Bộ 5 đề thi HSG môn Sinh học 11 năm 2021 - Trường THPT Hoàng Văn Thụ có đáp án

TRƯỜNG THPT HOÀNG VĂN THỤ

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

NĂM HỌC: 2020-2021

Câu

Nội dung

1

a. 2 con đường đó là:

- Con đường qua thành tế bào – gian bào ......................................................................

- Con đường qua chất nguyên sinh-  không bào............................................................

b. Những đặc điểm có lợi và bất lợi của 2 con đường :

- Qua thành tế bào – gian bào:

+ Có lợi : Hấp thụ nước nhanh, nhiều nước …………………………………………..

+ Bất lợi : Lượng nước và chất khoáng hòa tan không được điều chỉnh cho đến khi gặp đai capari………………………………………………………………………………

- Qua không bào – chất nguyên sinh:

+ Có lợi : Lượng nước và chất khoáng hòa tan được kiểm tra bằng tính thấm chọn lọc  của tế bào sống ………………………………………………………………………..

+ Bất lợi: Nước hấp thụ chậm và ít……………………………………………………

c. Hệ rễ khắc phục đặc điểm bất lợi 2 con đường đó:

- Có vòng đai capari trên thành tế bào nội bì …………………………………………

- Hệ rễ sử dụng cả 2 con đường……………………………………………………….

2

Vì:

- Sau thời kì mưa kéo dài dẫn đến O₂ trong đất cạn kiệt……………………………...

- Sự thiếu O₂ trong đất sẽ ức chế quá trình cố định nito ở nốt sần rễ cây lạc do thiếu ATP va NADH…………………………………………………………………………

- Sau trận mưa kéo dài, sẽ rửa trôi NO₃^- ra khỏi đất……………………………………

- Triệu chứng thiếu nito sẽ dẫn đến vàng lá ở lá gìa……………………………………

{-- Nội dung đáp án câu 3, 4 của đề số 1 các em vui lòng xem ở phần xem online hoặc tải về --}

5

a. Thức ăn thực vật nghèo chất dinh dưỡng nhưng các động vật nhai lại vẫn phát triển bình thường do:

- Thức ăn ít chất nhưng số lượng thức ăn lấy vào nhiều nên cũng đủ bù nhu cầu protein cần thiết.........................................................................................................................

- Trong dạ dày động vật nhai lại có 1 số lượng lớn vi sinh vật sẽ tiêu hóa ở dạ múi khế là nguồn cung cấp cho cơ thể............................................................................................

- Chúng tận dụng triệt để được nguồn nito trong ure:

+ Ure theo đường máu vào tuyến nước bọt.....................................................................

+ Ure trong nước bọt lại được vi sinh vật trong dạ dày  sử dụng để tổng hợp protein, cung cấp cho cơ thể động vật nhai lại..............................................................................

b.

* Dạ dày gà có 2 túi: dạ dày tuyến và dạ dày cơ..............................................................

* Đặc điểm biến đổi thức ăn ở dạ dày gà:

- Thức ăn từ thực quản chuyển xuống dạ dày tuyến rồi qua dạ dày cơ để biến đổi 1 phần..................................................................................................................................

- Ở dạ dày tuyến có lớp niêm mạc chứa tuyến vị tiết dịch tiêu hóa thấm lên thức ăn ...........................................................................................................................................

- Ở dạ dày cơ có cấu tạo từ lớp cơ dày, khỏe, chắc giúp nghiền nát hạt đã thấm dịch tiêu hóa tạo 1 phần chất dinh dưỡng..........................................................................................

6

a.

- Khi hít vào gắng sức phế nang không bị nở ra quá mức do:

+ Phản xạ hering – Brewer xảy ra: thụ quan dãn nằm ở màng phổi và ở tiểu phế quản bị kích thích lúc phổi căng quá mức do hít vào gắng sức, sẽ kìm hãm mạnh trung khu hít vào làm ngừng co các cơ thở tránh cho phế nang căng quá mức ………………………........

- Khi thở ra hết mức, phế nag không bị xẹp hoàn toàn do:

+ Trong phế nang có các tế bào tiết ra protein làm giảm sức căng bề mặt………………..

2. Nếu bắt giun đất để trên bề mặt đất khô ráo, giun sẽ nhanh bị chết vì:

- Giun đất trao đổi khí với môi trường qua da……………………………………………

- Da giun đất cần ẩm ướt để các khí O_2,  CO₂ có thể hòa tan và khuếch tán qua da………

- Nếu bắt giun đất để trên bề mặt đất khô ráo, da sẽ bi khô nên giun không hô hấp được và sẽ bị chết……………………………………………………………………......................

c. Cá xương trao đổi khí hiệu quả nhất do:

- Mang cá đáp ứng được các đặc điểm của bề mặt trao đổi khí:

+ Mang cá cấu tạo từ nhiêu cung mang, mỗi cung mang lại cấu tạo từ nhiều phiến mang giúp tăng diện tích trao đổi khí…………………………………………………………

+ Hệ thống mao mạch dày đặc, máu chứa sắc tố Hb giúp trao đổi khí và vận chuyển khí hiệu quả…………………………………………………………………………………

- Có dòng nước chảy liên tục qua mang đem O₂ hòa tan đến mang và CO₂ từ mang ra ngoài để luôn tạo sự chênh lệch nồng độ O₂ và CO₂ giữa nước qua mang và máu chảy trong mang……. ……………………………………………………………………….

