dâu sẽ ập đến với nàng.
- Tác giả khéo léo tả Vân trước để làm nổi bật Thúy Kiều. Đó là nghệ thuật đòn bẩy.
- Nếu Vân được tả là cô gái phúc hậu với khuôn mặt tròn như mặt trăng, đôi lông mày đậm như “mày ngài mắt phượng”, “khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang” thì Thúy Kiều lại được tả là “sắc sảo mặn mà” hơn hẳn Thủy Vân.
- Khác hẳn Thúy Vân, Thúy Kiều thông minh, đa tài, đa cảm dường như số phận cuộc đời đã nhập vào điệu hồn riêng của nàng để hóa lên “bản đàn bạc mệnh”. Cả diện mạo bên ngoài và diện mạo tâm hồn cùng hé mở dần tính cách, số phận của nàng Kiều.
- 4 câu cuối: Vẻ đẹp về nhân cách, tâm hồn của chị em Thúy Kiều
- Tác giả khẳng định Thúy Kiều và Thúy Vân đều sống nghiêm túc, sung sướng trong cảnh “êm đềm trướng rủ màn che”, chưa hề chú ý đến chuyện yêu đương cho dù “Tường đông ong bướm đi về” cũng vẫn “mặc ai”.
- Bút pháp nghệ thuật miêu tả chân dung Chị em Kiều: Dẫu vẫn sử dụng nghệ thuật miêu tả ước lệ tượng trưng của văn học cổ điển, thế nhưng với tâm hồn mẫn cảm tài hoa, chắt lọc, trau chuốt ngôn từ, Nguyễn Du đã khắc họa thật sinh động hai bức chân dung Thúy Vân và Thúy Kiều mỗi người mỗi vẻ đẹp riêng, toát lên từng tính cách, từng số phận riêng, không lẫn vào nhau không thể phai nhạt trong tâm hồn người.
3. Kết bài
- Cảm nhận, đánh giá chung về tác giả và đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”. Cảm nhận về nghệ thuật lẫn nội dung đoạn trích.
- Bằng bút pháp miêu tả tinh tế, sử điển cố, bút pháp ước lệ tượng trưng, Nguyễn Du đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Thúy Vân và Thúy Kiều về tài sắc và cả số phận.
- Qua đó chúng ta càng thấy tâm phục, trân trọng tài hoa của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du.
Bài văn mẫu
Đề bài: Em hãy viết bài văn cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân trong đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” (Trích "Truyện Kiều" - Nguyễn Du)
Gợi ý làm bài
Nguyễn Du là đại thi hào của dân tộc Việt Nam – danh nhân văn hóa thế giới. “Truyện Kiều” là kiệt tác số 1 của Nguyễn Du, kết tinh những thành tựu về nội dung và nghệ thuật. Trong “Truyện Kiều”, dưới ngòi bút miêu tả bậc thầy của Nguyễn Du, mỗi nhân vật đều hiện lên một chân dung hết sức sinh động, gợi cảm. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân và Thúy Kiều qua bút pháp ước lệ tượng trưng. Với bút pháp tinh diệu, Nguyễn Du không những dựng lên được hai chân dung “Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười” mà dường như còn nói được cả tính cách, thân phận … toát ra từ diện mạo của mỗi vẻ đẹp riêng.
Mở đầu đoạn trích, tác giả giới thiệu và gợi tả vẻ đẹp của hai chị em:
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Trong những câu thơ trên, vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều được xếp vào hàng “tuyệt thế giai nhân", cả hai chị em đều là những “ả tố nga” tức là những cô gái đẹp. Bằng bút pháp ước lệ (lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người), ta thấy chị em Kiều đều có vẻ đẹp duyên dáng, thanh cao như “mai”, có tâm hồn trong trắng như “tuyết”. Cả hai chị em đều đẹp “mười phân vẹn mười” nhưng mỗi người lại có một vẻ đẹp riêng, không hề lẫn lộn.
Vẻ đẹp của Thúy Vân được gợi tả ở 4 câu thơ tiếp theo. Câu mở đầu vừa giới thiệu vừa khái quát đặc điểm nhân vật: “Vân xem trang trọng khác vời”. Hai chữ “trang trọng” nói lên vẻ đẹp cao sang, quí phái của Vân. Vẻ đẹp trang trọng, đoan trang của người thiếu nữ được so sánh với hình tượng thiên nhiên, với những thứ cao đẹp trên đời:
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười, ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
-- Để xem được đầy đủ nội dung còn lại, mời quý thầy cô và các em vui lòng đằng nhập vào Chúng tôi để dowload tài liệu về máy --
Vẻ đẹp về nhân cách, tâm hồn của chị em Thúy Kiều được khẳng định ở 4 câu thơ cuối của đoạn trích:
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
Chị em Thúy Kiều được sống trong cảnh “trướng rủ màn che”, chưa từng hò hẹn với một ai. Điều đó thể hiện phẩm hạnh cao đẹp của hai nàng thật đáng trân trọng, đáng ngợi ca.
Qua đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã gợi tả rất sinh động bức chân dung của hai chị em Thúy Kiều. Bằng bút pháp ước lệ, tượng trưng gợi tả tài sắc chị em Thúy Kiều, Nguyễn Du đã trân trọng, đề cao vẻ đẹp của con người, mang đậm cảm hứng ngưỡng mộ, ngợi ca, thể hiện tính nhân văn cao cả.
Trên đây chỉ trích dẫn một phần nội dung văn mẫu cảm nhận về vẻ đẹp của Thúy Kiều và Thúy Vân thông qua đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du. Ngoài ra, các em có thể tham khảo soạn bài Chị em Thúy Kiều và bài giảng Chị em Thúy Kiều nhằm củng cố và ôn luyện lại những kiến thức trọng tâm nhất của đoạn trích để có đủ cơ sở lý luận, tiến hành viết bài văn nêu cảm nghĩ về hai nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân. Bên cạnh đó, thầy cô và các em nên xem thêm văn mẫu phân tích nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du qua đoạn trích Chị em Thúy Kiều. Hy vọng những tài liệu này sẽ giúp cung cấp cho quý thầy cô và các em nhiều kiến thức hay, bổ ích cũng như là hướng dẫn các em vẽ sơ đồ tư duy, lập dàn bài và viết bài văn nêu cảm nghĩ về nhân vật.
-- MOD Ngữ Văn Chúng tôi (Tổng hợp và biên soạn)