- Có hiện tượng dòng chảy song song và ngược chiều giữa nước ngoài mang và máu trong mang giúp tăng hiệu quả trao đổi khí……………………………………………

7

a. Một bệnh nhân bị hở van tim thì:

- Nhịp tim tăng để đáp ứng nhu cầu máu của các cơ quan..............................................

- Lượng máu tim bơm lên động mạch chủ trong mỗi chu kì tim giảm do 1 phần máu quay trở lại tâm nhĩ.........................................................................................................

- Lúc đầu, nhịp tim tăng nên huyết áp động mạch không đổi. Lúc sau, suy tim nên huyết áp động mạch giảm.........................................................................................................

- Hở van tim gây suy tim do tim phải tăng cường hoạt động trong thời gian dài...........

b. Các yếu tố hỗ trợ máu trở về tim:

- Sức bơm và hút của tim: tim co bóp đẩy máu chảy trong hệ mạch và khi tâm thất dãn thì áp suất trong tâm thất giảm tạo lực hút từ tĩnh mạch về tim......................................

- Áp suất âm lồng ngực: tạo điều kiện để các tĩnh mạch lớn trong lồng ngực dãn ra, hút máu trở về tim từ các tĩnh mạch nhỏ hơn........................................................................

- Hoạt động của các cơ xương và các van tĩnh mạch: khi cơ xương co ép vào tĩnh mạch dồn máu về tim và van tĩnh mạch giúp máu chảy theo 1 chiều từ tĩnh mạch về tim.......

- Ảnh hưởng của trọng lực: khi đứng, máu từ tĩnh mạch phía trên chảy về tim................

8

a.

* Hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật ít hoạt động vì:

- Máu chảy trong mạch và điều phối tới các cơ quan ở hệ tuần hoàn hở với tốc độ chậm................................................................................................................................

- Không đáp ứng được nhu cầu O₂, thải CO₂ của động vật hoạt động tích cực chỉ đáp ứng được cho động vật ít hoạt động.........................................................................

* Côn trùng hoạt động tích cực nhưng lại có hệ tuần hoàn hở vì:

- Côn trùng không sử dụng hệ tuần hoàn để cung cấp O₂ cho tế bào và thải CO₂ ra khỏi cơ thể...............................................................................................................................

- Côn trùng sử dụng hệ thống ống khí, các ống khí phân nhánh tới tận các tế bào.........

b.

* Ở cá tồn tại hệ tuần hoàn đơn do:

- Cá sống trong môi trường nước nên cơ thể được môi trường nước nâng đỡ................

- Nhiệt độ nước tương đương với thân nhiệt của cá nên nhu cầu năng lượng, ôxi thấp..................................................................................................................................

* Ở chim và thú tồn tại hệ tuần hoàn kép do:

- Chim và thú là động vật hằng nhiệt, hoạt động nhiều nên cần nhiều năng lượng và ôxi.....................................................................................................................................

- Hệ tuần hoàn kép giúp tăng áp lực máu và tốc độ chảy nên cung cấp đủ oxi và chất dinh dưỡng cho cơ thể.....................................................................................................

9

a.

* Loại xinap phổ biến ở động vật là:  Xinap hóa học..........................................................

* Đặc điểm xinap hóa học:

- Truyền tin qua xinap chỉ theo 1 chiều..................................................................................

- Thông tin khi đi qua xinap bị chậm lại.................................................................................

- Có hiện tượng cộng gộp........................................................................................................

- Tần số xung thần kinh có thể thay đổi khi đi qua xinap......................................................

- Có thể bị tác động bởi 1 số chất như curaza........................................................................

b. Ở động vật bậc thấp có hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch, hầu hết tập tính của chúng là tập tính bẩm sinh vì:

- Hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch có ít tế bào thần kinh, cấu tạo đơn giản nên khả năng học tập và rút kinh nghiệm kém............................................................................

- Động vật có hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch thường có tuổi thọ ngắn nên ít thời gian học tập và rút kinh nghiệm...........................................................................................

10

* Renin được tiết ra khi:  Huyết áp thấp hoặc thể tích máu giảm........................................

* Tác dụng của renin:

- Renin làm biến đổi angiotensinogen thành angiotensin II ...................................................

- Angiotensin II có tác dụng làm co mạch máu đến thận  làm giảm lọc nước  tiểu ở cầu thận.............................................................................................................................................

- Angiotensin II kích thích vỏ tuyến trên thận tiết andosteron làm kích thích ống lượn xa tái hấp thụ Na⁺ kèm theo nước -> duy trì cân bằng nội môi........................................................

11

* Giả thuyết: Tế bào đó bị hỏng bộ khung xương tế bào.......................................................

* Thí nghiệm chứng minh giả thuyết:

- Lấy  1 tế bào bình thường và 1 tế bào bị hỏng khung xương nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng...................................................................................................................................

- Sau 1 thời gian quan sát:

+ Tế bào bị hỏng bộ khung xương không xảy ra quá trình phân chia tế bào nên số lượng tế bào không thay đổi......................................................................................................................

+ Tế bào bình thường xảy ra hiện tượng phân chia tế bào nên số lượng tế bào tăng lên........

Câu

Nội dung

   1

a. Đường đi của nước từ tế bào lông hút vào mạch gỗ của rễ:

- Qua các tế bào sống (hợp bào): Nước đi vào TBC của tế bào lông hút, sau đó qua cầu sinh chất sang các tế bào vỏ tới tế bào chất của tế bào nội bì, TBC của tế bào vỏ trụ rồi vào mạch gỗ.

- Con đường vô bào (thành tế bào và gian bào): Nước đi vào thành tế bào của tế bào lông hút sau đó di chuyển vào thành tế bào và gian bào của tế bào vỏ đến các tế bào nội bì.

- Nước đi theo con đường vô bào khi đến nội bì, gặp đai caspary không thấm nước → di chuyển vào tế bào chất của tế bào nội bì và chuyển sang con đường qua nguyên sinh chất – không bào và di chuyển đến mạch gỗ.

b. Chất ức chế có thể hấp thụ vào rễ nhưng không đi vào mạch gỗ được do đai caspary ở nội bì ngăn lại→ chất ức chế không đến được tế bào quang hợp → cường độ quang hợp của cây không bị giảm.

Câu

Nội dung

   2

a, - Quá trình phân giải prôtêin thành các axit amin nhờ enzym prôtêaza của các vi khuẩn hoá dị dưỡng.

- Quá trình amôn hoá: axit amin → NH₄⁺

-Quá trình nitrit hoá: NH₄⁺ → NO₂^-

-Quá trình nitrat hoá: NO₂^- → NO₃^-

- Quá trình khử nitrat trong tế bào rễ: NO₃^- → NH₄⁺

-Quá trình tổng hợp axit amin và prôtêin trong tế bào:

             xêtô axit + NH₄⁺ → axit amin → prôtêin.

b, Đất yếm khí  →  vi khuẩn phản nitrat hoá hoạt động mạnh, chuyển NO₃^- thành N₂ làm đất nghèo đạm.

Câu

Nội dung

   4

a. Khi chu trình Crep ngừng lại thì cây bị ngộ độc bởi NH₃.

   - Đúng.

   - Vì: Chu trình Crep dừng lại → không có các axit hữu cơ để kết hợp với NH₃ thành axitamin → cây tính luỹ nhiều NH₃ → ngộ độc.

b.

* Chứng minh:

   - Hô hấp giải phóng ATP cung cấp cho quá trình hấp thu khoáng và nitơ, quá trình sử dụng khoáng và biến đổi nitơ trong cây.

   - Các axit hữu cơ, sản phẩm trung gian của hô hấp được sử dụng để tổng hợp các axitamin.

   - Hô hấp của rễ tạo ra CO₂.

   Trong dung dịch đất

          H₂O  +   CO₂   →     H₂CO₃   →  HCO₃^-   +   H⁺

    Các ion H⁺ hút bám trên bề mặt rễ trao đổi với các ion cùng dấu trên bề mặt keo đất → rễ hấp thụ được các nguyên tố khoáng theo cơ chế hút bám trao đổi.

* Ứng dụng:

   - Xới đất, làm cỏ, sục bùn →  rễ hô hấp hiếu khí tốt.

   - Trồng cây không cần đất: Trồng cây trong dung dịch, trong không khí.

Câu

Nội dung

   5

a, - Trong đêm dài, ánh sáng đỏ làm P660 biến đổi thành P730, kích thích sự ra hoa của cây ngày dài, ức chế sự ra hoa của cây ngày ngắn.

- Trong đêm dài, ánh sáng đỏ xa làm P730 biến đổi thành P660, kích thích sự ra hoa của cây ngày ngắn, ức chế sự ra hoa của cây ngày dài.

b, - 14 giờ là thời gian chiếu sáng tới hạn (số giờ sáng tối thiểu cần có để cây đó ra hoa). Cây sẽ ra hoa khi số giờ sáng trong ngày ≥ 14 giờ.

- 10 giờ là thời gian tối tới hạn (số giờ tối tối đa cần có để cây đó ra hoa). Cây sẽ ra hoa khi số giờ tối trong ngày ≤ 10 giờ.

- Cây ra hoa trong các quang chu kỳ 2, 3, 4, 7, 9.

Câu

Nội dung

   6

• Nhịp và độ sâu hô hấp đều tăng.
• Chạy nhanh →  nồng độ CO₂ tăng, pH giảm kích thích thụ thể hoá học ở cung động mạch chủ và xoang động mạch cảnh. Từ thụ thể, xung thần kinh truyền về trung khu hô hấp ở hành não. Từ đây, xung thần kinh theo dây giao cảm đến cơ hô hấp gây co cơ → tăng nhịp và độ sâu hô hấp.
• Nồng độ CO₂ máu tăng →  nồng độ CO₂ trong dịch não tuỷ tăng  → pH dịch não tuỷ giảm → kích thích thụ thể hoá học trung ương làm tăng nhịp và độ sâu hô hấp.

Câu

Nội dung

   7

A, - Khi chưa luyện tập thể thao:

         + Thời gian 1 chu kì tim: 60 : 75 = 0,8 (giây)

         + Thời gian hoạt động của tim trong 1 phút: 0,4 x 75 = 30 (giây)

         + Thời gian nghỉ của tim trong 1 phút: 0,4 x 75 = 30 (giây)

- Sau khi luyện tập thể thao:

         + Thời gian 1 chu kì tim: 60 : 60 = 1 (giây)

         + Thời gian hoạt động của tim trong 1 phút: 0,4 x 60 = 24 (giây)

         + Thời gian nghỉ của tim trong 1 phút: 60 - 24 = 36(giây)

B, Tăng thể tích tâm thu có lợi hơn.

- Nếu tăng nhịp tim, thời gian nghỉ của tim giảm → tim chóng mệt, dễ dẫn đến suy tim.

Câu

Nội dung

   8

a, Tốc độ lan truyền trên dây đối giao cảm nhanh hơn.

- Giải thích:

      +Tốc độ lan truyền xung TK trên sợi thần kinh có bao myêlin nhanh hơn trên dây TK không có bao myêlin.

      + Dây giao cảm: Sợi trước hạch ngắn, sợi sau hạch dài.

      + Dây đối giao cảm: Sợi trước hạch dài, sợi sau hạch ngắn.

      + Sợi trước hạch có bao myêlin, sợi sau hạch không có bao myelin

→Tốc độ lan truyền xung thần kinh trên dây đối giao cảm nhanh hơn.

b, Morphin kết hợp với thụ thể của endorphin → có tác dụng giảm đau tương tự endorphin.

- Khi sử dụng morphin → cơ thể giảm hoặc dừng sản xuất endorphin → lệ thuộc vào nguồn cung bên ngoài → nghiện thuốc.

Câu

Nội dung

    9

a, Tiền mãn kinh → hàm lượng Estrogen suy giảm → giảm lắng đọng canxi vào xương → loãng xương

b, Thiểu năng tuyến giáp → hàm lượng tyroxin giảm → giảm chuyển hoá cơ sở → giảm sinh nhiệt → chịu lạnh kém

c, Giống nhau: Làm tăng đường huyết.

Khác nhau:

- Glucocortioid kích thích chuyển hoá lipit, prôtêin thành glucôzơ.

- Adrenalin kích thích phân giải glycôgen thành glucôzơ.

Câu

Nội dung

   11

a, Mục đích: Chứng minh áng sáng đỏ có hiệu quả quang hợp cao hơn áng sáng xanh tím.

b, Để lá cây trong tối trước khi làm thí nghiệm để lá sử dụng hết tinh bột.

c, Hiện tượng: cả hai lá đều chuyển màu xanh đen nhưng lá cây được chiếu ánh sáng đỏ có màu thẫm hơn.

- Ánh sáng đỏ có hiệu quả quang hợp cao hơn → lá cây được chiếu ánh sáng đỏ quang hợp mạnh hơn → tổng hợp nhiều tinh bột hơn → màu thẫm hơn.

Cây

Số lượng nước thoát (ml)

Số lượng dịch tiết (ml)

Hồng

6,2

0,02

Hướng dương

4,8

0,02

Cà chua

10,5

0,07

Nội dung

a. *Khả năng hiđrat hóa của nước: là khả năng nước có thể bám xung quanh các phân tử hòa tan do liên kết phân cực của nước.

*Phương pháp xác định hàm lượng nước tự do :

- Cân khối lượng của lá (1)

- Cho lá bay hơi nước (sử dụng ánh sáng mạnh, quạt)

- Cân lại, cho đến khi khối lượng không đổi (2) àHết nước tự do.

- Lượng nước tự do = Khối lượng đầu – Khối lượng sau.

*PP xác định nước liên kết:

- Sấy khô ở 105⁰C (lá hết nước liên kết) (3)

- Lượng nước liên kết = (2) – (3).

b. - Qua 6 số liệu ta thấy có mối liên quan rất chặt chẽ giữa động cơ phía trên và động cơ phía dưới: nếu động cơ phía trên lớn thì động cơ phía dưới cũng lớn và ngược lại (lấy ví dụ trong bảng để minh họa).                                         

- Cây hoa hồng và cây hướng dương có lượng dịch tiết như nhau (0,02 ml) nhưng lượng nước thoát khác nhau (hồng: 6,2 ml; hướng dương: 4,8 ml) chứng tỏ các cây khác nhau chủ yếu là vai trò quyết định của động cơ phía trên.              

Nội dung

a.- Vụ lúa chiêm kéo dài khoảng từ tháng 1 đến tháng 5, lúc này cây lúa đang thời kì con gái, sinh trưởng phát triển mạnh cần nhiều nước và phân (nitơ).

- Nhưng gặp thời điểm khô hạn cây lúa thiếu nước và phân nên chậm lớn, chỉ “lấp ló” đầu bờ à ngang bờ.

- “Hễ nghe tiếng sấm” báo hiệu cơn mưa đầu mùa.

- Mưa giông đầu mùa thường có hiện tượng phóng điện trong tự nhiên à sấm chớp đồng thời cũng làm cho N₂ bị oxh thành nguồn đạm (NO₃^‑) theo nước mưa cung cấp cho cây. Cây lúa đang trong giai đoạn lớn cần nhiều nước và phân đang bị khô hạn gặp mưa đầu mùa chỉ việc “phất cờ” mà lên.

b. Nguyên tử H trong NH₃ có nguồn gốc từ glucose, vì quá trình khử nitơ thành NH₃ sử dụng chất khử NADH. Chất này được tạo thành trong quá trình hô hấp, nguyên tử H trong C₆H₁₂O₆.

  Thí nghiệm

Cường  độ quang hợp

 (mg CO₂ / dm².giờ)

Trường hợp 1

   Trường hợp 2

Cây A

Cây B

20

35

40

41

Nội dung

a. - NADH và FADH₂ bị oxi hóa thành NAD⁺ và FAD⁺ giải phóng H⁺ và điện tử giàu năng lượng.

- Điện tử giàu năng lượng đi qua các cytocrom cung cấp năng lượng bơm H⁺ vào khoang gian màng ti thể.

- Nồng độ H⁺ trong khoang gian màng ti thể cao tạo động lực proton đẩy H⁺ qua ATP syntheaza tổng hợp ATP.

b. Khi thiếu oxi thì quá trình photphorin hóa oxi hóa sẽ dừng lại hoàn toàn, quá trình này không tạo được ATP vì không có oxi để “kéo” electron xuôi theo chuỗi chuyền (e), H⁺ không được bơm vào khoảng gian màng của ti thể và hóa thấm không xảy ra.

Nội dung

a. *Vận chuyển phân cực auxin là vận chuyển chủ động có hướng của các phân tử auxin trong mô thực vật từ tế bào này sang tế bào khác theo một chiều, từ chồi xuống rễ.

*Cách thức xác định: Sử dụng phương pháp dùng khối thạch chứa auxin mang đồng vị phóng xạ được đặt ở chồi đỉnh bị cắt. Có thể thấy dấu hiệu của sự vận chuyển phân cực theo thời gian.

b. - Sự vận chuyển phân cực ảnh hưởng tới nhiều quá trình sinh lý trong đó có sự sinh trưởng đáp ứng của chồi, rễ, lá, hoa và quả thường được gọi chung là tính hướng.

- Ví dụ: Hướng quang và hướng trọng lực.

Nội dung

a. Chủ động thở nhanh và sâu làm giảm hàm lượng CO₂ trong máu do vậy chậm kích thích lên trung khu hô hấp.

b. Sau khi thở nhanh và sâu thì hàm lượng O₂ trong máu không tăng lên.

- Khi lặn thì hàm lượng O₂ giảm thấp dần cho đến lúc không đáp ứng đủ O₂ cho não, trong khi đó hàm lượng CO₂ tăng lên chưa đủ mức kích thích lên trung khu hô hấp buộc người ta phải nổi lên mặt nước để hít thở.

- Không đáp ứng đủ O₂ cho não gây ngạt thở và có thể gây ngất khi đang lặn.

Nội dung

a. - Vì mới đầu acetincolin được giải phóng ra ở xinap thần kinh cơ tim làm mở kênh K⁺ ở màng sau xinap, dẫn đến làm giảm khả năng tạo ra điện hoạt động cơ  tim  nên tim ngừng đập.

- Do bị kích thích với tần số cao nên acetincolin ở chùy xinap thần kinh - cơ tim bị cạn, không kịp tái tổng hợp. Mặt khác acetincolin ở màng sau xinap đã bị enzim phân hủy nên mất tác dụng ức chế làm tim đập trở lại nhờ tính tự động của tim.

b. - Độ lớn của điện thế hoạt động xuất hiện ở hai nơron khác nhau.

- Chênh lệnh nồng độ Na⁺ ở nơron B cao hơn nơron A nên khi kích thích Na⁺ đi vào trong nơron B nhiều hơn làm bên trong trở nên dương hơn vì thể độ lớn của điện hoạt động xuất hiện ở nơron B lớn hơn.

Nội dung

a. Nôn nhiều lần gây giảm thể tích máu và huyết áp, tăng pH máu.

b. Hệ tiết niệu, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh và hệ nội tiết tham gia điều chỉnh lại cân bằng nội môi.

- Hệ tiết niệu điều chỉnh thể tích máu và pH qua cơ chế làm giảm mất nước và H⁺ thải theo nước tiểu. Renin, aldosteron, ADH được tiết ra gây tăng tái hấp thu Na⁺ và nước, dây giao cảm làm co mạch đến thận làm giảm áp lực lọc.

- Hệ hô hấp giúp duy trì pH qua điều chỉnh làm giảm tốc độ thải CO₂, pH thấp làm giảm kích thích lên trung khu hô hấp do vậy cường độ hô hấp giảm.

- Hệ tuần hoàn giúp duy trì huyết áp qua tăng cường hoạt động của tim và huy động máu từ các nơi dự trữ như lách, mạch máu dưới da.

- Mất nước do nôn còn gây cảm giác khát dẫn đến uống nước để duy trì áp suất thẩm thấu.

Nội dung

a. Thiết kế thí nghiệm:

*Chuẩn bị:

- 2 lá có diện tích gần như nhau.

- 3 bình thủy tinh miệng rộng, cốc, phễu, pipet, dụng cụ chuẩn độ, giấy đen.

- Hóa chất: Ba(OH)₂ 0,02M, HCl 0,02M, thuốc thử phênolftatêin.

*Cách tiến hành:

- Dùng 3 bình thủy tinh, thể tích như nhau:

      Bình A: Không có lá.

      Bình B: Có lá.

      Bình C: Có lá nhưng được bịt kín bằng giấy đen.

- Cả 3 bình đều được chiếu sáng. Sau 3 phút, nhanh chóng lấy lá ra khỏi bình. Cho vào mỗi bình 20ml Ba(OH)₂, đậy nút lắc đều, thấy có kết tủa trắng ở đáy bình. Chuẩn độ Ba(OH)₂ thừa bằng HCl.

- Tính lượng HCl dùng để chuẩn độ từ khi bắt đầu chuẩn độ đến khi dung dịch mất màu hồng.

b. Nguyên tắc thí nghiệm:

*Khả năng hấp thu CO₂ của Ba(OH)₂:   CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃ + H₂O

*Chuẩn độ Ba(OH)2 thừa bằng HCl:     Ba(OH)₂ + 2 HCl → BaCl₂ + 2H₂O

c. Giải thích: Mức tiêu tốn HCl có thể xếp theo thứ tự:

Bình B > Bình A > Bình C

Bình B: Có quá trình quang hợp, tốn nhiều HCl nhất.

Bình C: Có quá trình hô hấp, tốn ít HCl nhất.

Bình A: Dùng để kiểm tra lượng HCl tiêu tốn nằm giữa hai bình B và C.

Dòng mạch gỗ

Dòng mạch rây

- Vận chuyển các chất từ đất đến mạch gỗ của rễ, vào mạch gỗ của thân rồi lan tỏa đến lá và các phần khác.

- Cấu tạo từ các tế bào đã chết, hóa gỗ có các lỗ bên áp sát tạo thành dòng liên tục.

- Vận chuyển các chất ngược chiều trọng lực.

- Thành phần gồm nước, chất khoáng hòa tan, một ít chất hữu cơ gồm Hoocmôn vitamin. Có độ pH trung bình.

- Vận chuyển gồm 3 lực: lực đẩy của áp suất rễ, lực hút do thoat hơi nước, lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch.

- Vận chuyển các chất từ tế bào quang hợp trong phiến lá đến cuống lá rồi đến các cơ quan cần sử dụng sản phẩm quang hợp (rễ, hạt, củ, quả...).

- Cấu tạo từ các tế bào còn sống, nối tiếp nhau bằng bản rây và có các tế bào kèm nuôi dưỡng.

- Đa số vận chuyển xuôi chiều trọng lực.

- Gồm nước, đường Saccarozơ, axit amin, Hoocmôn TV, vitamin. Có nhiều ion K⁺ nên có pH cao.

- Lực vận chuyển là lực thẩm thấu do có chênh lệch về áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ quan chứa.

Đối tượng nghiên cứu

Hệ số hô hấp

1. Các lá khác nhau có chứa nhiều đường

1,0

2. Hạt lúa mì nảy mầm

1,0

3. Hạt cây gai nảy mầm

0,65

4. Hạt cây gai chín

1,22

5. Quả táo chín

1,0

1,03

2,09

0,99

Ống khí ở sâu bọ

Ống khí trong phổi chim

- Cấu tạo gồm hệ ống khí từ tế bào thông với môi trường ngoài qua các lỗ thở, các ống khí không có hệ mao mạch bao quanh.

- Cử động hô hấp: Nhờ vận động của toàn cơ thể

- Trao đổi khí của các tế bào diễn ra trực tiếp với môi trường → Không liên quan đến tuần hoàn.

- Không có sắc tố hô hấp.

- Hiệu quả trao đổi khí thấp hơn

- Năng lượng chi phí cho hô hấp ít hơn.

- Cấu tạo gồm hệ ống khí nằm trong phổi thông với các túi khí, xung quanh có hệ mao mạch dày đặc.

- Nhờ vận động của các cơ hô hấp.

- Trao đổi khí của các tế bào thông qua dịch tuần hoàn → liên quan mật thiết với tuần hoàn.

- Có sắc tố hô hấp trong dịch tuần hoàn.

- Cao hơn

- Năng lượng chi phí cho hô hấp nhiều hơn

Thai nhi

Trẻ em bình thường

- Tim có 4 ngăn nhưng 2 tâm nhĩ có lỗ bầu dục thông nhau.

- Có ống nối động mạch chủ với động mạch phổi nên máu từ tim chỉ chảy vào động mạch chủ đi nuôi cơ thể → tuần hoàn 1 vòng.

- Có hệ mạch trao đổi chất với máu của mẹ tại nhau thai qua dây rốn.

- Trong máu có loại Hb ái lực với oxy cao.

- Lỗ bầu dục được bít kín, 2 tâm nhĩ có vách ngăn hoàn toàn.

- Không có ống nối động mạch phổi và động mạch chủ, máu từ tâm thất phải sẽ lên phổi, máu từ tâm thất trái đi nuôi cơ thể → tuần hoàn 2 vòng.

- Không có hệ mạch qua dây rốn, cắt đứt quan hệ với máu mẹ.

- Máu có loại Hb ái lực với oxy thấp hơn.

Câu

Ý

Nội dung

Câu 1

a

Lập bảng so sánh các con đường thoát hơi nước chủ yếu của lá

b

Diện tích bề mặt lá lớn hơn diện tích toàn bộ khí khổng nhưng lượng nước thoát ra ngoài qua cutin lại ít hơn qua bề mặt lá:

- Diện tích khí khổng chỉ chiếm 1% tổng diện tích bề mặt lá, nhưng số lượng khí khổng trên bề mặt lá rất lớn. Mỗi mm² có đến hàng trăm khí khổng nên chu vi của tất cả các khí khổng lớn hơn nhiều so với chu vi lá

- Cơ sở vật lí của quá trình thoát hơi nước đã chứng minh: Vận tốc thoát hơi nước không chỉ phụ thuộc vào diện tích thoát hơi mà còn phụ thuộc chặt chẽ vào chu vi của diện tích đó (hiệu quả mép)

=> Kết luận: Tổng chu vi khí khổng lớn hơn chu vi bề mặt lá nên tốc độ thoát hơi nước qua khí khổng nhanh và lớn hơn so với qua cutin

Câu

Ý

Nội dung

Câu 2

a

* Hô hấp liên quan chặt chẽ với quá trình hút khoáng trong cây, vì:

- Phần lớn các nguyên tố khoáng hấp thu vào cây theo cơ chế chủ động -> cần prôtêin hoạt tải (chất mang) và ATP -> rễ tăng hô hấp để tạo ATP, ngoài ra còn tạo các sản phẩm trung gian để hình thành các prôtêin chất mang.                                                   

- Hô hấp ở rễ tạo ra CO₂ -> CO₂ kết hợp H₂O tạo H₂CO₃^- + H⁺  -> H⁺ tạo điều kiện cho quá rình hút bám trao đổi ở keo đất -> tăng quá trình hút khoáng.                                                                                     

- Tạo sản phẩm trung gian -> áp suất thẩm thấu trong dịch bào rễ cao -> tế bào rễ hút nước và khoáng thuận lợi

* Hô hấp liên quan với quá trình đồng hóa nitơ trong cây, vì:

- Sản phẩm trung gian trong chu trình Creps là các axit hữu cơ – nguyên liệu để cây tổng hợp nên các loại axit amin trong cây à tổng hợp protein.

- Hô hấp sáng (TVC3), tạo ra axit amin sêrin, glixin cung cấp cho quá trình tổng hợp protein của cây.. .

b

* Chú thích:   

            1. NH₄⁺                                                                                                   

            2. NO₃^-                                                                                                

            3. N₂                                                                                                    

            4. Chất hữu cơ                          

* Điều kiện để quá trình cố định nitơ khí quyển có thể xảy ra:

+ Có lực khử mạnh                                                                                       

+ Có ATP.                                                                                          

+ Có enzim nitrogenase

+ Thực hiện trong điều kiện yếm khí. 

* Vi khuẩn lam dạng sợi có khả năng cố định nitơ trong điều kiện sống hiếu khí của chúng vì:

- Trong sợi vi khuẩn lam có tế bào dị nang (loại tế bào to hơn tế bào bình thường, có vách dày, không màu, trong suốt), loại tế bào này có enzyme nitrogenase có khả năng cắt đứt liên kết 3 giữa 2 nguyên tử nitơ để liên kết với hiđro tạo NH₄⁺

- Tế bào dị nang không có oxygen tạo môi trường yếm khí cho quá trình cố định nitơ

Câu

Ý

Nội dung

Câu 3

a

*Điểm bù và điểm bão hòa CO_2­  

+ Điểm bù CO₂: nồng độ CO₂ để cường độ quang hợp và cường độ hô hấp bằng nhau.

+ Điểm bão hòa CO₂: nồng độ CO₂ để quang hợp đạt mức cao nhất

* Trong tự nhiên không xảy ra tình trạng bão hòa CO₂, do hàm lượng CO₂ trong tự nhiên chỉ khoảng 0,03%, rất thấp so với độ bão hòa CO₂ (0,06% - 0,4%)

* Mối liên quan giữa điểm bù CO₂ và hiện tượng quang hô hấp của thực vật: + Cây có điểm bù CO₂ thấp là cây không có hiện tượng hô hấp sáng.

+ Cây có điểm bù CO₂ thấp (nhờ có enzim photphoenolpyruvat carboxilaza) -> có khả năng quang hợp trong điều kiện hàm lượng CO₂ ít -> tránh được tính trạng enzim Rubisco thể hiện vai trò oxy hóa đường ribulôzơ 1,5 – DP tạo ra axit glycolic là nguyên liệu cho hô hấp sáng -> hiện tượng hô hấp sáng sẽ không xảy ra.

b

- Buổi sáng sớm lá thuốc bỏng có vị chua, vì: Cây thuốc bỏng thuộc nhóm thực vật CAM, ban đêm khí khổng mở, thực hiện quá trình cố định CO₂ lần 1 tạo axit malic nên sau một đêm axit malic tích trữ nhiều trong lá à lá có vị chua

- Buổi chiều lá thuốc bỏng có vị nhạt, vì: Ban ngày khí khổng đóng, một lượng lớn axit malic được biến đổi để thực hiện quá trình cố định CO₂ lần 2 (theo chu trình Canvin) tạo glucozơ à chiều tối lá có vị nhạt.

Câu

Ý

Nội dung

Câu 5

a

- Cây 1: ngọn cây cong về phía ánh sáng do sự quang hướng động.

            Bao lá mầm là nơi tổng hợp auxin chủ yếu, có tác dụng kích thích sự dãn dài tế bào. Khi chiếu sáng từ một phía, auxin di chuyển về phía tối nên nồng độ sẽ giảm ở phía có ánh sáng và cao ở phía tối, dẫn đến phía tối sinh trưởng nhanh hơn làm ngọn cây cong về phía có ánh sáng.

- Cây 2 và 3: Không có hiện tượng trên do phần đỉnh ngọn có nhiều auxin nhạy cảm với ánh sáng, nhưng đã bị cắt bỏ hoặc đã bị che tối, không tiếp xúc với ánh sáng.

b

* Sinh trưởng axit là trong điều kiện pH thấp (pH=5) thì sự sinh trưởng của mô tế bào được thực hiện.                                                                             

* Vai trò của auxin trong hiện tượng “sinh trưởng axit” của tế bào thực vật?

- Sự dãn dài tế bào thực vật thể hiện ở 2 hoạt động là sự dãn của thành tế bào và sự tăng thể tích, khối lượng chất nguyên sinh.                 

- Vai trò của auxin:

+ Auxin hoạt hóa bơm prôton H⁺, giúp bơm H⁺ từ ngoài vào thành tế bào làm giảm pH. Khi pH giảm sẽ hoạt hóa enzim cắt đứt cầu nối ngang polisaccarit trong các sợi xenlulozơ → các sợi xenlulozơ tách rời và trượt lên nhau, mất liên kết → thành tế bào dãn dài.        

+  Auxin đóng vai trò hoạt hóa các gen để tổng hợp nên các enzim cần thiết tổng hợp nên các thành phần cấu trúc của thành tế bào, của chất nguyên sinh (xenlulôzơ, glucôzơ, pectin, prôtêin,...) → tăng thể tích và khối lượng chất nguyên sinh.                           

Câu

Ý

Nội dung

Câu 6

* Chim: 

- Cấu tạo phổi:           

+ Là hệ thống ống khí bao bọc bởi hệ mao mạch, liên hệ với các túi khí.             

+ Dán sát vào hốc xương sườn → khó thay đổi thể tích.                  

- Nhờ hoạt động phối hợp của các túi khí mà khi chim hít vào và thở ra không khí giàu O₂ đi qua ống khí 2 lần và theo một chiều → hiệu quả trao đổi khí cao.

* Thú:

- Cấu tạo phổi:           

+ Cấu tạo bởi nhiều phế nang, bao quanh phế nang là mạng lưới mao mạch dày đặc

+ Biến thiên thể tích dễ dàng theo thể tích lồng ngực → Khí lưu thông tạo sự chênh lệch khí ở bề mặt trao đổi tốt                          

- Tổng diện tích bề mặt trao đổi khí lớn, phế nang có mạng lưới mao mạch dày đặc, sự chênh lệch khí hít vào và thở ra lớn → hiệu quả trao đổi khí cao    

Câu

Ý

Nội dung

Câu 8

a

* Quá trình giữa các sợi trục thần kinh trong một cung phản xạ:

- Khi luồng thần kinh truyền tới chùy synapse làm thay đổi tính thấm đối với ion Ca²⁺, Ca²⁺ đi vào chuỳ synapse

- Ca²⁺ vào làm bóng chứa chất trung gian hoá học gắn vào màng trước synapse và vỡ ra à giải phóng chất trung gian hoá học vào khe synapse

- Chất trung gian hoá học gắn vào thụ thể ở màng sau synapse làm xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau synapse và thông tin được lan truyền đi tiếp

* Xung thần kinh chỉ truyền theo một chiều từ cơ quan thụ cảm tới cơ quan đáp ứng, vì: Chỉ ở chùy synapse mới có các bóng chứa chất rung gian hóa học để giải phóng vào khe synapse và chỉ màng sau synapse mới có các thụ thể tiếp nhận các chất này

b

- Các thông tin thần kinh tới trung ương thần kinh đã được mã hóa bằng mã thông tin thần kinh

- Mã hóa bằng các nơron chuyên biệt

- Mã hóa bằng ngưỡng kích thích: mã hóa theo tính hưng phấn và số lượng nơron

- Mã hóa bằng tần số xung thần kinh

Câu

Ý

Nội dung

Câu 10

* Chiết rút sắc tố:

- Lấy 2-3 gam lá tươi, cắt nhỏ cho vào cối nghiền với axêtôn 80% cho thật nhuyễn

- Thêm axêtôn khuấy đều, lọc qua phễu lọc vào bình chiết, ta được một hỗn hợp sắc tố màu xanh lục.

* Tách các sắc tố thành phần:

- Lấy một lượng benzen gấp đôi lượng dịch vừa chiết, đổ vào bình chiết, lắc đều, để yên.

- Vài phút sau quan sát thấy dung dịch phân thành 2 lớp: 

+ Lớp trên có màu xanh lục là màu của clorophyl hoà tan trong axêtôn.

+ Lớp dưới có màu vàng là màu của carôtenoit hòa tan trong benzen.

* Phải tách chiết hỗn hợp sắc tố bằng dung môi hữu cơ vì: Sắc tố chỉ tan trong dung môi hữu cơ, không tan trong nước.

* Dựa vào nguyên tắc: Mỗi sắc tố có khả năng tan trong một dung môi hữu cơ khác nhau: Chlorophyl tan trong axêtôn, carôtenoit tan trong benzen.